Википедија

Манеки-неко

Манеки-неко (招 き 猫, „повикувачка мачка“) е вообичаена јапонска фигурина за која често се верува дека му носи среќа на сопственикот. Во модерно време, тие обично се направени од керамика или пластика. На фигурината е претставена мачка, традиционалнa домашна јапонска Бобтејл мачка, со подигната шепа во јапонски гест за повик. Фигурините често се прикажуваат во продавници, ресторани, салони за пачинко (игра), продавници за хемиско чистење, перални за перење алишта, барови, казина, хотели, ноќни клубови и други деловни активности, генерално во близина на влезот. Некои Манеки-неко денес се опремени со механичка шепа која полека се движи напред и назад.

Манеки-неко со моторна рака ги повикува клиентите да купат билети за лотарија во Токио, Јапонија.

Манеки-некоo доаѓаат во различни бои и стилови и се разликуваат во деталите. Заеднички бои се белата, црната и златната боја. Во прилог, Манеки-неко може да се најде во форма на синџир за клучеви, касички за пари, освежувач за воздухот, саксии и бројни други предмети. Манеки-неко понекогаш се нарекуваат едноставно "среќни мачки".

Заеднички одлики уреди

 
Манеки-неко

Традиционално, Манеки-неко се насликани како седат, држат кобан (јапонски златник од Едо), со едната шепа подигната во гест за повик. За некои западни жители (Италијанците и Шпанците се исклучоци) може да се види како Манеки-неко мавта, наместо да повикува.[1][2] Ова се должи на разликата во гестовите и говорот на телото што ги признаваат некои западњаци и јапонци. Јапонскиот гест за повикување се прави со држење на раката поткрената, дланката надолу и постојано преклопување на прстите надолу и назад, аналогно, изгледот на мачката. На некои Манеки-неко направени специјално за некои западни пазари, шепата на мачката е свртена нагоре, во гест со повик што им е попознат на повеќето западњаци.[3]

Манеки-неко може да се најде со подигната десна или лева шепа (а понекогаш и со двете). Значењето на десната и левата крената шепа се разликува со времето и местото.[4] Фигурина со подигната лева шепа е да се добијат повеќе клиенти, додека подигнатата десна е да се добијат повеќе пари. Оттука, исто така, се вели дека онаа со лева шепа е за бизнис, а со десната е за дома.[5]

 
Среќен портокалов Манеки-неко со јака и ливче што ѕвони.

Некои Манеки-неко имаат движечки раце на батерии или се напојуваат на сончева енергија, бесконечно вклучени во гестот со повик.

Бои уреди

Првично, Манеки-неко биле бели, но со текот на годините, со комбинацијата на Фенг Шуи, се родиле различни варијации во однос на бојата. Оригиналната бела боја е да се добие целокупна среќа, црната е да го одврати злото, црвената за добро здравје, жолтата или златната се за богатство, а розовата е за романса.[5]

Состав уреди

Антички примери на Манеки-неко можат да бидат изработени од резбано дрво, камен и метал, рачно изработен порцелан или леано железо.[4]

Потекло уреди

 
Дрвен калап за фигура Манеки-неко и Окигари-Кобоши Дарума фигурина од Едо период, XVIII век, музеј во Бруклин.

Историја уреди

 
Глинена кукла од Танка, во Фушими, Кјото.
 
„Јорури-мачи Ханка но зу“ од Утагауа Хирошиге, 1852 година,

Обично се верува дека Манеки-неко потекнуваат од Токио (порано се викал Едо), додека некои инсистираат дека станува збор за Кјото.[4] Манеки-неко првпат се појавил во подоцнежниот дел од Едо периодот во Јапонија. Најраните записи за Манеки-неко се појавуваат во записот на „Букоо ненпјоу“ (хронологија на Едо) од 1852 година. Укијо-е на Утагауа Хирошиге „Јорури-мачи Ханка но зу“, насликана исто така во 1852 година, го прикажува Марушиме-неко, варијација на Манеки-неко, што се продавала во храмот Сенсо, Токио. Во 1876 година, за време на ерата Меиџи, тоа било споменато во напис во весник, и постојат докази дека во тоа време Манеки-неко облечен во кимоно, бил дистрибуиран на светилиште во Осака. Реклама за „Манеки-неко“ од 1902 година посочува дека до крајот на векот тие биле популарни. Надвор од ова, точното потекло на Манеки-неко е неизвесно.

 
Манеки-неко посветени на Буда во храмот Гоутоку-џи во Токио, Јапонија.[6]

Некои забележале сличности помеѓу гестот на Манеки-неко и мачка што си го мие лицето. Постои јапонско верување дека мачка што го мие лицето значи дека посетителот наскоро ќе пристигне. Ова верување може да биде поврзано со уште постара кинеска поговорка која вели дека ако мачката си го измие лицето, ќе врне. Така, можно е да се појави верување дека фигура на мачка што го мие лицето ќе донесе клиенти. Во своите „Разновидни залаци од Јујанг“, кинескиот автор од династијата Танг, Дуан Ченгши (803? –863) напишал: „Ако мачката ја крене шепата над ушите и го мие лицето, тогаш ќе дојдат покровители“. Статуи на мачки кои ги мијат ушите (иако се многу различни од стилот на Манеки-неко) се пронајдени уште во династијата Северна Веи (386 до 534 г. н.е.).[7]

Постојат многу легенди за раѓањето на Манеки-неко, од кои најпопуларна е легендата за храмот Готоку-џи. Во XVII век, сиромашен монах живеел во малиот храм Зен во Сетагаја, Токио. Иако неговиот живот бил многу тежок, тој ги споделувал своите оскудни оброци со својата миленичка мачка, која залутала во храмот. Еден ден, еден самурај лорд Ли Наотака од областа Хиконе Домен бил на пат да лови кога одеднаш наишла бура и тој морал да побара безбедност под едно големо дрво во близина на храмот. Засолнувајќи се таму, тој ја забележал мачката, кревајќи една шепа како да го мавта до храмот. Љубопитен, ја оставил стреата и се упатил кон храмот за подобро да ја разгледа чудната мачка. Додека го правел тоа, гром го уништило дрвото под кое штотуку стоел. Наотака бил толку благодарен, што тој станал покровител на храмот, го поправил за да стане попростран. Кога мачката умрела, таа била погребана во посебни гробишта за мачки. Во храмот, направена е Манеки-неко статуа, во знак на сеќавање на оваа посебна мачка, која оттогаш се почитува до ден денес.

 
Кинески Манеки-неко со подвижна рака на батерии.

Алтернативно, според една народна приказна, стопан на сиромашна продавница (или гостилница, таверна, храм и сл.) вдомил гладна скитничка мачка и покрај тоа што едвај имал доволно да се прехрани. Како благодарност, мачката седела пред продавницата повикувајќи му клиенти, со што на добротворниот сопственик му донело благосостојба како награда. После тоа, "повикувачката мачка" станала симбол на среќа за сопствениците на мали бизниси.[4]

Во популарната култура уреди

Современото јапонско суеверие сугерира дека чувањето талисман за среќа, како што е Манеки-неко, во спални соби или места за учење, ќе донесе поволни резултати и успеси во животот.  Поради нејзината популарност во кинески и виетнамски заедници (вклучувајќи Chinatowns во САД).[4] За Манеки-неко често погрешно се смета дека е од кинеско потекло наместо јапонско, и е погрешно се нарекува "кинеска мачка за среќа" или џинмао [jīnmāo („златна мачка“)]. Оваа мачка е исто така распространета во домовите во Кина.

Покемонот по име Мјау се заснова на Манеки-неко.[8]

Нета ја извела својата песна „Играчка“ пред два полни sида со Манеки-неко на Евровизија 2018. Таа победила на натпреварот откако собрала 529 бода на финалето.[9]

Галерија уреди

  •  
    Манеки-неко и Шичи-фукуџин (богови на среќата).
  •  
    Жолт Манеки-неко.
  •  
    Воз со Манеки-неко.
  •  
    Џиновски Манеки-неко во Токонаме.
  •  
    Манеки-неко фестивал
    Исе, Јапонија, 2013 година.
  •  
    Камени Манеки-неко статуи во Токио, Имадо-џинџа храм.
  •  
    Близнаци Манеки-неко.
  •  
    Манеки-неко.

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. ↑ Calero, Henry H. (2005). The Power of Nonverbal Communication: How You Act is More Important Than what You Say. Aberdeen, Washington: Silver Lake Publishing. стр. 116. ISBN 978-1-56343-788-5.
  2. ↑ Wibbeke, E. S. „Gestures around the World“. Globalbusinessleadership.com. Архивирано од изворникот на 11 March 2017. Посетено на 4 December 2012.
  3. ↑ Mishima, Shizuko. „Manekineko: Japanese Lucky Cats“. Japan Travel. About.com. Архивирано од изворникот на 28 April 2012. Посетено на 3 August 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Pate, Alan (2008). „Maneki Neko: Feline Fact & Fiction“. Daruma Magazine. Amagasaki, Japan: Takeguchi Momoko. Архивирано од изворникот на 14 March 2013. Посетено на 30 December 2012.
  5. ↑ 5,0 5,1 „招き猫の色やあげている手の違いなど知られざる意味を一挙解説！“ [Commentary on unknown meanings such as the color of the beckoning cat and the difference of raising hands]. nekochan.jp. 27 March 2019. Посетено на 18 April 2019.
  6. ↑ Gotokuji Temple: Tokyo's "Lucky Cat" Temple
  7. ↑ „1600年前北魏雕像群中現招財貓形象(圖)“ [The image of the lucky cat in the statues of the Northern Wei Dynasty 1600 years ago (photo)]. people.com.cn. 10 June 2014. Посетено на 27 April 2019.
  8. ↑ „On the Origin of Species: Meowth“. Bulbanews. 19 July 2010. Посетено на 27 January 2017.
  9. ↑ „63 years of Eurovision“. Eurovision Song Contest. Архивирано од изворникот на 21 June 2018. Посетено на 21 June 2018.

Белешки уреди

  • Dale-Green, Patricia (1963). The Cult of the Cat. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 978-0517175002.
  • Daniels, Inge Maria (2003). „Scooping, raking, beckoning luck: luck, agency and the interdependence of people and things in Japan“. Royal Anthropological Institute. 9 (4): 619–638. doi:10.1111/j.1467-9655.2003.00166.x.
  • Masuda, Koh, уред. (1991). Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary (4. изд.). Tokyo: Kenkyusha Limited. ISBN 4767420253.
  • Pate, Alan Scott (2011). Maneki Neko. San Diego: Mingei International Museum. ISBN 9780914155256.
  • Wellman, Laurel (2004). Lucky Cat: He Brings You Good Luck. San Francisco: Chronicle Books. ISBN 0-8118-4121-9.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Манеки-неко&oldid=5100281“