Стар век: Разлика помеѓу преработките

'''Стар век''' ('''антика''') — дел од [[историја|историјата]],<ref>Crawford, O. G. S. (1927). Antiquity. [Gloucester, Eng.]: Antiquity Publications [etc.]. (cf., History education in the United States is primarily the study of the written past. Defining history in such a narrow way has important consequences ...)</ref> која се занимава со проучување на човечката историја, вклучувајќи го времето на древниот период (т.е. почетокот на „историјата“ и крајот на „праисторијата“)<ref>[http://www.historyofworld.net/ancient-history_m,7~o,3~i,47.html ancient-history<!-- Bot generated title -->]</ref> , раното средновековие во [[Европа]] и [[Чин (династија)|династијата Чин]] во [[Кина]]<ref>Foster, S. (2007). [http://books.google.com/books?id=zKU1ifOwMcUC Adventure guide. China]. Hunter travel guides. Edison, NJ: Hunter Publishing. Page 6-7 (cf., "Qin is perceived as 'China's first dynasty' and [... developed] writing.)</ref>. Овој период опфаќа раната империја на [[Кина]], царствата на [[Индија]] во период од 5000 години, [[клинесто писмо|клинестото писмо]] создадено од [[Сумер|сумерите]] во околу [[XXX век п.н.е.]], која претставува и најстарата скрипта која била откриена до денес. Но стариот век во никој случај не треба да се поистоветува со [[праисторија|праисторијата]].

 

Western Roman Empire; [...])</ref><ref>United Center for Research and Training in History. (1973). Bulgarian historical review. Sofia: Pub. House of the Bulgarian Academy of Sciences]. стр/ 43. (cf. ... in the history of Western Europe, which marks both the end of ancient history and the beginning of the Middle Ages, is the fall of the Western Empire.)</ref> или по смртта на императорот [[Јустинијан I]]<ref>Robinson, C. A. (1951). Ancient history from prehistoric times to the death of Justinian. New York: Macmillan.</ref> или со ширењето на [[ислам|исламот]]<ref>Breasted, J. H. (1916). [http://books.google.com/books?id=vwZqAAAAIAAJ Ancient times, a history of the early world: an introduction to the study of ancient history and the career of early man]. Boston: Ginn and Company.</ref> или времето кога живеел [[Карло Велики]]<ref>Myers, P. V. N. (1916). [http://books.google.com/books?id=gSQOAAAAYAAJ Ancient history]. New York [etc.]: Ginn and company.</ref>.

 

=== Хронологија на стариот век ===

 

 

Во околу [[1600 п.н.е.]] започнала да се развива [[Микенска цивилизација|Микенската цивилизација]]. Исто така, во околу [[1600 п.н.е.]] бил даден почеток на [[Шанг (династија)|династијата Шанг]] во [[Кина]]. Во тој период има докази дека било создадено[[Кинеско писмо|кинеското писмо]]. Во околу [[1600 п.н.е.]] била создадена [[хетити|хетитската цивилизација]]. Во периодот од [[XVI век п.н.е.]] до околу [[XI век п.н.е.]] било создадено [[Ново Египетско царство|Новото Египетско царство]]. Помеѓу [[1550 п.н.е.]] и [[1292 п.н.е.]] настапил т.н. [[Амарнски период]] на царството.

 

 

 

==== Класична антика ====

 

 

===== Рана стар век =====

* [[509 п.н.е.]] протерување на последниот цар на [[Рим]], основена е [[Римска република]]

[[Податотека:East-Hem 500bc.jpg|thumb|222px|Источната хемисфера во 500 п.н.е.]]

* [[500 п.н.е.]] [[Пингала]] го користи бројот 0 и [[бинарен броен систем|бинарниот систем]]

* [[490 п.н.е.]] [[Маратонска битка]], пораз на Персиската империја од страна на грчките град-држави

==== Виетнам ====

 

 

==== Монголија ====

{{main|Историја на Монголија}}

[[Податотека:Mongol Empire map.gif|250px|thumb|Монголската империја]]

Основањето на Хуну државата (Хүн улс) во Монголија во [[III век п.н.е.]] го обележува зачетокот на државотворноста на [[Монголија]]. Основачот на хунската империја бил [[Тумен]]. Во [[200 п.н.е.]] [[династија Хан]] од [[Кина]] испратила воена кампања на територијата за да го присвои ханатот. Како и да, силите на ханот и воената формација издржале седум дена од воениот притисок. Императорот [[Гао]] бил принуден да се предаде и бил потпишан договор во 198 п.н.е. со кој териториите северно од [[Кинески Ѕид|Кинескиот Ѕид]] требало да припаднат на Хуну ханатот а териториите јужно од Кинескиот Ѕид да подпаднат под власта на династијата Хан. Сјанбеите кои биле под власт на Хуну се побуниле во 93 п.н.е. со што завршила доминацијата на Хуну во Монголија. Жижи Чанју, лидерот на северен Хуну се движел кон запад со неговиот народ, оснивајќи ја Големата Миграција. Неговите следбеници и наследници се префрлиле во [[Европа]] во [[V век]] предводени од [[Атила]] и биле познати како [[Хуни]]. Сјанбеите успешно се одбраниле од нападите од [[династија Хан]] во [[167]] и ги освоиле териториите на [[Северна Кина]] во [[180]]. Друга гранка на народ одделен од сјанбеите биле џуџанците (Нирун улс буюу Жужань) и била обединети од страна на [[Мугулју]]. [[Шелун]] ја превзел титулата [[Каган]] во [[402]] година и со тоа територијата ја означил како Џуџански ханат. Тоба водела повеќе војни против џуџанскиот ханат. Алтајските турци се побуниле во 552 и со тоа го основале Турскиот Ханат. Џуџанскиот ханат бил конечно поразен во 555 од турците. Дел од Џуџенскиот ханат останал на територијата на денешна Монголија. Делот што останал во Монголија станал потомок ма татарските племиња.

==== Стара Грција ====

{{main|Стара Грција}}

 

[[Грција]] се наоѓала на јужниот дел на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. Таа излегувала на три мориња: [[Јонско Море|Јонско]], [[Егејско Море|Егејско]] и [[Средоземно Море|Средоземно]]. Грција била планинска земја, највисокиот врв се наоѓал на планината [[Олимп]] (3.000 м). Според тоа, таа била без услови за развој на [[земјоделие]]. Во Грција било развиено сточарството, морепловството и трговијата. Според грчкиот историчар Тукидит (460-369 п.н.е.), најстари жители на Елада биле Каријците и Лелегитите, кои ја развивале цивилизацијата на островот [[Крит]]. Најзначаен центар на островот [[Крит]] бил градот [[Кносос]], а според легендата тука живеел кралот [[Минос]]. Според [[Минос]], и културата развивана на овие простори била наречена Минојска или Критска, а била развивана од [[XIV век п.н.е.]]. Во почетокот на [[XX век п.н.е.]], од север во Грција се населиле [[Ахајци]], кои продреле во најјужните предели на Грција, го освоиле островот [[Крит]] и ја уништиле критската култура. На [[Пелопонез]] бил изграден градот [[Микена]] кој станал центарна новата [[Микенска цивилизација]] (XVI-XIII п.н.е.). Околу [[12 век п.н.е.]] во северот на Грција се населиле [[Јонци]], [[Дорци]] и [[Еолци]], кои го покориле и асимилирале домородното население кое имало поразвиена култура, ја прифатиле и ја развиле уште повеќе. Тие се нарекле [[Хелени]], а земјата [[Елада]], а подоцна го добиле името Грци од Римјаните.

=== Старогрчка технологија ===

[[Податотека:Statue of Zeus.jpg|right|150px|thumb|Статуа на Зевс во Олимпија]]

* [[Мавзолеј во Халикарнас|Мавзолеот во Халикарнас]]

* [[Колос од Родос|Колосот од Родос]]