Сето Лело

Сето Лело е традиционално полифонско пеење на балто-финскиот народ Сето кој живее на крајниот југоисточен дел на Естонија (општина во областа Пилвамау ), позната како Сетома ( естонски од sota maata, т.е. „земја на војната“) и од другата страна на границата, на запад од руската општина Печорске во регионот Псков. Денес, Лело е основата на современиот идентитет на Сето и затоа во 2009 година е впишан на листата на УНЕСКО за нематеријално светско наследство во Европа.

Во своите обичаи, Сетите зачувале многу претхристијански елементи кои се сметаат за оригинални балтички, како што е шаманското пеење на руни - песни во скалата Калевала (или хорското пеење леело. Овие последни, традиционални мелодии, ги изведуваат пејачи во народни носии, при што главниот пејач ( Лелеоса ) пее стих на кој се приклучува целиот хор на последниот слог, т.н. пеење торо, кое потоа го повторува целиот стих. Иако песните се учат од поранешни познати пејачи, вештината на компонирање и импровизацијата е белег на извонредноста на главниот вокал. Забележано е дека најдобрите водечки вокалисти можеле да запаметат до 20.000 различни линии.

Повеќето хорови се исклучиво женски, така што за „Денот на кралевите“, секој 1 Август тие ја избираат најдобрата пејачка која се закитувала со титулата „Мајка на песната“. Сето Лело некогаш ја следел секоја активност на селската заедница Сето, но денес е зачувана само на сцените како централна, жива и високо ценета традиција на сетската култура.

Денес, хоровите Лело се многу популарни меѓу туристите, но тие се и гордост на заедницата Сето, која ги смета за олицетворение на нејзиниот идентитет.