Централна банка: Разлика помеѓу преработките

Првата национална банка, што нудела сметки што не се директно конвертибилни во монети се смета дека е Банката на Амстердам, основана во 1609 г. и претставува претходник на современите централни банки. [[Централна банка на Шведска|Централната банка на Шведска]] (''Sveriges Riksbank'' или само ''Riksbanken'') е создадена во [[Стокхолм]] во [[1664]] г. како решение на Државното собрание, што ја прави најстара банка во светот што сеуште работи. Една од улогите на Шведската централна банка била да и дава кредит на владата,<ref>Bordo, M. (December 2007), [http://www.clevelandfed.org/research/commentary/2007/12.cfm "A Brief History of Central Banks"], Federal Reserve Bank of Cleveland.</ref> истото е и со Банката на Англија, што ја основал Вилијам Петерсон во 1694 г. во Лондон на барање на Англиската влада за да и помогне да ја плати војната. Војната на втората антифранцуска коалиција доведе до создавање на Банката на Франција (Banque de France) во 1800 г.

Нема стандардна терминолигија за имињата на централните банки, но повеќето земји ја користат формата ,,Банка„Банка на земјата’’земјата“ (на пример: Банка на Англија, Банка на Канада, Банка на Русија). Некои се наречени ,,национални’’„национални“ банки како што се Националната банка на Украина; но терминот ,,национална„национална банка’’банка“ почесто се користи кај приватните комерционални банки, посебно во Соединетите Американски Држави. Во други случаи централните банки можат да го припојат зборот ,, Централна’’„Централна“ ( на пример, Европската централна банка, Ирската централна банка), но Централната банка на Индија е (државна) комерцијална банка, не е централна банка. Исто така често е вклучен зборот ,,Резерви’’„Резерви“ како што е Банката на резерви на Индија, Банката за парични резерви на Австралија, Банката на резерви на Нов Зеланд, Банката на резерви на Јужна Африка и Федералните резерви на САД. Многу земји имаат државни банки или други полу државни единици што имаат сосем одделни функции, како што се финансирањето на увозот и извозот.

Централните банки ја спроведуваат избраната монетарна политика во земјата. Најопшто ова значи дека, одлучуваат која валута ќе се користи во земјата, дали ќе се користат пари кои што владата ги прогласила за законско платежно средство, дали ќе се користи паричен систем во кој вредноста на парите одговара на некое количество злато( не е дозволено во земјите со членство во Меѓународниот монетарен фонд), валутен одбор или монетарна унија. Кога некоја држава има своја национална валута, тогаш треба да постои стандардизирана валута, во форма на соло меница: ветување за размена на меницата за ,, пари”„пари” под одредени услови. Историски гледано, ова било ветување за размена на пари за драгоцени метали за одредена цена. Денес кога валутите се законско платежно средство во многу земји, ветувањето за плаќање не содржи ништо друго освен ,,ветување за плаќање’’ на истата сума во истата валута.

Најпознатото дело за овие ограничени моќи е ,,Невозможното„Невозможното тројство’’тројство“ од Роберт Мандел кој претпоставува дека е невозможно да се одржува монетарната политика( каматните стапки), девизниот курс (преку утврдена цена) и да се одржува слободното движење на капиталот. Сега најголем дел од Економиите на Западот се сметаат за ,,отворени’’„отворени“ со слободно движење на капиталот, тоа значи дека централните банки можат да одбираат каматни стапки или девизен курс за одржување на кредибилитетот, но не двете одеднаш.

Дури и кога се насочени само кон каматните стапки, најголемиот дел од централните банки имаат ограничена можност да влијаат на стапките што ги плаќаат физичките лица и компаниите.Во Црна среда, најпознатиот случај на неуспех на оваа политика , Џорџ Сорос со арбитража на фунтата стерлинг преку ЕКУ (европската валутна единица) (откако доби 2 милијарди долари и ја принуди Велика Британија да потроши над 8 милијарди долари за да ја задржи фунтата) ја принуди да ја напушти својата политика на управување. Од тогаш тој остро ги критикува нетактичните банкарски политики и истакнува дека никој повеќе не смее да може да го направи тоа што тој го направил.

Најочигледното вилјание што го имаат современите централни банки е врз каматните стапки на пазарот,но тие ретко ги ,,поставуваат’’„поставуваат“ стапките на утврден број. Иако начините на работата на овие банки се разликува во различни земји, повеќето користат сличен начин на работа основан врз можноста на централната банка да создаде толку пари кои се законско платежно средство, колку што се потребни.

Со насочувањето на пазарот кон ,,одбрана„одбрана стапка“ стапка’’( без разлика на стапката што се користи) се дава или се зема заем во теоретски неограничени количини, додека одредената стапка на пазарот е доволно близу до стапката што ја посакуваме. Централните банки тоа можат да го постигнат со давање и земање заем (земање депозити од) од ограничен број квалификувани банки или со купување или продавање обврзници. Како пример за функционирањето на овој систем ќе ја земеме Банката на Канада која поставува каматна стапка на расположлив кредит преку ноќ, во каматни граници од плус или минус 0,25%. Квалификуваните банки позајмуваат една од друга со камати во рамките на овие граници, но никогаш над или под овие граници, бидејќи централната банка секогаш ќе дава заем со највисоката стапка од тие граници, а ќе зема депозити со стапка од дното на границата, всушност, можноста да се зема и да се дава заем со стапки од крајните линии на оваие граници се неограничени.<ref>[http://www.bankofcanada.ca/en/backgrounders/bg-p9.html Bank of Canada backgrounder: Target for the Overnight Rate]</ref> И другите централни банки работат на сличен начин.

Значајно е тоа што одбраните стапки најчесто се краткорочни стапки. Реалната стапка на пазарот која што ја добиваат корисниците на кредитот и давателите на кредитот, зависи од (забележаниот) кредитниот ризик, исплатата и други фактори. На пример централната банка може да постави каматна стапка на расположлив кредит преку ноќ од 4.5%, но стапката за( (еднаков ризик) обврзници за пет години може да биде 5 %, 4.75% или во случај на опаѓачки приноси дури и под краткорочната стапка. Многу централни банки имаат една ,,главна„главна стапка’’стапка“ што се нарекува ,,стапка„стапка на централната банка’’ банка“. Во пракса, имаат и други средства и каматни стапки што ги користат, но само една е строго одредена и се спроведува.

,,Стапката„Стапката по која централната банка дава кредити може да ја одбере централната банка , тоа е стапката што носи финансии.’’“ – Хенри К. Лиу. Лиу објаснува дека ,,стапката„стапката на позајмување од централната банка’’банка“ на САД се нарекува Стапка на федерални фондови. Федерацијата ја поставува нормата за стапката на федерални фондови, што Комисијата за слободна трговија се обидува да ја усогласи со давање или земање заем на пазарот на пари... деловни процеси што се одвиваат на пазарот на пари а ги регулира и ги основа централната банка. На врвот на централната банка се наоѓа Федерацијата, бидејќи американскиот долар е главна резервна валута во меѓународна трговија.

* Вариабилна каматна стапка (во моментов 2,00% во Еврозоната) – утврдена стапка за институциите што позајмуваат пари од централната банка. (во САД таа се вика дисконтна стапка).

Во раниот 20 век, златниот стандард беше ослабен со инфлацијата, а во доцниот 20ти век настана хегемонијата на доларот, банките се зголемуваа , почнаа да прават посериозни трансакции и можеа да профитираат од деловните односи, се обидуваа да ги најдат границите на приливот на пари. Народната банка на Кина имаше поголема моќ над резервите бидејќи јенот што го користеше не е конвертибилна валута.

Употребата на кредитите во банките има најголема улога во зголемувањето на приливот на пари. Парите на централната банка по вкупната исплата – ,,готови„готови пари’’пари“ – можат да бидат само во една форма:

Некои централни банки, за да влијаат врз приливот на пари бараат сите или некои од приходите кои што се во странска валута, да бидат сменети во домашната валута. Стапката која се користи за да се купи домашната валута може да е како на пазарот, а може и со арбитража да ја постави банката. Овој начин се користи во земји со неконвертибилни валути или со делумно конвертибилни валути. На примателот на домашната валута може да му се дозволи слободно да располага со средствата, да побара да ги задржи средствата заедно со централната банка за одреден период, или да му се дозволи да ги користи средствата под услов да почитува одредени правила. Во друг случај, може да му се забрани правото да поседува девизи или да врши девизнат размена.

Централната банка во некои земји преку нејзините филијали го контролира и надгледува банкарскиот сектор. А во други земји банкарската супервизија ја води владиниот сектор како што е Министерството за финансии ва В.Б., или самостојна владина агенција ( на пример, Агенција за регулатива и супервизија на банките на В.Б.) Го испитува билансот на состојба на банките и однесувањето со потрошувачите. Им помага на банките во трансферот на финансии, банкноти и монети од странски валути , само не во рефинансирањето,. Затоа често се нарекува ,,банка„банка над банките’’банките“.

Многу земји како што се Соединетите Американски Држави го надгледуваат и контролираат банкарскиот сектор преку различни агенции, кои иако имаат заедничка соработка , сепак имаат различни намери и цели. На пример, банките, депозитарните институции и другите типови финансиски институции (а често се поклопуваат) може да имаат различна регулатива. Некои типови банкарска регилатива можат да бидат доделени на други владини сектори, како што се владите на провинциите. Секој картел на банките се наљудува и се контролира многу внимателно.

:Независноста на централната банка е заштитена со закон. Овој тип независност во демократските држави е ограничен; скоро во сите случаи централната банка е одговорна пред владините функционери, или пред министрите или директно пред законот. Предизвик е да се одреди степенот на правната независност, бидејќи законот има само рамка во која владата и централната банка ја развиваат својата врска.

:Централната банка има право сама да ги поставува своите цели, без разлика дали тоа е таргетирање на инфлацијата , контрола на приливот на пари, или одржување на утврдените каматни стапки. Иако овој тип на независност е најзастапен, многу централни банки ги објавуваат нивните цели кои што се координирани со владините сектори. Ова ја зголемува трансарентноста во поставувањето на политиката со која ќе се води централната банка и со тоа се зголемува веродостојноста на целите што се одбрани со гаранција дека нема да бидат сменети без известување. Покрај тоа, поставувањето на заеднички цели на централната банка и владата помага да се избегнат ситуации каде што доаѓа до конфликт на монетарната и фискалната политика; стратешка комбинација што е многу неповолна.

:Централната банка има независност во одлучувањето кој е најдобар начин за да ги постигне своите стратешки цели, кои средства да ги користи и кога е најдобро време за нивно користење. Ова е најчеста форма на независност на централните банки. Банката на Англија доби независност во 1997 г., всушност, доби оперативна независност; таргетирањето на инфлацијата продолжи да го објавува министерот за финанси на говорот за годишниот буџет на парламентот.

:Централната банка има овластување да ги води своите функции (да вработува персонал, да поставува буџети, итн.) без прекумерно влијание од владата. Другите форми на независност не се можни ако централната банка нема значаен степен на независност во управувањето. Еден од најпознатите статистички показатели за независноста на банката што се користи во литературата е ,,стапката„стапката на обрт’’обрт“ на гувернерите на централните банки. Ако владата има навика често да назначува и да заменува гувернери, јасно е дека строго ја контролира централната банка преку изборот на гувернери.

Се тврди дека независната централна банка може да води поверодостојна монетарна политика, и постигнувањата на пазарот да ги направи подостапни. Неодамна, Банката на Англија (1997) и Европската централна банка станаа независни и користат јавно таргетирање на инфлацијата, на тој начин пазарите знаат што да очекуваат. Дури и на Народната банка на Кина и се даде голема слободна на дејствување поради тежината на проблемите со кои се соочува, меѓутоа во Народна Република Кина официјалната улога на банката останува национална банка, наместо централна банка, поради официјалното одбивање да ,,не„не го врзува’’врзува“ јенот или да го девалвира под ,,притисок’’„притисок“. Затоа независноста на Народната банка на Кина може да се гледа како независност од САД кои што го водат финансискиот пазар, наместо независност од комунистичката партија на Кина што ја води земјата. Тоа што комунистичката партија не е избрана на избори, го намалува притисокот за да ги задоволи граѓаните, зголемувајќи ја својата независност.

Владите имаат определено влијание врз независноста на ,,независните’’„независните“ централни банки; намерата за независност е најпрво за да се спречи краткорочно влијание. На пример, претседателот на Банката за федерални резерви на САД е назначен од претседателот на САД (сите кандидати за оваа позиција се препорачани од сопствениците на федералните резерви, сите се членови на одборот), а неговиот избор мора да го потврди Конгресот.