Процесија за крст на островот Хвар

Процесија за крст на островот Хвар — ноќна поворка што се случувала секој Велики четврток на островот Хвар, Хрватска. Настанот има вековна традиција и бил вклучен во списокот на нематеријално културно наследство на УНЕСКО.

Процесијата минува низ местата: Свирче, Врбањ, Врбоска, Јелса, Питве и Вришник. Поворката е единствена церемонија на посебна побожност и израз на верскиот и културниот идентитет на жителите на средниот дел на островот Хвар што се одржува веќе пет века.

Опис

Поворката секоја година започнува точно во 22 часот, така што од шест парохиски цркви од средишниот дел на островот, во селата Врбањ, Врбоска, Јелса, Питве, Вришник и Свирче, истовремено започнувале шест поворки. Секоја поворка се вртела во тој голем круг, така што во 7 часот наутро секој се враќа во својата почетна точка.

Секоја поворка ја предводи крстоносец кој носи крст. Улогата на крстоносецот е огромна чест на островот и се одредувала дури 20 години однапред. Крстоносецот одел во придружба на помошници, двајца следбеници кои ги носат големите свеќници, двајца водечки пејачи и неколку одговорни што ја пееле Госпински плач. Сите биле облечени во свечени костуми - бели братски туники. По бројност, најголема била Поворката на Јелса, во која бројот на аџии можела да надмине илјада. Другите биле значително помали, а само оној од селото Питве можел да надмине сто аџии. Поворката на Јелса била специфична и по обичајот вкрстувачот да ги трчал последните стотина метри од патот.

Поминувајќи низ сите шест села вклучени во поворката, учесниците ја покажувале својата побожност во сите цркви на патот. Свештеникот во секоја од црквите го благословувал крстоносецот и го охрабрувал, а пејачите ја пееле Госпин плачот, а одењето продолжувало. Поворките не смееле да се сретнат, а за да се постигнело тоа, нивните движења биле внимателно координирани.

Попатно, аџиите се молеле и пееле, а особено впечатливо било пеењето на Госпински плач во изворна форма.

На Велики петок овие шест села се опуштале, додека благочестивите луѓе не се одмориле од исцрпувачката ноќ. Само во попладневните часови селата оживувале кога мештаните оделе да учествуваат во благочестието на Страсна седмица.

Историја на поворката

Појавата на поворката била врзана за Распетието на Свети Крижиќ, кој се чувал во катедралата Хвар од 1510 година. По записите во Архивот, Свети Крижиќ во 1510 година бил згрижен во куќата на Никола Бевилаква. Во времето на превирањата меѓу обичните жители и благородништвото на 6 февруари 1510 година, Свети Крижиќ почнал да крвари. Потоа на Хвар започнало интензивното богослужение на Крстот.

Првиот пишан запис за поворката датира од 16 февруари 1658 година.

Во 2009 година, традицијата на Процесијата била запишана во Списокот на нематеријално културно наследство на УНЕСКО.

Надворешни врски

• Видео кое ја прикажува Процесијата за крижен на хрватската веб-страница www.kultura.hr од 16 ноември 2010 година.