Приватна армија (или приватна војска) е воена или паравоена сила која се состои од вооружени борци кои ја должат нивната верност на приватно лице, група или организација, наместо на нација или држава.[1]

Историја

уреди

Приватни војски може да се формираат кога сопствениците на земјиштето ги вооружуваат чуварите на домаќинствата за заштита на себе и имотот во време на судири, кога централната власт е слаба.[2] Такви приватни војски постоеле на пример во Римската империја по падот на централната власт. Динамиката што се игра во такви околности може да се забележи во денешна Колумбија: од една страна се оние сили поврзани со нарко-картелите, кои постојат за да го заштитат нивниот криминал, а од друга страна, оние на земјопоседниците создадени да се спротивстават на киднапирањата и изнудата, т.е. Muerte a Secuestradores (мак: Смрт за киднаперите) и Autodefensas Unidas de Colombia (мак: Обединети сили за самоодбрана на Колумбија).

На многу места, овие приватни чувари на домаќинствата еволуирале во феудални структури, формализирајќи ги обврските и верностите и станале трупи за домаќинствата, а во некои случаи добивајќи сила да им дозволат да ја узурпираат моќта од нивниот номинален сизерен или да создадат нови суверени држави.

Приватни армии, исто така, може да се формираат кога сорелигиозните ќе се здружат за да се одбранат од вистински и перципиран прогон и да го унапредат своето кредо, на пример, Хусите, Мормонската Наву Легија и Армијата на Махди во Ирак; поради нивната природа, таквите милиции се формирале или потпаѓале под влијание на харизматични лидери и можат да станат инструменти на лична амбиција.

Примери

уреди

источна Азија

уреди
  • Сохеи: монасите воини од Јапонија ја должеле својата лојалност не на државата, па дури и на императорот, туку на нивните манастири.
  • Претседателските армии на британската источноиндиска компанија и вооружените сили на холандската источноиндиска компанија. И двајцата поседувале моќни војски и морнарици, управувајќи области многу пати поголеми од нивните татковини.
  • Војските на индиските кнежевски држави, за време на Британска Индија, биле главно за церемонијални должности, заштита на нивните принцови и внатрешна безбедност во нивните држави.
  • Кинески џунфаи за време на ерата на воениот лидер по смртта на Јуан Шикаи во 1916 година.
  • Кралските воени сили Џохор на државата Џохор и приватната кралска гарда на султанот Џохор во Малезија.

Европа

уреди
  • Виталиски браќа (анг: Victual Brothers), пиратско братство кое за некое време станало сила на Балтикот.
  • Атолски Хајлендери (анг: Atholl Highlanders), чисто церемонијална група која тврди дека е единствената приватна армија во Европа.[3]
  • Германските Фрајкорпс по Првата светска војна обично биле лојални само на своите команданти, а не на Вајмарската Република.

Русија и Кавказ

уреди
  • Кадировци во Чеченија под претседателот Рамзан Кадиров.
  • Руската групација Вагнер била обвинета дека е приватна војска на Евгениј Пригожин.

Јужна Америка

уреди
  • Бандата Мангус била приватна војска или милиција која оперирала од 1967 до 1979 година под контрола на Сер Ерик Гери, премиерот, а подоцна и премиер на Гренада.

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. „Britain is the world centre for private military contractors – and it's almost impossible to find out what they're up to“. openDemocracy.
  2. „Mercenaries and War: Understanding Private Armies Today“. National Defense University Press.
  3. „The Duke of Atholl“. The Daily Telegraph. 17 May 2012. Посетено на 19 October 2012.