Политичка филозофија: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-Философија +Филозофија) |
дополнување |
||
Ред 1:
{{Политика}}
'''Политичка филозофија''' — [[нормативна дисциплина]] која поставува три вида прашања:
*
*
*
Од одговорите на првото прашање се специфицира еден пожелен збир на институции (кои можат да бидат либерални, конзервативни...)
Ред 9:
Одговорите на третото прашање претставуваат она што можеме да го наречеме одредена '''политичка теорија'''.
Наведените прашања се вообличени со еден суштествен факт кој се однесува на општествените институции: институциите ги поддржува моќта на принуда со која располага [[држава]]та. Но бидејќи е неспорно дека самата принуда е нешто што е погрешно, нејзе перманентно
Поради наведеното, првото прашање не се однесува само на општествениот поредок кој може да се оправда, туку: кога некој општествен поредок може да заслужи доброволна согласност од поединците, врз кои тој поредок е наметнат со принуда? Одговорот на вака поставеното прашање најчесто се бара преку начелата за праведност и добрина, кои пак се во основата на моралната филозофија. Политичката филозофија, наспроти [[морална филозофија|моралната филозофија]] (врз која е впрочем втемелена), не ги применува начелата за праведност и добрина врз личното однесување на поединците туку врз институциите, врз правилата, конвенциите и практиката што се наметнати со принуда. Политичката филозофија не се прашува како треба ние да живееме и постапуваме поединечно, туку кој вид институции треба да прифатиме за да би ги усогласиле нашите постапки и нашите животи.
Ред 23:
Овие три верзии на политичката филозофија се презентирани како примери на почетокот на модерната епоха преку три дела кои оставиле неизбришливи траги во историјата за размислувањето за политиката:
* „[[Утопија (книга)|Утопија]]“ од [[Томас Мор]] ([[1516]]) како нацрт за идеална република;
* „[[Левијатан (книга)|Левијатан]]“ од [[Томас Хобс]] ([[1651]]), кој тврди дека дал рационално оправдување за постоењето на државата, и затоа и универзално, а ги навел и причините поради кои неговите наредби треба да бидат извршени;
* „[[Владетелот]]“ од [[Николо Макијавели]] ([[1513]]) каде барем во едно од неговите толкувања се покажало во што се состои специфичното својство на политичката активност и како таа како таква се разликува од [[морал]]ната.
Под „политичка наука“
* принцип на проверливост или [[Фалсификат|фалсификување]] како критериум за прифатливост на неговите резултати;
* користење техники на разумот кои даваат можност да се дадат причинското објаснување во силното или слабо значење на појавата што се истражува;
* воздржување или умереност во поглед на битните мислења, таканаречено „проценување“.
Политичката филозофија како истражување на совршена република нема „проценувачки“ карактер; како истражување на крајните основи на власта не подразбира објаснување на појавата на власта, туку нејзино оправдување што има за цел да се квалификува некое однесување, како дозволено или недозволено, а тоа не може да се спроведе без повикување на вредности; како истражување на суштината на политиката се исклучува од секое [[Емпириум|емпириско]] утврдување на вистинитоста или фалсификатот, доколку тоа што смислено се нарекува суштина на политиката, резултира од номиналната [[дефиниција]] како таква, таа не е ни вистинита ниту пак лажна.▼
==Чиста политичка теорија==
▲Политичката филозофија како истражување на совршена република нема „проценувачки“ карактер; како истражување на крајните основи на власта не подразбира објаснување на појавата на власта, туку нејзино оправдување што има за цел да се квалификува некое однесување, како дозволено или недозволено, а тоа не може да се спроведе без повикување на вредности; како истражување на суштината на политиката се исклучува од секое [[Емпириум|емпириско]] утврдување на вистинитоста или фалсификатот, доколку тоа што смислено се нарекува суштина на политиката, резултира од номиналната [[дефиниција]] како таква, таа не е ни вистинита ниту пак лажна.
Теоријата на политиката, набљудувана во потесна смисла на зборот, како „чиста“ теорија на политиката (''the strict theory of politics''), може да се подели на три области:<ref>James M. Buchanan and Gordon Tullock, ''The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy''. The University of Michigan Press, 1962, стр. 327.</ref>
* теорија на комитетите и изборите (''theory of committees and elections'')
* теорија на партиите и кандидатите (''theory of parties and candidates'')
* теорија на конституциите (''theory of constitutions'')
Главниот придонес во теоријата на комитетите и изборите го дале [[Данкан Блек]] (''Duncan Black'') и [[Гордон Тулок]] (''Gordon Tullock''). Сепак, како далечни претходници на оваа гранка на политичката теорија се тројца француски [[математичар]]и и [[физичар]]и од [[XVIII век]]: Борда (Borda), Кондорсе (Condorcet) и Лаплас (Laplace). Подоцна, во 1907 година, Нансон (E. J. Nanson) објавил едно дело во врска со изборите, а мал придонес во оваа област дале и [[Џорџ Халет]] (George H. Hallet) и [[Френсис Галтон]] (Francis Galton). Значаен придонес во изградбата на оваа теорија дал [[Луис Керол]] (Lewis Carroll) кој напишал три оригинални памфлети за методите на гласање.<ref>James M. Buchanan and Gordon Tullock, ''The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy''. The University of Michigan Press, 1962, стр. 327.</ref>
== Поврзано ==
Ред 43 ⟶ 47:
* [[Список на политички филозофи]]
== Наводи ==
{{наводи}}
{{Филозофија, навигациска кутија}}
| |||