Сенмут

Сенмут, познат и како Сенемут или Сененмут (починал во 1463 п.н.е.), бил древноегипетски архитект и чиновник во времето на 18. династија.

Остракон со ликот на Сенмут, Музеј Метрополитен, Њујорк

Познат е по тоа што извршувал бројни функции во времето на фараоните Аменофис I и Тутмозис I, а за време на владеењето на Хатшепсут бил најблизок нејзин поклоник, татковски се грижел за нејзината единствена преживеана ќерка, а според некои материјали се смета дека бил и нејзин љубовник. Ги изградил храмот на Амон Ра во Карнак и гробницата на Хатшепсут во Дер ел Бахари, којашто се смета за една од неспоредливите градби во Древен Египет. По смртта на ќерката на Хатшепсут, бил ослободен од сите должности и исчезнал, па така не се знае точното место каде што бил погребан, но изградил гробница, веднаш до онаа на Хатшепсут во која има цртеж на астрономски календар.

Семејство

Рамос (лево), Сененмут (среде) и Хатнофер (десно), прикажани на камена плоча од страна на Сененмут

Сенмут бил син на Рамос и Хатнофер, кои биле од среднокласно семејство од Армант. Познато е дека имал тројца браќа: Аменемхет, Минхотеп и Паири; и две сестри: Ахотеп и Нофретхор. Сепак, само Минхотеп е погребан надвор од гробниците ТТ71 и ТТ353, што било отркиено на плочата од ковчегот пронајден во одајата каде што се погребани Рамос и Хатнофер.

Почетна кариера

Во времето на фараоните Аменофис I и Тутмозис I, најверојатно Сенмут најпрвин учел за свештеник, подоцна станал офицер, за најпосле да стане чиновник. Во подоцнежните периоди од неговиот живот, извршувал многу високи функции и се стекнал со значајни титули. Така на пример, станал „управител на имот во Амон“. Со тоа сносил одговорност за целокупниот имот во рамките на храмот на Амон Ра во Карнак, вклучувајќи ги и резервите на скапоцени метали, скапоцени камења, земјишта, стада со добиток и други економски користи. Според Питер Дорман, опфатени се вкупно 88 титули, од што може да се претпостави дека Сенмут соодветните титули не ги извршувал истовремено. Ваков извонреден опис на личност во древен Египет дотогаш немало.

Време на Хатшепсут

Коцкеста статуа на Сенмут со главата на ќерката на Хетшепсут, Неферу Ре, ~1475 г.п.н.е., Египетски музеј, Берлин

За време на владеењето на Хатшепсут, Сенмут станал нејзин главен архитект, градител, главен управител на имотот, а со тоа и нејзина најдоверлива личност. Тој исто така бил одговорен за воспитувањето на нејзината единствена преживеана ќерка, Неферу Ре. За Хатшепсут изградил најголем дел од нејзините градби. При изградбата на нејзинита гробница во Дер ел Бахари, од една страна создал тераса, чијшто облик бил дел од друг храм во близина, а од друга страна создал фигури на колонади и во внатрешноста на храмот, уникатен покрив, така што храмот можел да ја издржи масата на карпите.

Односот со Хатшепсут

Со сигурност, Сенмут бил еден од љубимците на Хатшепсут, но не постојат никакви докази дека обајцата биле во љубовна врска. Некои истражувачи сметаат дека ова било случај и дека Сененмут бил омилениот татко на Неферу Ре. Најмалку една статуа ги прикажува заедно со Неферу Ре во заштитна прегратка, којашто целосно може да се протолкува дека ги надминува неговата функција на воспитувач и татковската интимност.

Како награда и доказ на нејзината благонаклоност, Сенмут смеел да изгради гробница (ТТ353), веднаш до гробницата на Хатшепсут. До овој гроб води долг ходник, директно од средиштето на кралската гробница. Преку цртежите и натписите во неговата погребна одаја може да се препознае желбата за овековечување на неговата почит и искрена оданост кон Хатшепсут.

Саркофагот на Сенмут, Музеј Метрополитен, Њујорк

Плочата од неговиот гроб е украсена, меѓу другото и со астрономски календар, чиишто соѕвездија потекнуваат од 1463 г.п.н.е. Така, ѕвездата која во овој спој е наречена „ѕвезда на кралевите на Озирис“ кулминирала во Древен Египет во 1463 г.п.н.е., на 23. и 24. Ахет III до 7. час во ноќта (полноќ) и го симболизира повторното раѓање на мртвите. Овој цртеж служел најмалку до појавата на фараоните со името Рамзес, кога често се користел во рамзесовите часовник како пример за цртежите на надгробните плочи. Астрономскиот спој, којшто е нацртан на гробот на Сенмут бил откупен, иако астрономските настани во египетскиот календар во меѓувреме се изместени.

Гробот немал надземен култен систем, кој напротив бил изграден во Шеих Абд ел Курна (ТТ71). Овој систем е лошо одржуван и бил украсен со цртежи. Пронајдени се и остатоци од цртежи од страна на критските посетители.

Последни години

Во времето кога, ќерката на Хатшепсут, Неферу Ре, починала, Сенмут бил ослободен од сите негови должности и во 16. година од владеењето на Хатшепсут исчезнал. Не се знае досега, што се случило со него. Најверојатно имал противници и луќѓе кои му завидували, кои биле љубоморни на неговиот напредок и достигнување. Поради тоа, не е чудно што по неговата смрт. речиси сите негови слики биле уништени. Исто така и неговата мумија е загубена.

Белешки

• ^а Според јулијанскиот календар овие датуми се 14. и 15 ноември.
• ^б Во текстовите од книгите за смртта, 7. час во ноќта го симболизира времето на повторното раѓање.

Користена литература

• Peter F. Dormann: The Monuments of Senenmut, London, New York 1988, ISBN 0-7103-0317-3
• Eberhard Dziobek/ Peter F. Dorman: Additional Name Stones of Senenmut (Göttinger Miszellen 119), Göttingen 1990, стр. 7-12.
• John A.R. Legon: nbj-Rod Measures in the Tomb of Senenmut (Göttinger Miszellen 143) Göttingen 1994, стр. 97-104.
• Christian Leitz: Altägyptische Sternuhren. Peeters, Leuven 1995, ISBN 90-6831-669-9.

Надворешни врски

• Umfassende Informationen über Senenmut
• Senenmut: Courtier of Hatshepsut