Лујза Песјак

Лујза Песјак или Луиза Песјакова (12 јуни 1828 - 31 март 1898) била словенечки писател, поет и преведувач. Таа била првата жена што напиша роман на словенечки јазик.

Лујза Песјак Luiza Pesjak
Роден/а	12 јуни1828 Љубљана
Починат/а	31 март1898 Љубљана
Националност	Австроунгарија

Животопис

Песјак е роден како Алојзија Кробат во Љубљана на 12 јуни 1828 година како ќерка на адвокатот Блаж Кробат. Таа се школувала во Институтот Фролих,од локални наставници, вклучително и Франце Прешерн.

Песјак се запознал асо Стритар, Грегоршиќ и Левстик со кои разменувала преписка.

Песјак поминала значително време во читање, одење во театар и опера, како и патувања и дружења.

Таа била една од раните романисти на Словенија, најпрво објавувалќи го расказот „Дневникот на Беата“ во 1887 година, како и пишувајќи поезија, драми и оперското либрето за Горењски славжек.

Песјак во своите дела имала изразита патриотска порака . Нејзините дела биле објавувани во Словенија и во Германија. Особено нејзините први дела беа пишувани на германски јазик, бидејќи во тоа време не се говорело словенечки.

Се омажила на 3 октомври 1848 година со претприемачот Симон Песјак. Тие имале пет ќерки Хелена, Луиз, Мери, Ајда и Ема. Иако семејството зборувало германски и француски, девојчињата добиле словенечко образование . Со воведувањето на уставот за добивање на граѓански и политички слободи во Австриската империја во 1860 година Песјак научил асловенечки и започнала да пишува на својот мајчин јазик. Таа започна да го промовира словенечкиот и да преведувала особено поезија. Преведувала дела од германски, англиски, италијански, чешки и француски јазик. Нејзини дела биле објавени во во голем број списанија.

На Пејак и биле потребни десет години за да го објави својот роман во1887 година.

Во 1897 година доживеала мозочен удар додека беше во Подбрежје и почина во март 1898 година.

По неа била именувана улица, иако името било дадено во германска форма, „Луиза Песјакова“, била претставена на поштенска марка на Југославија. Нејзиниот портрет е во Националната галерија на Словенија каде што е една од најпопуларните слики.

Југословенска поштенска марка

Објавени дела

Поезија

• Она што го сакам (1864)
• Виолетови (1885)

Проза

• Љубовта на таткото (1864)
• Драготин (1864)
• Рејчел (1870)
• Дневникот на Беата (1887)

Драми

• Свитослав Зајчек (1865)
• Водич за Словенија (1866)
• Во Копривник (1872)

Либрето од операта

• Горењски славжек (1872)

Автобиографија

• Од моето детство (1886)

Литература

• Enciklopedija Slovenije 8. Ur. Marjan Javornik. Ljubljana: Mladinska knjiga, 1994.
• Erjavec in sod.: Starejše pesnice in pisateljice. Ljubljana: Učiteljska tiskarna, 1926.
• Miran Hladnik: Slovenski ženski roman v 19. stoletju. Slavistična revija 29/3 (1981). 259– 96.
• Gregor Kocijan: Kersnikovi literarnoestetski pogledi in literarnokritična merila. Slavistična revija 56/3 (2008). 313–330.
• Urška Perenič: »Poetische Versuche 1843–44« Luize Pesjak – Poskus umestitve dela nemške ustvarjalnosti na Slovenskem v okvir slovenske literarne zgodovine. Slavistična revija 54/2(2006). 233-43.
• Urška Perenič: Teoretični nastavki v vključevanju nemškega opusa Luize Pesjak v okvir slovenske literarne vede – »...und doch geht es uns an«. 42. SSJLK. 244-247.
• Šelih in sod.: Portreti žensk 19. in 20. stoletja na Slovenskem. Ljubljana: Tuma, 2007.
• Jože Pogačnik: Zgodovina slovenskega slovstva 4. Maribor: Obzorja, 1970.
• Marjeta Žebovec: Slovenski književniki rojeni do leta 1869. Ljubljana: Krantanija, 2010.

Надворешни врски

• Katja Mihurko Poniž: Pripovedna besedila slovenskih pisateljic - sodobnic Zofke Kveder. Jezik in slovstvo 2000.
• Katja Mihurko Poniž: Prispevki slovenskih pripovednic k žanrski podobi proze 19. stoletja. Jezik in slovstvo 2010.
• Andrej Mrak: Lujiza Pesjak - učenka velikega mojstra (članek na RTV SLO), 2012.
• Miran Hladnik: Malo po nemško malo po slovensko: Luiza Pesjakova (Ljubljana, 12. junij 1828 – 31. marec 1898), 2005.
• Miran Hladnik: Ni take je
• Diplomske naloge na temo Luiza Pesjak