Погоден систем
Во теориската физика, погоден или привилегиран систем е специјален, хипотетички појдовен систем во кој законите на физиката може да се покажат како поинакви (поедноставни) од оние во другите системи.
Во теориите кои го применуваат принципот на релативност на инерцијално движење, физиката е иста во сите инерцијални системи, и дури е иста и во сите системи под општиот принцип на релативност.
Погоден систем во теоријата на етерот уреди
Во теориите кои претпоставуваат дека светлината патува со фиксна брзина во однос на немодифицираниот и забележлив светлосен етер, погодниот систем би бил систем во кој овој етер е во мирување. Во 1887, Мајкелсон и Морли се обиделе да ја идентификуваат состојбата на движењето на етерот. За да го направат тоа, тие претпоставиле дека Галилејската релативност е задоволена од часовници и линијари; односно дека должината на линијарите и периодите на часовниците се непроменливи под било која промена на Галилејскиот систем. Под таква хипотеза, етерот треба да е набљудуван.
Со споредување на мерењата направени во различни насоки и барајќи ефект поради орбиталната брзина на Земјата, нивниот експеримент славно произведе нулти резултат. Како последица на тоа, во Лоренцовата теорија за етерот, Галилеевите трансформации биле заменети со Лоренцови трансформации. Меѓутоа, во Лоренцовата теорија за етерот, се претпоставува постоењето на незабележлив етер и има прицип на релативност. Теоријата беше брзо заменета со специјалната релативност, која даде слични формули без постоење на незабележливиот етер. Сите инерцијални системи се физички еквивалентни и во двете теории. Поточно, под услов да не постои никаков феномен кој го нарушува принципот на релативност на движењето, нема причина да се измери брзината на инерцијален набљудувач со оглед на можен простор за размножување на квантни бранови.
Инерцијалните системи претпочитани над неинерцијалните систем уреди
Иако сите инерцијални системи се еквивалентни под класичната механика и специјалната релативност, множеството на сите инерцијални системи е привилегирано во однос на неинерцијалните системи во овие теории.[1]:10 Инерцијалните системи се привилегирани бидејќи немаат физика чии причини се надвор од системот, додека неинерцијалните системи имаат. Ајнштајн го дава следнот пример: да претпоставме дека имаме две еднакво-составени еластични тела кои се во вселената и разделени еден од друг доволно за интеракцијата меѓу нив да биде игнорирана и чие единствено релативно движење е еднакво цврста ротација околу линијата што ги поврзува центрите на двете тела (како тркала што се вртат околу осовината). Едно од телата е сфера, а другото е сфероид, смачкана сфера. Видливата сопствена физичка форма на телата останува иста во сите системи. Системот на сфероидот кои не ротира има физика чија цел лежи надвор од системот, која е одговорна за покриеноста на сфероидот.Системот на сферата која не ротира нема таква физика, што го прави привилегиран по тоа што не бара надворешни причини. Ова се однесува на сите инерцијални системи, кои се привилегирани во истиот поглед.[1]:209 Ајнштајн продолжил да ја развива општата релативност и принципот на еквивалентност, во кој инерцијално-гравитациските системи повеќе не се привилегирани,[1]:209 бидејќи геодезијата на простор-времето ги објаснува овие инерцијално-гравитациски ефекти без надворешна причина.[2]
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ferraro, Rafael (2007), Einstein's Space-Time: An Introduction to Special and General Relativity, Springer Science & Business Media, ISBN 9780387699462
- ↑ Gilson, James G. (September 1, 2004), Mach's Principle II, arXiv:physics/0409010, Bibcode:2004physics...9010G
- Einstein: Relativity, the special and the general theories (1954)