Саат-кули во Македонија

Саат-кулите на подрачјето на Македонија под Османлиското Царство започнале да се градат некаде во средината на XVI век. Нивната распростратост била условена од урбанистичкиот развој, а и од верските потреби што ги вршеле исламските верници во одредено време на денот. Заради читање на времето, на едната или на сите четири страни на кулите се поставувани јавни часовници. Најпрвин саатовите го отчукувале времето „алатурка“ (месечев часовник), а подоцна „алафранга“ (европски). Според еден француски патописец од XVI век, првата саат кула била подигната во Скопје меѓу 1566 и 1572 година, а часовникот бил донесен од освоениот Сигет во Унгарија. Во градската силуета на речиси сите градови во Македонија, со оглед на нивната ориентална матрица, покрај џамијата, црквата, безистенот, анот и амамот влегувала и саат кулата, која претставувала важен архитектонски елемент во јавниот живот на градот. Саат кулите биле градени најчесто во централните зони на чаршијата, покарј џамија, но ги има и на други места и претставувале дел од поголемиот урбан комплекс. Тоа се високи градби со четвртеста основа, ѕидани најчесто од камен и покриени со четирисливен покрив. Пропорците на саат кулите биле одредувани според големината на чаршиите. Највисоката саат кула се наоѓа во скопската чаршија.

Саат-кулата во Битола

Поделба

Според некои македонски архитекти, Саат кулите во Македонија може да се поделат во 4 групи:

• Зачувани оригинални саат кули (Скопје, Битола, Охрид, Прилеп, Гостивар Свети Николе);
• Кули стражарници, односно станбено одбранбени кули адаптирани во саат кули (Велес, Штип, Кратово, Кочани);
• Разурнати саат кули (Стар Дојран, Неготино, Тетово, Кичево, Крива Паланка, Ресен, Струга, Куманово Дебар);
• Саат кули камбанарии (црквата св. Никола во Крушево, црквата во Берово).

Надворешни врски

• Саат-кулите симбол на македонските градови - Утрински Весник
• Галерија на слики од Македонските саат кули