Макс Хоркхајмер: Разлика помеѓу преработките

'''Макс Хоркхајмер''' ( / h ɔːr k ˌ h aɪ m ər / ; германски: Max Horkheimer; 14 февруари 1895 - 7 јули 1973) бил германски [[филозоф]] и [[Социологија|социолог,]] кој бил познат по својата работа во [[Критичка теорија|критичката теорија]] како член на [[Франкфуртска школа|Франкфуртската школа]] за социјални истражувања. Хоркхајмер се осврна на [[Авторитаризам|авторитаризмот]], милитаризмот, економскиот прекин, еколошката криза и сиромаштијата на [[Популарна култура|масовната култура]] користејќи ја филозофијата на историјата како рамка. Ова станало основа на критичката теорија. Неговите најважни дела вклучуваат ''[[Помрачување на умот]]'' (1947), ''Помеѓу филозофијата и општествените науки'' (1930-1938) и, во соработка со [[Теодор Адорно]], ''[[Дијалектика на просветителството]]'' (1947).<ref name="oxfordreference.com">"Horkheimer, Max". ''Dictionary of the Social Sciences''. Craig Calhoun, ed. Oxford University Press 2002. Oxford Reference Online. Oxford University Press. College of the Holy Cross. 14 October 2009 <[http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t104.e767]></ref>

Хоркхајмер е роден на 14 февруари 1895 година, како единствен син на Мориц и Бабета Хоркхајмер. Тој е роден во конзервативно, богато [[ортодоксен јудаизам|ортодоксно еврејско]] семејство. Неговиот татко бил успешен бизнисмен кој поседувал неколку текстилни фабрики во округот Зуфенхаузен во [[Штутгарт]], каде што се родил Макс. <ref name="plato.stanford.edu">Berendzen, J.C., "Max Horkheimer", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2013 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <[http://plato.stanford.edu/archives/fall2013/entries/horkheimer/]>.</ref> Мориц очекувал неговиот син да ги следи стапките и да го поседува семејниот бизнис.<ref name="plato.stanford.edu" /> Макс бил однесен надвор од училиште во 1910 година за да работи во семејниот бизнис, каде што на крајот станал помлад менаџер. Во овој период тој започнал две врски кои ќе траат до крајот на својот живот. Прво, тој се сретнал со Фридрих Полок, кој подоцна станал близок академски колега и кој му останал најблизок пријател на Макс. Тој, исто така, се сретнал со Роуз Рикер, кој бил личен секретар на неговиот татко. Осум години Макс, постар, нежен и економски понизок клас, Рикер (кој Макс го нарекол "Мејдон") не се сметал за соодветен натпревар од Мориц Хоркхајмер. И покрај тоа, Макс и Mаидон се венчале во 1926 година и останале заедно до нејзината смрт во 1969 година. <ref>{{Наведена книга|url=http://plato.stanford.edu/archives/fall2013/entries/horkheimer/|title=The Stanford Encyclopedia of Philosophy|last=Berendzen|first=J.C.|date=2013-01-01|editor-last=Zalta|editor-first=Edward N.|edition=Fall 2013}}</ref> Во 1917, неговата производна кариера завршила и неговите шанси за преземање на неговиот семеен бизнис биле прекинати кога тој бил подготвен во [[Првата светска војна]]. <ref name="Reason, Nostalgia 1985 pp. 160-181">Reason, Nostalgia, and Eschatology in the Critical Theory of Max Horkheimer Brian J. Shaw The Journal of Politics, Vol. 47, No. 1 (Feb., 1985), pp. 160–181.</ref> Меѓутоа, на Хоркхајмер му била одбиена услуга на медицинска основа.

Во пролетта 1919 година, по неуспехот на физичката армија,<ref name="plato.stanford.edu">Berendzen, J.C., "Max Horkheimer", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2013 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <[http://plato.stanford.edu/archives/fall2013/entries/horkheimer/ <nowiki>[2]</nowiki>]>.</ref> Хоркхајмер се запишал на [[Универзитет во Минхен|Универзитетот во Минхен]]. Додека живеел во Минхен, тој бил заблуден за револуционерниот драматург [[Ернст Толер]] и бил уапсен и затворен.<ref>{{Наведено списание|title=Horkheimer, Max - Oxford Reference|doi=10.1093/acref/9780199532919.001.0001/acref-9780199532919-e-330|doi-broken-date=2018-09-21}}</ref> Откако бил ослободен, Хоркхајмер се пресели во [[Франкфурт на Мајна]], каде што студирал [[филозофија]] и [[психологија]] под респектабилниот [[Ханс Корнелиус]].<ref name="plato.stanford.edu" /> Таму го запознал [[Теодор Адорно]], неколку години помлад од него, со кого ќе оствари траен пријателство и соработка. По неуспешниот обид за пишување на дисертацијата за гешталт [[Психологија|психологијатапсихологија]]та, Хоркхајмер, со насока на Корнелиус, ја завршил својата докторат по [[филозофија]] со дисертација од 78 страници со наслов ''"Антиномијата на телеолошката пресуда"'' (''Зур Антиномијата на телеолошките Уртејлскерт'').<ref name="plato.stanford.edu" /> <ref name="Sica 2005">Sica, Alan. ''Social Thought: From the Enlightenment to The Present''. Pennsylvania State University: Pearson, Inc. 2005.</ref> Во 1925 година, Хоркхајмер бил [[Habilitation|хабилитиран]] со дисертација под наслов ''Кантската критика на пресудата како посредување меѓу практичната и теоретската филозофија'' (''Über Kants Kritik der Urteilskraft како Биндељид теоретичар и практична филозофија''). Овде, тој се сретел со [[Friedrich Pollock|Фридрих Полок,]] кој ќе биде негов колега во Институтот за социјални истражувања. Следната година, Макс бил назначен ''[[Privatdozent]] .'' Набргу потоа, во 1926 година, Хоркхајмер се омажил за Роуз Рикер. <ref name="Sica 2005" />

Во 1926 година Хоркхајмер бил "несоодветен предавач во Франкфурт". Кратко потоа, во 1930 година, тој бил промовиран во професор по филозофија на [[Goethe University Frankfurt|Универзитетот во Франкфурт]]. Истата година, кога директорот на [[Institute for Social Research|Институтот за општествени истражувања]] (сега познат како Франкфуртска школа за критичка теорија) станал слободен, по заминувањето на [[Carl Grünberg|Карл Гринберг]], Хоркхајмер бил избран за позиција "преку донација од богат бизнисмен".<ref name="Sica, Alan 2005">Sica, Alan., ed. 2005. Social Thought: From the Enlightenment to the Present. Boston, MA: Pearson Education, Inc. p. 542.</ref> Институтот имал свои почетоци во [[Марксизам|марксистичка]] студиска група, која ја започнал [[Felix Weil|Феликс Вејл]], едно време студент по политички науки во Франкфурт, кој го користел своето наследство за да ја финансира групата како начин за поддршка на неговите левичарски академски цели. <ref name="plato.stanford.edu">Berendzen, J.C., "Max Horkheimer", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2013 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <[http://plato.stanford.edu/archives/fall2013/entries/horkheimer/ <nowiki>[2]</nowiki>]>.</ref> Полок и Хоркхајмер биле партнери со Вејл во раните активности на Институтот.<ref name="plato.stanford.edu" />

Хоркхајмер продолжи да предава на Универзитетот до неговото пензионирање во средината на 1960-тите. Во 1953 година, тој бил награден со Гете плакета на градот Франкфурт, а подоцна бил именуван за почесен граѓанин на Франкфурт. <ref name="stanford">{{Наведена мрежна страница|url=http://plato.stanford.edu/entries/horkheimer/|title=Max Horkheimer (Stanford Encyclopedia of Philosophy)|publisher=plato.stanford.edu|accessdate=2015-06-14}}</ref> Тој се вратил во Америка во 1954 и 1959 година за да предава како чест визитинг професор на [[Чикашки универзитет|Универзитетот во Чикаго]].

Тој останал важна фигура до неговата смрт во [[Нирнберг]] во 1973 година. Макс Хоркхајмер со помош на Теодор Адорно, Херберт Маркузе, Валтер Бенјамин, Лео Ловентал, Ото Кирххајмер, Фредерик Полок и Нојман развијле"Критичка теорија". Според Лари Реј, "Критичката теорија" стана "една од највлијателните општествени теории на дваесеттиот век". <ref>Elliot, Anthony and Larry Ray (eds.). 2003. Key Contemporary Social Theorists. Malden, MA: Blackwell Publishers Ltd. p. 162.</ref>

* Неговите собрани дела биле издадени на германски како ''Макс Хоркхајмер'' : ''Гезаммете Шрифтен'' (1985-1996). 19 тома, изменето од Алфред Шмит и Гунзелин Шмид Ноер. S. Fischer Verlag, Франкфурт на Мајна.

* [https://web.archive.org/web/20160817152341/http://ionas-editions.com/en/2016/08/07/1939-max-horkheimer-the-social-function-of-philosophy-3/ "Социјалната функција на филозофијата"], во ''Студии по филозофија и општествени науки'', том. 8, бр 3, Њу ЈоркЊујорк, 1939.

* "Авторитарната држава". 15 (пролет 1973). Њујорк: Телос Прес.

* Виггерхаус, Ролф. ''Франкфуртската школа: нејзината историја, теории и политичко значење.'' Бостон: MIT Press, 1995.