Марко Фабиј Квинтилијан: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето Ознака: Изворно уредување 2017 |
дополнување, ситна поправка |
||
Ред 3:
[[Податотека:Calahorra, estatua de Quintiliano.JPG|мини|250п|Марко Фабиј Квинтилијан]]
'''Марко Фабиј Квинтилијан''' (40-96) бил староримски говорник ([[Реторичар|реторичар]]) и учител по [[реторика]]. Тој им бил учител на [[Јувенал]] и на [[Плиниј Помладиот]].<ref>„Beleške“, во: Erazmo Roterdamski, ''Pohvala ludost''i. Beograd: Rad, 2016, стр. 118.</ref>
==Биографија==
Квинтилијан бил по потекло од [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]], од каде уште како момче дошол во [[Римско Царство|Рим]], каде што се образувал кај говорниците. Иако бил критичен спрема многу појави во своето време, а особено спрема образованието, тој не бил бунтовник против режимот, така што успеал да стане државен професор по реторика.
Неговиот учебник по реторика, најпознат во целата историја на беседништвото, не е книга што самиот ја напишал, туку настанала според белешките што ги „фаќале“ неговите ученици во текот на предавањата, а тој само ги редактирал. Преведен е на сите светски јазици. ▼
==Творештво==
▲Неговиот учебник по реторика, најпознат во целата историја на беседништвото, не
Впрочем, и самиот Квинтилијан велел дека во многу нешта не е оригинален, дека честопати изнесува туѓи мислења, но за нив дава сопствен суд.
Според Квинтилијан, способноста за елоквентно изразување е својствена на идеалниот човек, затоа што она што најмногу го разликува човекот од животните е токму можноста да говори. Тој сметал дека реториката е уметност (ако може работата на дрводелецот и грнчарот да се третира за уметност...) и дека талентот е поважен од вежбањето. Квинтилијан сметал дека не постои никаква разлика меѓу писменото и усното изразување, дека добро составениот напишан текст претставува предуслов за добар говор. Веројатно, таквиот негов став бил резултат на практиката, говорот да се подготвува во вид на писмен состав или пак изговорениот да се бележи. Оваа книга ги опфаќа речиси сите прашања кои и современиот учебник би морал да ги содржи, иако одговорите се денес нешто поинакви. Тој малку помалку внимание отколку што денес се посветува му посветил на аудиториумот. Подробно расправал за тоа каков треба да биде учителот, каков треба да биде ученикот, кои знаења образованиот ретор треба да ги поседува, кога треба да почне со говори пред судот. Квинтилијан ја продолжил грчката и римската традиција така што големо внимание посветил на моралниот профил на говорникот, кој мора да биде честит и угледен човек. Тој треба да го познава правото, потоа историјата, а за граматиката, ортографијата и стилот зборувал веќе во првите глави.
Како професор по реторика, Квинтилијан бил противник на тепањето како воспитна метода. Најважен дел од неговиот учебник се десеттата и дванаесетта книга. Откако утврдил дека постојат различни стилови, тој не му дал предност на ниту еден од нив. Според една класификација, постои атички стил, збиен и едноставен и азијански стил, китнест и разуздан. Родскиот стил пак, стои на средината меѓу овие два.
Квинтилијан се определил за атичката едноставност, затоа што азијанскиот стил му се чинел бомбастичен и надуен. Истовремено,тој бил предвесник на т.н. „перманентно образование“, што во негово време подразбирало дека говорникот треба да се образува целиот свој живот. Во образованието, говорникот треба да посвети внимание на поезијата, историјата, граматиката, посебно на [[ортографија]]та ([[правопис]]от), глумата и дури и на музиката, геометријата и астрономијата. Во поглавјето „За смеата“, тој зборува за досетките и нивното значење во говорот.
{{Нормативна контрола}}
| |||