Википедија

Спектар-РГ

руско-германска високоенергетска вселенска опсерваторија

Спектар-РГ (руски: Спектр-РГ) или Спектар-Рендген-Гама (Спектр-Рендген-Гамма) — руско-германска вселенска опсерваторија за високоенергетска астрофизика пуштена на 13 јули 2019 г.[4] надоврзувајќи се на сателитскиот радиотелескоп „Спектар-Р“ пуштен во 2011 г.[5]

Спектар-РГ
Спектр-РГ
Макета на Спектар-РГ
Вид задачасателит за рендгенска астрономија[1]
СтопанисувачРусија Институт за вселенски истражувања на РАН
Германија Германски авиовселенски центар
COSPAR-ознака2019-040A
SATCAT-бр.44432Уреди википодатоци
Мреж. местоsrg.iki.rssi.ru
Траење на задачата6,5 год[1]
Особини на леталото
ПодлогаНавигатор[2]
ПроизведувачРусија НПО „Лавочкин“
Германија Институт за вонземска физика „Макс Планк“
Маса2.712 кг[1]
Товар1.210 кг[1]
Моќност1,8 kW
Почеток на задачата
Датум на лансирање13 јули 2019, 12:30 ч. UTC[1][3]
РакетаПротон-М[1]
МестоБајконур, плошт. 81/24
Орбитални параметри
Појдовен системСонце–Земја L2
Режимхало
Главен телескоп
ВидeROSITA: Волтеров
Бранови должинирендгенски
Инструменти
eROSITA, ART-XC
Спектар

Историја

уреди

Идејата за сателитска рендгенска опсерваторија над Земјината атмосфера (која ги филтрира ваквите зраци) се појавила во 1980-тите, по предлог на астрофизичарот Рашид Сјуњаев од Институтот за вселенски истражувања на РАН (ИКИ) во Москва. Решено е да се проектира голема опсерваторија со пет телескопи, на која работеле дваесет установи од дванаесет земји. Со распадот на Советскиот Сојуз, проектот е запрен поради недостиг на средства и бил во мирување сè до 2003 г. кога е обновен, но во намалени размери.[6]

Преглед

уреди

Главен инструмент на мисијата е рендгенскиот телескоп eROSITA, изработен од Институтот за вонземска физика „Макс Планк“ (MPE) во Германија. Наменет е да врши рендгенски осмотрувања во текот на седум години[7] — прв ваков апарат наменет за средниот рендгенски појас (под 10 keV, како и прв способен да ја утврди распореденоста на 100.000 галактички јата.[8] Истиот има можност да открива нови галактички јата и активни галактички јадра. Вториот инструмент, наречен Астрономски рендгенски телескоп (ART-XC) е руски високоенергетски рендгенски телескоп предвиден да пронаоѓа супермасивни црни дупки.[9]

Летало

уреди

Замислата за мисијата „Спектар-РГ“ е објавена во 2005 г.[10] Изградбата завршила во 2016, а во средината на 2018 г. е извршено ускладување на составниците и испробување на апаратот. Пуштањето било предвидено за јуни 2019 г. но одложен за 12 јули, а потоа, во последен миг, презакажан за 13 јули 2019 г., кога е пуштен од космодромот „Бајконур“ (плоштатка 81/24).[1] Опсерваторијата е поставена на сателитската подлога „Навигатор“,[11] изработена од НПО „Лавочкин“.[12]

Профил на мисијата и орбита

уреди

Леталото влегува орбита околу Сонцето, кружејќи околу системот Сонце-Земја со Лагранжова точка L2 во орбитата „хало“, на околу 1,5 милиони километри од Земјата. Патувањето дотаму трае околу три месеци, а во меѓувреме се вршат проверки и баждарење на телескопите. Следните четири години се вршат осум осмотрувања на целото небо. Целта на опсерваторијата во наредните три години е да се набљудуваат извесни галактички јата и активни јадра.[13]

Инструменти

уреди
Инструменти во опсерваторијата „Спектар-РГ“
eROSITA[7] ART-XC[14]
Организација MPE ИКИ / ВНИИЕФ
Вид телескоп Волтеров Волтеров
Бранова должина рендгенска рендгенска
Маса 810 кг 350 кг
Чувствителност 0,3–10 keV 4–30 keV
Видно поле 1 степен 30 лачни минути
Аголна разделност 15 лачни секунди 45 лачни секунди
Сетилна површина 2.400 см2 при 1 keV 450 см2 при 8 keV

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Zak, Anatoly (16 април 2016). „Spektr-RG to expand horizons of X-ray astronomy“. Russian Space Web. Посетено на 16 септември 2016.
  2. ↑ Gunter Dirk Krebs. „Spektr-RG (SXG)“. Посетено на 4 февруари 2011.
  3. ↑ ROSCOSMOS. „Spektr-RG (SXG)“. Архивирано од изворникот на 2019-06-20. Посетено на 20 јуни 2019.
  4. ↑ Howell, Elizabeth (13 јули 2019). „Russia Launches Spektr-RG, a New X-Ray Observatory, into Space“. Space.com. Посетено на 13 јули 2019.
  5. ↑ „Russia Successfully Launches Next-Generation Space Telescope“. RadioFreeEurope/RadioLiberty (англиски). Посетено на 16 јули 2019.
  6. ↑ Clery, Daniel (15 јули 2019). „Update: Telescope designed to study mysterious dark energy keeps Russia's space science hopes alive“. Science (англиски). American Association for the Advancement of Science. doi:10.1126/science.aay3154. Посетено на 16 јули 2019.
  7. ↑ 7,0 7,1 „eROSITA Technical Performance“. Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics. Посетено на 14 јуни 2019.
  8. ↑ Clery, Daniel (10 јули 2019). „Telescope designed to study mysterious dark energy keeps Russia's space science hopes alive“. Science. Посетено на 15 јуни 2019.
  9. ↑ Clery, Daniel (10 јули 2019). „Telescope designed to study mysterious dark energy keeps Russia's space science hopes alive“. Science. Посетено на 15 јуни 2019.
  10. ↑ „Spectrum-RG/eRosita/Lobster mission definition document“. Russian Space Research Institute. 30 октомври 2005. Архивирано од изворникот на 2011-07-24. Посетено на 4 февруари 2011.
  11. ↑ Zak, Anatoly (19 јуни 2019). „The Navigator satellite bus“. Russian Space Web. Посетено на 13 јули 2019.
  12. ↑ Graham, William (14 јули 2019). „Russian Proton-M launches Spektr-RG observatory“. NASASpaceFlight.com. Посетено на 15 јуни 2019.
  13. ↑ „SRG (Spectrum Roentgen Gamma) - Satellite Missions - eoPortal Directory“. directory.eoportal.org (англиски). Посетено на 20 јуни 2019.
  14. ↑ ART-XC / SRG overview. M. Pavlinsky; V. Levin; V. Akimov; A. Krivchenko; A. Rotin; M. Kuznetsova; I. Lapshov; A. Tkachenko; R. Krivonos; N. Semena; M. Buntov; A. Glushenko; V. Arefiev; A. Yaskovich; S. Grebenev; S. Sazonov; A. Lutovinov; S. Molkov; D. Serbinov; M. Kudelin; T. Drozdova; S. Voronkov; R. Sunyaev; E. Churazov; M. Gilfanov; B. Ramsey; S. L. O'Dell; J. Kolodziejczak; V. Zavlin; D. Swartz. Proceedings Volume 10699, Space Telescopes and Instrumentation 2018: Ultraviolet to Gamma Ray; 106991Y doi:10.1117/12.2312053 6 јули 2018.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Спектар-РГ&oldid=5278134“