Википедија

Костинци: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
дополнвуање и средување
Ред 1:
{{Инфокутија за село во Република Македонија
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
| име = Костинци
{{Инфокутија за село во Република Македонија|
| слика мапа = Панорама на Костинци.jpg
| големина на слика = 300п
| име= Костинци
| опис = Панорама на Костинци
| општина=[[Општина Долнени]]
| општина = {{општинскигрб|Општина Долнени}}
| регион=[[Прилепско поле]]
| регион = {{грбови|Пелагониски}}
| популација= 101
| област = [[Прилепско Поле]]
| година= 2002
| популација = 101<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=21 април 2020}}</ref>
| поштенски број= 7505
| година = 2002
| надморска височина= 618
| поштенски број = 7505
| lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=6
| повикувачки број = 048
| lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=24 | lon_sec=24
| надморска височина = 620
| слава= [[Мала Богородица]]
| lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=08
| веб=
| lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=24 | lon_sec=27
| карта = Костинци во Општина Долнени.svg
| слава =
| веб =
| карта = Костинци во Општина Долнени.svg
}}
[[Податотека:Сушење на тутун во Костинци (Прилепско).JPG|right|thumb|Сушење на тутун во село Костинци]]
[[Податотека:Sleeve-Kostinci.jpg|мини|десно|200п|Ракав „со една вртешка“ од женска празнична кошула. Везен со волна во бои: „аловна“, „ѓувезна“, црна и жолта. С. Костинци, Прилепско поле, крај на 19 век.]]
 
'''Костинци''' е— село во [[Општина Долнени]], во околината на градот [[Прилеп]].
 
== ГеографиjaГеографија и местоположба ==
Костинци е село во северниот дел [[Прилепско Поле|Прилепското Поле]] и [[Општина Долнени|Општината Долнени]], од десната страна на патот [[Прилеп]] – [[Македонски Брод]].<ref name=mitkopanov>{{цитирана книга| last = Панов| first = Митко| title = Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја.| language=македонски| publisher = Патрија| year = 1998 | pages = 159}}</ref>. Поточно, селото Костинци се наоѓа во прилепскиот крај, во крајниот северен дел на [[Пелагонија]]. Тоа е полско село сместено помеѓу Секирци, Црнилиште, Зрзе и Слепче. Костинци од источната страна се граничи со огранците на планината Бабуна спуштени спрема с.[[Слепче]], како и слепечкото поле, од север се граничи со атарот на с.[[Црнилиште]] и долгаечкото поле, а од запад зрзеското поле и благите огранци на планината [[Даутица]] кои се спуштаат паралелно со долината на местото наречено Бојаник. Од јужната страна селото и неговото поле се граничат со големата пелагониска котлина т.е. секиречкото поле. Расположено е на надморска височина од 618 дооколу 620 метри со изразити рамничарски одлики. Од градот [[Прилеп]] е оддалечено 30 километри во северозападен правец.<ref name=mitkopanov>{{цитирана книга| last = Панов| first = Митко| title = Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја.| language=македонски| publisher = Патрија| year = 1998 | pages = 159}}</ref>. Крај Костинци тече Стровјанската речица, која често се излева и го поплавува околното земјиште. Водата за пиење се добивала од бунари, а во денешно време селото има водовод кој се снабдува со вода од хидросистемот Студенчица. Костинци е составено од маала кои се нарекуваат по поголемите родови. Маалата меѓусебно се незначително оддалечени поради што селото е од збиен тип. Атарот е мал и зазема простор од 4,5 км²<sup>2</sup> на кои обработливото земјиште зафаќа површина од 418 хектари, на пасиштата отпаѓаат 14 ха, а на шумите само 3 хектари.<ref name=mitkopanov>{{цитирана книга| last = Панов| first = Митко| title = Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја.| language=македонски| publisher = Патрија| year = 1998 | pages = 159}}</ref>. Според тоа Костинци има исклучително поледелска функција. Потезите и местностите во селскиот атар ги носат следните имиња: Градски Пат, Сливски Пат, Зрзески Пат, Долгаечки Пат, Црнилишки Пат, Капина, Мртвица, Возовир, Ѓерекарица, Арапица („црна земја“), Езериште, Затока, Тапан, Јасика, Дуњи, Шуклеица, Гарелица, Аџиина Корија (сега под ливади), Брегои, и Илјадница.
 
== ИсториjaИсторија ==
[[Податотека:Sleeve-Kostinci.jpg|мини|лево|200п|Ракав „со една вртешка“ од женска празнична кошула. Везен со волна во бои: „аловна“, „ѓувезна“, црна и жолта. С. Костинци, Прилепско поле, крај на 19 век.]]
Селото Костинци за прв пат во пишаните историски документи се споменува во 1335 година под името ''Костино'', кога кралот [[Стефан Душан]] го приложил на [[Манастир Трескавец|манастирот Трескавец]].<ref name=jovantrifunoski>{{цитирана книга| last = Ф. Трифуноски| first = Јован| title = Битољско-прилепска котлина| language=српски| publisher = Српска академија наука и уметности| year = 1998 | pages = 373}}</ref>. Потврдено е дека овој запис се однесува на денешното Костинци.
Селото Костинци за прв пат во пишаните историски документи се споменува во 1335 година под името ''Костино'', кога кралот [[Стефан Душан]] го приложил на [[Манастир Трескавец|манастирот Трескавец]].<ref name=jovantrifunoski>{{цитирана книга| last = Ф. Трифуноски| first = Јован| title = Битољско-прилепска котлина| language=српски| publisher = Српска академија наука и уметности| year = 1998 | pages = 373}}</ref>. Потврдено е дека овој запис се однесува на денешното Костинци.
 
Местноста Манастириште се наоѓа северозападно од Костинци крај железничката пруга каде што на површината на земјата се гледаат „бигори, тули, камења со староземски слики“ (една плоча со ликови „сурати“ била откопана во 1933). Дел од овие старини биле земени од бугарската војска во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. За време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] на ова место се појавил снажен извор и тогаш селаните таму имале бавчи. Силното врело пресушило во 1918 година, а повторно почнало да дава вода од 1941 до 1944 година. Таму е и местноста Капина каде се пронајдени стари гробови обложени со земјани плочи во внатрешноста. Покрај Манастириште еден потег се нарекува Дуња за кој селаните велат дека таму се наоѓало старото село Костинци. Бидејќи, местото било на сред патишта, селото било поместено на денешната местоположба. Тогаш пропаднал и храмот на Манастириште. Не се знае кога точно е основано денешното село Костинци. Најстариот род во него се Ѓерекарци. Основачот на тој род живеел кон крајот на XVIII век. Потоа се доселиле Јанкуловци, Џиковци и други македонски родови. Меѓу народот се говори дека земјата на која се сегашните куќи била „ниско место и во него стоела вода“.
Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Прилепскиот Вилает (Vilayet-I Prilepe) под името ''Костнчи'' и имало 19 семејства и 2 неженети, сите христијани.<ref>Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.76</ref>
 
Местноста Манастириште се наоѓа северозападно од Костинци крај железничката пруга каде што на површината на земјата се гледаат „бигори, тули, камења со староземски слики“ (една плоча со ликови „сурати“ била откопана во 1933). Дел од овие старини биле земени од бугарската војска во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. За време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] на ова место се појавил снажен извор и тогаш селаните таму имале бавчи. Силното врело пресушило во 1918 година, а повторно почнало да дава вода од 1941 до 1944 година. Таму е и местноста Капина каде се пронајдени стари гробови обложени со земјани плочи во внатрешноста. Покрај Манастириште еден потег се нарекува Дуња за кој селаните велат дека таму се наоѓало старото село Костинци. Бидејќи, местото било на сред патишта, селото било поместено на денешната местоположба. Тогаш пропаднал и храмот на Манастириште. Не се знае кога точно е основано денешното село Костинци. Најстариот род во него се Ѓерекарци. Основачот на тој род живеел кон крајот на XVIII век. Потоа се доселиле Јанкуловци, Џиковци и други македонски родови. Меѓу народот се говори дека земјата на која се сегашните куќи била „ниско место и во него стоела вода“. Недалеку од селото се местностите Езериште и Рибник. Во Рибник се ловела риба за манастирот [[Трескавец]] близу [[Прилеп]]. Во Костинци постои црква Рождество на Пресвета Богородица, изградена во XVII век, крај која се и селските гробишта. Во самата црква постои натпис во кој се наведува дека таа била изградена и живописана во [[1662]] година. Потегот Езериште порано било црковен имот, кој потоа го завладеал еден чифлик-сајбија, за на крај тоа земјиште да го купат селаните. Селска и црковна слава е Мала Богородица. За време на турското владеење, воглавно во XIX век, во Костинци имало седум чифлици од кои еден бил во сопственост на жител од [[Зајас]] кај [[Кичево]], а другите биле од [[Прилеп]]. Како и во другите села, тие тука претходно биле полјаци и ќаи – чувари на стока. Сите селани работеле како момци и ортаци на чифлиците, а по 1912 година ја купиле земјата. Во средината на педесетите години на ХХ век Костинци поради својата средишна - централна местоположба било општина за поголем број села од овој северен крај на Прилепското Поле, поради што во него тогаш биле изградени повеќе општествени и управни установи како: матична служба, пошта, здравствена амбуланта, дом на културата, продавница. Бројот на домаќинства во текот на ХХ век изнесувал: 41 во 1921 г., 53 во 1948 г., 56 во 1954 г., 76 во 1961 година.
 
== Стопанство ==
[[Податотека:Сушење на тутун во Костинци (Прилепско).JPG|мини|десно|200п|Сушење тутун во селото]]
Според составот на атарот Костинци има изразита и исклучително поледелска функција<ref name=mitkopanov>{{цитирана книга| last = Панов| first = Митко| title = Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја.| language=македонски| publisher = Патрија| year = 1998 | pages = 159}}</ref>. На плодното рамничарско земјиште околу, населението како и во целиот прилепски крај најмногу одгледува тутун, жито - особено пченица и пченка, за кои има современ млин-мелница, сончоглед. За плодноста и родноста на земјата сведочи името на една местност со ниви која се нарекува „Илјадница“, а која што името го добила по тоа што на неа имало илјада снопови ожнеана пченица. Сите куќи имаат пространи дворови во кои има бавчи во кои жителите одгледуваат градинарски производи под пластеници и на отворено, од кои најмногу: пиперки, патлиџани (домати), краставици, компир, кромид, лук, бостан - лубеници, тикви, дињи, како и голем број на овошни дрвја како јаболка, круши, сливи и ореви. Доста е застапено и сточарството односно одгледување на крупен добиток. На самиот влез на селото постои новоизградена краварска фарма во која се одгледуваат десетици крави, а чиј сопственик дополнително обработува и 150 хектари државно земјоделско земјиште под разни насади и култури при што покрај за брашно и леб, се одгледуваат и фуражни култури за сточна храна. До 2013 во Костинци работела и продавница, а има и земјоделска задруга.
 
== Население ==
Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Прилепскиот Вилает (Vilayet-I Prilepe) под името ''Костнчи'' и имало 19 семејства и 2 неженети, сите христијани.<ref>Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.76</ref>
Според статистиката на [[Васил К’нчов|Васил К'нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македониja, Етнографиja и статистика]]“) од 1900 година, во Костинци живееле 300 жители, сите [[Македонци]].<ref name=":0">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_37.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.244]</ref>
 
Во делото „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, издадено во [[Цариград]] во 1878 година, кое прикажува статистика за машкото население во 1873 година, Костинци е посочено како село со 48 домаќинства и 157 жители [[Македонци]].<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, с. 72-73.</ref>
Според секретарот на бугарската егзархија [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во Костинци имало 240 [[Македонци]], егзархисти.<ref name=":1">D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.148-149.</ref>
 
Според статистиката на [[Васил К’нчов|Васил К'нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Костинци имало 300 жители Македонци.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_37.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 244.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во селото имало 240 жители Македонци.<ref>Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 148-149.</ref>
Според пописот од 2002 година, во селото Секирци живеат 101 жител, сите [[Македонци]].<ref>{{цитирана веб страница|url=http://www.stat.gov.mk/pxweb2007bazi/Dialog/varval.asp?ma=Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk&ti=%CD%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+%ED%E0+%D0%E5%EF%F3%E1%EB%E8%EA%E0+%CC%E0%EA%E5%E4%EE%ED%E8%BC%E0+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%E8%E7%BC%E0%F1%ED%F3%E2%E0%9C%E5%F2%EE+%E7%E0+%E5%F2%ED%E8%F7%EA%E0%F2%E0+%EF%F0%E8%EF%E0%E4%ED%EE%F1%F2%2C+%EF%EE++%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8+%EC%E5%F1%F2%E0%2C+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%EF%EE%EF%E8%F1%E8%F2%E5+%ED%E0+%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+1948%2C+1953%2C+1961%2C+1971%2C+1981%2C+1991%2C+1994+%E8+2002++%E3%EE%E4%E8%ED%E0+%28%F1%EE%E3%EB%E0%F1%ED%EE+%F2%E5%F0%E8%F2%EE%F0%E8%BC%E0%EB%ED%E0%F2%E0+%EE%F0%E3%E0%ED%E8%E7%E0%F6%E8%BC%E0+%EE%E4+1996+%E3%EE%E4%E8%ED%E0%29&path=../Database/%CF%EE%EF%E8%F1%E8/%CF%EE%EF%E8%F1%E8%20%ED%E0%20%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5%201948%20-%202002/&lang=18|title=Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година)|publisher=Државен завод за статистика}}</ref>
 
Според последниот попис од 2002 година, во селото живеел 101 жител, сите Македонци.<ref name="попис"/>
На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:<ref>Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) *Државен завод за статистика http://makstat.stat.gov.mk.</ref>
 
{| class="wikitable"
{{Пописи|230|200|424|463|433|333|198|145|123|101}}
!Година
!1900
!1905
!1948
!1953
!1961
!1971
!1981
!1991
!1994
!2002
|-
|'''Население'''
|300<ref name=":0" />
|240<ref name=":1" />
|424
|463
|433
|333
|198
|145
|123
|101
|}
Селото Костинци од секогаш па сѐ до денес во целост е населено само со [[Православие|православни]] [[Македонци]]. Поради пад на бројот на населението Костинци преминало од средно во мало село. Во 1961 година имало 433 жители, во 1994 живееле 123<ref name="mitkopanov">{{цитирана книга| last = Панов| first = Митко| title = Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја.| language=македонски| publisher = Патрија| year = 1998 | pages = 159}}</ref>, а во 2002 година 101 жител.
 
=== Родови ===
Ред 72 ⟶ 51:
 
== Општествени установи ==
Во Костинци работи [[ОУ „Петре Глигуровски“ - Костинци|основното училиште „Петре Глигуровски“]], каде што изведува настава до петто одделение.<ref>„[http://www.opstinadolneni.gov.mk/mk/obrazovanie/ Образование]“. [[Општина Долнени]].</ref> Освен тоа, во него има и амбуланта, пошта, земјоделска задруга и услужни објекти.<ref name=mitkopanov/>
{{multiple image<!-- begin stack of images, scroll down for article -->
|direction = vertical | width = 200
|image1 = ОУ „Петре Глигуроски“ - Костинци.JPG|caption1 = Основното училиште „Петре Глигуроски“<br>
|image2 = Пошта во Костинци.JPG| caption2 = Поштата во Костинци<br>
|image3 = Поранешно матично во Костинци.JPG| caption3= Зградата на поранешната општина и матична служба<br>
}}<!-- End stack of images, article text starts below -->
Во Костинци работат следните општествени установи:
* [[ОУ "Петре Глигуровски" - Костинци]] - основното училиште во кое настава посетуваат 4 ученици,
* здравствен дом - амбуланта,
* пошта
* матична служба
 
==Администрација Самоуправа и политика ==
Селото влегува во рамките на [[Општина Долнени]] од 1955 година.
 
Во периодот 1950-1955, селото било седиште на истоимената општина.
=== Изборно место ===
 
=== Изборно место ===
Во селото постои изборното место бр. 1485 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref>
Во селото постои изборното место бр. 1485 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mojotizbor.mk/files/izbiracki-mesta/ie5-dolneni.pdf|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=21 април 2020}}</ref>
 
На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова изборно место биле запишани вкупно 51 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019}}</ref>
 
== Културни и природни знаменитости ==
;Цркви<ref>{{цитирана книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи |location=Менора - Скопје |date=2011 |isbn=978-608-65143-2-7 |language=македонски |page=18}}</ref>
* [[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Костинци|Црква „Рождество на Пресвета Богородица“]] - црква од 17 век;.
 
;Археолошки наоѓалишта<ref name=jovantrifunoski>{{цитирана книга| last = Ф. Трифуноски| first = Јован| title = Битољско-прилепска котлина| language=српски| publisher = Српска академија наука и уметности| year = 1998 }}</ref>
;Археолошки локалитети<ref name="Јован">''Јован Ф. Трифуновски, Битољско - Прилепска котлина, Антропогеогрофско проучавоњо, Београд 1998''</ref>
* [[Манастириште (Костинци)|Манастириште]] - неопределено од непознат период;
* [[Дуња (Костинци)|Дуња]] - неопределено од непознат период;
* [[Капина (Костинци)|Капина]] - неопределено од непознат период;.
 
== Редовни настани ==
* [[Мала Богородица]] (21.09.) -— патрониотпатрони празник на селската црква посветена на Рождеството на Пресвета Богородица еи воедно и селска слава, на којакојашто се пречекуваат голем број на гости од селото, околните места, некогашни жители со нивните потомци и роднини.
 
== Личности ==
 
== Култура и спорт ==
Ред 111 ⟶ 80:
== Иселеништво ==
Се знае за родот ''Солуновци'' кои отишле во [[Црнилиште]]. Голем број иселеници има во [[Прилеп]], во [[Скопје]] во населбите Лисиче, [[Драчево]] и Пинтија.
 
== Галерија ==
<gallery mode=packed heights=150px>
Податотека:ОУ „Петре Глигуроски“ - Костинци.JPG|Основното училиште „Петре Глигуроски“
Податотека:Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Костинци 6.jpg|Црквата „Рождество на Пресвета Богородица“
Податотека:Пошта во Костинци 2.jpg|Поштата
Податотека:Параклис во Костинци.jpg|Параклис во селото
Податотека:Поранешно матично во Костинци.JPG|Објектот на поранешната матична служба
</gallery>
 
== Наводи ==
{{наводи|2}}
 
== Надворешни врски ==
{{ризница-ред|Kostinci}}
 
{{Населени места во општина Долнени}}
 
[[Категорија:Костинци| ]]
[[Категорија:Села во Македонија]]
[[Категорија:Прилепски села]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Костинци“