Википедија

Лион: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
поправки
Ред 1:
{{Infobox French commune
|name = Лион
|native_name = Lyon
|image flag = Flag of Lyon.png
|image flag size = 115px
Ред 16:
|INSEE = 69123
|postal code = 69001-69009
|region = [[RhôneРона-AlpesАлпи]]
|department = [[Рона (департман)|Рона]] (69)
|arrondissement = Лион
|canton = главен на 14 кантони
|mayor = Жерар Коломб
|party = [[Социјалистичка партија (Франција)|СП]]
|term = 2008–20142014-2020
|subdivisions entry = <span style="color:black;">Поделба</span>
|area km2 = 47.95
Ред 28:
|elevation max m = 305
|subdivisions = 9 окрузи
|population date = 2010<ref name="commune">{{нмс|url=http://www.insee.fr/fr/bases-de-donnees/esl/comparateur.asp?codgeo=COM-69123 |title=Résumé statistique commune de Lyon|publisher=INSEE|accessdate=9 декември 2012|language=француски}}</ref>
|population date = 2007
|population = 480,660484.344
|population ranking = [[Список на градови во Франција|3<sup>ти</sup>. во Франција]]
|urban area km2 = 954.19
|urban area date = 1999
|urban pop = 1.551.228<ref name="Insee 2010 census">[http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/france-departements.asp?annee=2010&title=%5B1%5D Попис во 2010 година]</ref>
|urban pop = 1.422.331
|urban pop date = 20072010
|metro area km2 = 3306
|metro area date = 2006
|metro area pop = 2.118.132.<ref name="INSEE">{{нмс|url=http://www.recensement.insee.fr/chiffresCles.action?codeMessage=5&zoneSearchField=LYON&codeZone=00757-UU1999&normalizedSearch=&idTheme=3&rechercher=Rechercher|title=Résultat du rencensement de 2007. Unité urbaine : Lyon|publisher=INSEE |accessdate=18 ноември 2010|language=француски}}</ref><ref name="recensement.insee.fr">{{нмс |url=http://www.recensement.insee.fr/chiffresCles.action?codeMessage=5&zoneSearchField=LYON&codeZone=002-AU1999&normalizedSearch=&idTheme=3&rechercher=Rechercher|title=Résultat du rencensement de 2007. Aire urbaine : Lyon |publisher=INSEE |accessdate=18 ноември 2010|language=француски}}</ref>
|metro area pop = 1.757.180
|metro area pop date = 20072008
|intercom details = Градска заедница Лион
|website = [http://www.lyon.fr lyon.fr]
}}
 
'''Лион''' ({{lang-fr|Lyon}}, [[Франкопровансалски јазик|франкопровансалски]]: ''Liyon'') е— град во источниот дел на средна [[Франција]]. По број на [[жители]] Лион е трет град по големина, зад [[Париз]] и [[Марсеј]], додека со околните урбани предели, ја сочинува втората по големина [[агломерација]] во Франција, зад париската. Лион е голем бизнисстопански центар сместен помеѓу Париз и Марсеј и има репутацијауглед на Француски центар на [[гастрономија]]та и има значаен придонес во развојот на [[кинематографија]]та.
 
Лион е [[главен град]] на [[департман]]от [[Рона (департман)|Рона]] и [[Региони во Франција|регионот]] [[Рона-Алпи]]. Познат е и по историските и архитектонски знаменитости и е дел од светското наследство на [[УНЕСКО]].
 
Историски Лион е познат и како ''светски главен град на свилата''. Седиште е и на меѓународната полициска организација [[Интерпол]] и медиунската мрежа [[Еуроњуз]] (''Euronews'').
 
 
== Историја ==
 
Лион бил основан на ридот [[Фурвие]], како [[Римрим]]ска колонија во 43 г. п.н.е. од [[Мунаци Планк]], поручникот на императорот [[Цезар]].
Првичното име на Лион било Лугдунум (''Lugdunum'') што значело «рид„рид на светлината»светлината“.
 
[[Агрипа]] спознава дека позицијатаместоположбата на LugdunumЛион е исклучително поволна како комуникациска врска помеѓу северниот и јужниот дел и ја определил како почетна точка на римските патишта низ [[Галија]]. Тој тогаш станувастанал главен град на Галија, пред се благодарејќи на својата поволна положба, сместен на две пловни реки, и со тоа го добива епитетот најзначаен град во тогашната Римскаримска провинција.
 
Двајца императори се родени во овој град, [[Клавдиј]] и [[Каракала]]. Денес лионската [[епископија]] сè уште се повикува на „приматот на Галија“ како „престолнина на Галија“.
 
[[Христијанство]]то во Лион било прогонувано од страна на Римскитеримските [[император]]и, највеќенајмногу од [[Марко Аурелиј]] и [[Септимиј Север]].
 
Големиот Христијанскихристијански епископ [[Иринеј Лионски]] умрел маченички, бранејќи ги тезите на [[Христијанство]]то.
 
Кон крајот на {{римски|15-ти}} век Лион постанувастанал [[банка]]рски центар во Франција, каде што подоцна се отвораотворила и првата берза во 1749. Дури во [[Ренесанса]]та во Лион започнува да се развива и индустријата за [[свила]], пред сесè поради влијанието од [[Италија]]. Благодарение на индустријата со свила, во {{римски|19}} век Лион станува важен индустриски центар во Франција.▼
 
За време на [[ФранцускатаФранцуска револуција|ФранцускаФранцуската револуција]] Лион е против националниот конвент и ги подржува [[Жирондинци]]те. Во 1793 градот бил под опсада два месеци, од страна на Револуционерната армија.▼
▲Кон крајот на 15-ти век Лион постанува [[банка]]рски центар во Франција, каде што подоцна се отвора и првата берза во 1749. Дури во [[Ренесанса]]та во Лион започнува да се развива и индустријата за [[свила]], пред се поради влијанието од [[Италија]].
Благодарение на индустријата со свила, во 19-тиот век Лион станува важен индустриски центар во Франција.
 
 
▲За време на [[Француската револуција|Француска револуција]] Лион е против националниот конвент и ги подржува [[Жирондинци]]те. Во 1793 градот бил под опсада два месеци, од страна на Револуционерната армија.
Повеќе од 2000 луѓе биле егзекутирани и повеќе згради биле уништени. Деценија подоцна [[Наполеон Бонапарт]] се обврзал да ги реконструира сите згради уништени во тој период.
[[Податотека:Colline-de-la-croix-rousse-.jpg|thumb|[[Сона|Реката Сона]] во Лион видена од мостот La Feuillée]]▼
[[Податотека:Lyon Place Bellecour.JPG|thumb|Плоштадот Bellecour,центарот на Лион]]▼
 
[[Податотека:Bouchon Restaurant Lyon 001 (Trishhhh).jpg|thumb|250px|Типичен ресторан во Лион]]▼
 
 
 
Лион бил центар на [[Германци]]те во текот на Втората светска војна, а исто така и центар на Францускиот отпор против окупацијата.▼
 
▲[[Податотека:Colline-de-la-croix-rousse-.jpg|thumbмини|Реката [[Сона|Реката Сона]] во Лион виденапогледната од мостот LaЛа FeuilléeФеје]]
▲[[Податотека:Lyon Place Bellecour.JPG|thumbмини|Плоштадот Bellecour,Белекур во центарот на Лион]]
▲[[Податотека:Bouchon Restaurant Lyon 001 (Trishhhh).jpg|thumbмини|250px250п|Типичен ресторан во Лион]]
 
▲Лион бил центар на [[Германци]]те во текот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], а исто така и центар на Францускиотфранцускиот отпор против окупацијата.
 
== Географија ==
 
Лион лежи на реките [[Сона]] и [[Рона]] и со нивното спојување го формираат полуостровот Пресквил (''Presquîle''), над градот има два големи рида, еден на запад, а другиот на север од историскиот градски центар.
 
[[Плоштад]]от Bellecour е лоциран на полуостровот Presquîle,помеѓу реките [[Рона]] и [[Сона]] и тој е трет по големина плоштад во [[Франција]] и еден од најголемите во Европа.Тој воедно е и еден од најотворените плоштади(без поголеми зеленила,дрвја,или било какви препреки) во Европа.▼
 
▲[[Плоштад]]от BellecourБелекур е лоцирансместен на полуостровот PresquîleПресквил, помеѓу реките [[Рона]] и [[Сона]] и тој е трет по големина плоштад во [[Франција]] и еден од најголемите во Европа. Тој воедно е и еден од најотворените плоштади (без поголеми зеленила, дрвја, или било какви препреки) во Европа.
Источно од полуостровот Presquîle се простира голема површина,каде се сместени многу модерни објекти во Лион,и таму населеноста е најголема.Во урбаниот центар се наоѓа и девтетата највисока зграда во Франција сопственост на банката [[Кредит Лион]].▼
Северно од градот се наоѓа и еден од најголемите урбани градски паркови во Европа,"Паркот на Златната Глава",во паркот се наоѓа и [[зоолошка градина]].▼
 
▲Источно од полуостровот PresquîleПресквил се простира голема површина, каде се сместени многу модерни објекти во Лион, и таму населеноста е најголема. Во урбаниот центар се наоѓа и девтетатадеветтата највисока зграда во Франција, сопственост на банката [[Кредит Лион]].
 
▲Северно од градот се наоѓа и еден од најголемите урбани градски паркови во Европа,"Паркот „Паркот на Златната Глава",воГлава“. Во паркот се наоѓа и [[зоолошка градина]].
 
== Култура ==
 
Во [[Среден век|Средниот век]], Арпитанците -— жителите на тојобласта регион -— зборувале [[арпитански јазик]]. Лионскиот дијалект бил заменет постепено со [[Француски|францускиот]] јазик. Како и да е, дијалектот сѐ уште е жив и може да се чуе во Лион. Во Лион уште во {{римски|16}} век е започнато со печатење на книги и дела од многу поети и научници.
Лионскиот дијалект бил заменет постепено со [[Француски|францускиот]] јазик.
Како и да е,дијалектот сѐ уште е жив и може да се чуе во Лион.
Во Лион уште во 16-тиот век е започнато со печатење на книги и дела од многу поети и научници.
 
[[Браќа Лимиер|Браќата Лимиер]] го промовираапромовирале [[кино]]то во 1895 година. Музејот Лимиер денес содржи многу од нивните изуми и пронајдоци од светот на [[филм]]ската индустрија.
 
Во лиеонЛион секоја година на 8 декември се одржува [[фестивал на светлината Лион|фестивал на светлината]] (''La Fête des lumières''), во честочест на [[Богородица Марија]]. За време на фестивалот градот блеснува во светлина и сите значајни историски објекти добиваат илуминација во многу бои и форми.
За време на фестивалот градот блеснува во светлина,и сите значајни историски објекти добиваат илуминација во многу бои и форми.
 
Црквата- Saint Francis de Sales е позната по својата убава архитектура.
 
Африканскиот [[музеј]] во Лион е еден од најстарите музеи.
 
 
== Гастрономија ==
 
Векови наназад Лион е познат како Француски центар на гастрономијата, а фактот што некои од најдобрите готвачи потекнуваат од Лион го потврдуваат тоа. Исто така и некои од најпрочуените Француски винови насади се наоѓаат во близина на Лион, како [[Божоле]], (северно) и [[Брегот Рона]], (јужно). Виното Божоле виното е многу популарно во градот.
 
Во градот се наоѓаат и типични ресторани кои се нарекуваат „бушон“ (''Bouchon''), каде што се служат традиционални јадења и вина.▼
 
▲Во градот се наоѓаат и типични ресторани кои се нарекуваат (Bouchon),каде што се служат традиционални јадења и вина.
== Знаменитости ==
 
 
=== Згради ===
 
Ред 128 ⟶ 110:
* Национална опера
* Базилика Св. Мартин Енејски (Сен-Мартен д'Ене)
 
 
=== Паркови и градини ===
 
* Jardin botanique de Lyon (''Ботаничка градина Лион'')
* Parc de la Tête d'Or (''Паркот на Златната Глава'')
 
 
 
== Образование ==
 
Во Лион постојат поголем број на основни, и средни школиучилишта, како и високо образовнивисокообразовни институции,[[факултет]]и.:
 
* Европска трговска школа
Ред 152 ⟶ 131:
* Институт за раководење со претпријатија - Универзитет „Клод Бернар“
* Католички универзитет
 
[[Податотека:Ampere1.jpg|мини|Андре Мари Ампер роден во Лион (1775-1836)]]
 
== Сообраќај ==
=== Воздушен ===
 
Од воздух до Лион може да се стигне преку [[аеродром]]от LyonЛион-SaintСен Exupéry AirportЕгзипери, кој есе лоцираннаоѓа на 20 км.километри источно од Лион, и на него се одвиваат регионални и меѓународни летови. Аеродровот е поврзан со ТЖВ(TGV) железничка линија со градот.▼
== Транспорт ==
 
=== ВоздухЖелезнички ===
 
Лион е поврзан со север ([[Лил]], [[Париз]], [[Брисел]]) и со југ ([[Марсеј]], [[Монпелје]] преку ТЖВ. Лион е првиот град поврзан со Париз преку ТЖВ.
▲Од воздух до Лион може да се стигне преку [[аеродром]]от Lyon-Saint Exupéry Airport,кој е лоциран на 20 км. источно од Лион,и на него се одвиваат регионални и меѓународни летови.Аеродровот е поврзан со ТЖВ(TGV) железничка линија со градот.
 
=== ЖелезницаПатен ===
 
ЛионГрадот е поврзан преку многу магистрални патишта со северпоголемите градови во Франција. A6 со ([[Лил]],[[Париз]], А7 со [[БриселМарсеј]]), иА42 со југ ([[МарсејЖенева]], А43 со [[МонпелиеГренобл]] преку ТЖВитн.
Лион е првиот град поврзан со Париз преку ТЖВ.
 
=== Патишта ===
 
Градот е поврзан преку многу магистрални патишта со поголемите градови во Франција.
A6 со [[Париз]],А7 со [[Марсеј]],А42 со [[Женева]],А43 со [[Гренобл]] итн.
 
=== Јавен транспорт ===▼
 
Лион располага со квалитетен јавен превоз,а услугата се состои од [[метро]],[[транвај]],[[автобус]]и,[[тролејбус]]и итн.▼
 
▲=== Јавен транспортпревоз ===
 
▲Лион располага со квалитетен јавен превоз, а услугата се состои од [[метро]], [[транвајтрамвај]], [[автобус]]и, [[тролејбус]]и итн.
 
== Спорт ==
 
Лион е дом на [[Ligueфудбалската 1]]екипа фудбалскиотод тимЛига 1 [[Олимпик Лион]] (Olympique Lyonnais), или скратено познат како «Лион» или ОЛ.Тимот Екипата ужива голема популарност, посебно поради фактот што ги освоилосвоила последните седум шампионски титули во Францускотофранцуското првенство. Капитенот на тимотекипата [[Жунињо Пернамбукано]] е еден од неколкуте Бразилци во тимотекипата, освојувајќи многу успеси со тимот. ТимотЕкипата е редовен учесник во Лигата на Шампионите на [[УЕФА]]. Олимпик Лион игра на стадионот Жерлан (Stade de Gerland)со капацитет од 41.000 гледачи. Тимот планира да се пресели на новиот стадион којшто треба да се изгради, во областа [[Décines-Charpieu]], кој ќе има капацитет од над 65.000 гледачи. Лион истотака има и [[рагби]] тим [[Lyon OU]]. Вилербан, предградието на Лион е дом на кошаркарскиот тим ASVEL.▼
 
== Познати личности ==▼
▲Лион е дом на [[Ligue 1]] фудбалскиот тим [[Олимпик Лион]] (Olympique Lyonnais), или скратено познат како «Лион» или ОЛ.Тимот ужива голема популарност, посебно поради фактот што ги освоил последните седум шампионски титули во Француското првенство. Капитенот на тимот [[Жунињо Пернамбукано]] е еден од неколкуте Бразилци во тимот, освојувајќи многу успеси со тимот. Тимот е редовен учесник во Лигата на Шампионите на [[УЕФА]].Олимпик Лион игра на стадионот Жерлан (Stade de Gerland)со капацитет од 41,000 гледачи.
Тимот планира да се пресели на новиот стадион којшто треба да се изгради, во областа [[Décines-Charpieu]], кој ќе има капацитет од над 65.000 гледачи.
Лион истотака има и [[рагби]] тим [[Lyon OU]].
Вилербан, предградието на Лион е дом на кошаркарскиот тим ASVEL.
 
▲== Познати личности ==
* [[Андре Мари Ампер]] (физичар и математичар)
* [[Клавдиј]] (римски цар)
* [[Каракала]] (римски цар)
* [[Антоан де Сент Егзипери]] (писател)
* [[Браќа Лимиер]] (режисери и изумители на кинематографијата)
* [[Иринеј Лионски]] (епископ)
* [[Абе Пјер]] (свештеник)
* [[Жан Батист Сеј]] (економист)
 
 
 
 
== Збратимени градови ==
 
Лион е [[збратимен град]] со:▼
 
▲Лион е [[збратимен град]] со:
* {{flagicon|Israel}} [[Бершеба]], [[Израел]]
* {{flagicon|UK}} [[Бирмингем]], [[Велика Британија]], од 1951
Ред 228 ⟶ 196:
== Надворешни врски ==
{{Ризница-врска|Lyon}}
* {{wikivoyage|Lyon|Лион}}▼
* [http://www.lyon.fr/ Лион,официјална веб страна]
* [http://www.lyon.fr/ Официјална страница]
▲* {{wikivoyage|Lyon}}
* [http://www.mairie-lyon.fr/ Lyon City Hall официјална веб страна]
* [http://www.tcl.fr/site/00_plans_reseau/index.asp Лион јавен сообраќај,мапи]
Ред 235 ⟶ 203:
* [http://www.en.lyon-france.com/ Официјална туристичка веб страна на Лион]
* [http://www.world66.com/europe/france/alpes/lyon/history/ Историја на Лион]
 
 
{{Префектури на регионите во Франција}}
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Лион“