Казахстански протести против земјишните реформи (2016)
Протестите во 2016 година против земјишните реформи во Казахстан биле масовни, неовластени протести што се одржале во Казахстан против новите измени на земјишниот законик, кои започнале на 24 април 2016 година во градот Атирау . Три дена подоцна, митинзите се одржале во градовите Актобе и Семеј .[1] Во текот на првите три собири, властите не се обиделе жестоко да ги задушат протестите, туку се обиделе да ги смират демонстрантите и да понудат други форми на дијалог. Само на 21 мај, властите темелно се подготвиле да ги задушат сите протести во сите административни центри на републиката.[2] Ова биле први масовни немири во Казахстан по масакрот во Жанаозен во 2011 година.
| 2016 Протести против земјишните реформи во Казахстан | |||
|---|---|---|---|
| Датум | 24 април - 21 мај 2016 година | ||
| Место | Казахстан | ||
| Повод |
| ||
| Цели |
| ||
| Начини | |||
| Исход |
| ||
| Страни во судирот | |||
| |||
| Предводници | |||
| |||
Заднина
уредиНа 30 март 2016 година, министерот за национална економија, Ерболат Досаев, објавил дека од 1 јули, 1,7 милиони хектари земјоделско земјиште ќе бидат ставени на лицитација.[3] Тоа првично предизвикало незадоволство на друштвените мрежи, кое прераснало во повици за протести. Според некои казахстански новинари, точката на вриење не биле измените на Кодексот за земјиште, туку тешката економска ситуација на земјата поради падот на цената на нафтата и девалвацијата на тенгето и покрај ветувањата на претседателот Нурсултан Назарбаев дека ќе ги реши проблемите. На 11 април било испратено писмо со петиција до Назарбаев и властите. Текстот на писмото се појавило во казахстанските медиуми и на некои веб-страници. Во писмото се вели дека „во регионите веќе се собрани повеќе од 50 илјади потписи“. „Ако земјиштето се даде под закуп или продаде на странци, тогаш народот ќе оди на вонредни мерки“. Меѓу потписниците на петицијата биле Абдијамил Нурпеисов, писател, Мурат Ауезов, културолог, Мурат Калматаев, генерал во пензија, Абугали Кајдаров, академик и Мелс Елеусизов, еколог.[4]
На 20 април, во Астана, граѓанскиот активист Галимбек Акулбеков одржале единствен пикет против продажбата на земјиште на странци, но тој набрзо бил приведен од полицијата. На 22 април, во Алмати, околу триесетина група граѓани повикале да се дозволи митингот и да се одржи на 21 мај.[5]
Хронологија
уредиНа 24 април, во центарот на Атирау се одржал првиот масовен митинг против продажбата на земјиште на странци, каде што се собраа околу 700 до 4000 луѓе.[6] Истиот ден, во Орал, на плоштадот Абаи, беше промовиран единствен пикет од Исатај Утепов, кој го држеше плакатот „Қытайға жер сатпа!!!“, што значи („Не продавај земја на Кина! ! !“ ).[7]
На 27 април, во градовите Актобе и Семеј, со учество на стотици луѓе, се одржале собири против промените во кодот за земјиште на Казахстан и против плановите на властите за продажба на земјоделско земјиште.[8]
На 28 април, неколку десетици луѓе се собраа во Актау на централниот плоштад, но полицијата не дозволи одржување на собирот, наведувајќи дека плоштадот е неопходен за подготовка за празникот на Единството на народот.[9]
На 29 април, властите во Астана и Алмати не дозволија јавни личности да одржат прес-конференција „за прашањето за земјиштето“. Во Астана, хотелот во последен момент одбил да изнајми простории на активисти поради притисок од КНБ. Во Алмати полицијата успеала да ги приведе сите активисти пред настанот. Во Орал, полицијата го приведе активистот Баујрјан Алипкалиев, кој тој ден требаше да одржи единствен пикет.[10]
На 1 мај, на Денот на единството на народот, се одржале протести во Жанаозен, каде се собрале околу стотина луѓе. Во градот Кизилорда безбедносните сили ги растераа демонстрантите од плоштадот.[11]
На 4 мај на централниот плоштад Орал се одржал спонтан митинг со учество на неколку десетици луѓе. Како и во претходните протести во другите градови на Казахстан, демонстрантите се спротивставија на трансфер на земјоделско земјиште за долгорочна кирија на странци.[12]
Казахстанската влада полека ја зголемувала својата репресија апсејќи ги инволвираните и заканувајќи се дека ќе употреби боева муниција против демонстрантите и ќе ги маче оние кои би можеле да бидат фатени по протестите. Казахстанската влада никогаш не го следеше тоа, но заканата од такво насилство било адекватна пречка за многу демонстранти. Протестите стивнале пред да завршат до 5 мај 2016 година.
Откако казахстанската влада се заканила со насилство врз демонстрантите, сите протести за ова прашање престанале. Казахстанската влада употребила стратегија различна од претходните насилни мерки. Тие употребија закана со насилство и затворање наместо големо физичко насилство врз демонстрантите. Во соопштението за печатот на владата се наведува дека властите ги користеле овие нови тактики со цел да избегнат предизвикување морален бес кај населението и да произведат поголема поддршка за каузата на демонстрантите.
На 5 мај, Назарбаев објавил мораториум на некои одредби од Кодексот на земјиштето.[13] Разрешен е заменик-министерот за национална економија Каират Ускенбаев, сам Досаев поднесе оставка од функцијата, а министерот за земјоделство Асиљан Мамитбеков добил опомена, но следниот ден и тој поднесе оставка.[14] Покрај тоа, Назарбаев нареди создавање на ново Министерство за информации и комуникации, кое ќе го следи информативниот простор и ќе ја развива информациската политика на државата.
На 21 мај биле планирани собири низ Казахстан. Властите ги отфрлиле дозволите за собири што требало да се одржат во градовите Алмати, Астана, Орал и Семеј. На овој ден, органите на прогонот привеле десетици активисти, како и новинари во повеќе градови во земјата.[15] Обиди за одржување неодобрени собири се забележани во градовите Актобе, Атирау и Павлодар, каде се собрале мал број граѓани и по предупредувањето за незаконитоста на митингот, група луѓе послушно го напуштиле насипот на реката Иртиш, а организаторот Серикбај Алибаев е казнет со 50 МЦИ.[16]
Реакции на властите
уредиПо митингот во Атирау на седницата на Народното собрание, Назарбаев ја изразил својата визија за прашањето за земјиштето и изјави дека е неопходно да се најдат и казнат сите поттикнувачи на дезинформации за ова прашање.[17] Меѓутоа, подоцна на 5 мај, тој ги обвинил претставниците на релевантните министерства за недостиг на земјишни реформи.[18]
Во некои казахстански градови, прославите на Денот на единството на народите беа откажани.[19] Во Караганда, причината за одбивањето на поворките била поради временските услови на заменикот Аким, Нурлан Аубакиров. Во Темиртау, според заменик-шефот на градот, Галимжан Спабеков, било со цел да не се блокира јавниот превоз во градот по главните улици.[20] Властите на Актау не ја наведоа причината за откажувањето.
На 29 април 2016 година, Назарбаев, по вежбите на специјалните сили („Сункар“ на Министерството за внатрешни работи, „Арлан“ на Одделот за внатрешни работи на градот Алмати, „Златниот орел“ на Националната гарда и други) во регионот Алмати, истакнал дека „Татковината ви довери прашање од особено значење - будно чувајте ги интересите на државата, бидете сигурен гарант за националната безбедност и внатрешната стабилност на Република Казахстан. За тоа не е потребна само висока обука, туку и посветеност, искрен патриотизам.“ [21]
Некои казахстански официјални лица и провладини медиуми сугерираат дека немирите биле предизвикани и финансирани од странски држави, иако не биле обезбедени докази.[22]
На 1 мај, претседателот Назарбаев зборуваше во Алмати со празничен говор, дека без единство и стабилност, би се очекувала политичка криза слична на украинската.[23]
Пред националните протести закажани за 21 мај, властите дозволиле во кој било град, а агенциите за спроведување на законот почнаа да апсат осомничени за организирање и поттикнување неовластени собири.[24] Заклучно со 20 мај, повеќе од десет лица добија казни од 10 до 15 дена административен притвор поради кршење на законот за мирно собирање.[25]
Во раните утрински часови на 20 мај, популарните друштвени мрежи како VKontakte, Facebook, Twitter и инстант-месинџерите како WhatsApp, Viber, како и YouTube биле недостапни низ Казахстан. Ова го потврдиле жители на неколку региони во земјата. Инцидентот е поврзан со претстојните повици за митинзи на 21 мај.[26] Меѓутоа, властите го негирале фактот за „блокирање“ и дека проблемите се предизвикани од „технички проблеми“.[27]
Медиумско покривање
уредиПоголемиот дел од казахстанските медиуми од почетокот на протестите не известувале за настаните, само по извесно време било дадена ретка информација која била дистрибуирана главно преку друштвените мрежи. Некои опозициски веб-страници исто така активно известувале за настаните, но тие генерално не биле достапни во Казахстан.
Според АзијаТера, во Узбекистан, на веб-страницата на рускиот сервис на Би-Би-Си, бил блокиран делот „Избор на уредникот“, каде е објавен напис за настаните во Казахстан.[28]
На 29 април бил прикажан прилог на Првиот канал во кој беше наведено дека организаторите на протестите добивале парични награди од 50 до 150 долари од странски држави за секој што дошол на митингот. Две недели подоцна, се појави друга приказна за доказите за платените масовни протести. По емитувањето, друштвените мрежи веднаш реагираа, посочувајќи на слабата база на докази на сториите и пропагандниот карактер на програмите.[29]
Наводи
уреди- ↑ „Митинги по земельному вопросу в Актобе и Семее“. Радио Азаттык.
- ↑ Heuer, Vera; Hierman, Brent (2022-02-02). „Manhandling and mediation: unpacking the repressive repertoire in Kazakhstan's 2016 anti-land reform protests“. Asian Security (англиски). 18 (3): 239–256. doi:10.1080/14799855.2022.2034787. ISSN 1479-9855.
- ↑ „1,7 млн гектар сельхозземель будет выставлено на аукцион в середине 2016 года - Аналитический интернет-журнал Vласть“. vlast.kz.
- ↑ „Интеллигенция призывает Назарбаева быть осторожным“. Радио Азаттык.
- ↑ „В Астане прошел одиночный пикет "за землю"“. Радио Азаттык.
- ↑ „Crowd protests land sales in Kazakhstan“. farmlandgrab.org.
- ↑ „Гражданский активист вышел на одиночный пикет против продажи земли“.
- ↑ „Why Kazakhstan's protests are unusual“. BBC News. April 28, 2016.
- ↑ „Police Disperse Kazakhs Protesting Land Privatization“.
- ↑ „Активистам не дали сделать заявления по "по земельному вопросу"“. Радио Азаттык.
- ↑ Putz, Catherine. „Land Protests Persist in Kazakhstan“. thediplomat.com.
- ↑ „В Уральске проходит стихийный митинг "по земельному вопросу"“. Радио Азаттык.
- ↑ May 2016, Malika Orazgaliyeva in Nation on 5 (May 5, 2016). „Nazarbayev Declares Moratorium on Latest Land Code Changes, Creates Ministry of Information and Communications“.
- ↑ „Kazakh Minister Resigns Over Land Law“. RadioFreeEurope/RadioLiberty.
- ↑ „Kazakh police break up anti-government protests | Pictures | Reuters“. U.S. May 21, 2016.
- ↑ „В Павлодаре провели митинг против поправок в Земельный кодекс“. Павлодар-онлайн.
- ↑ „Назарбаев потребовал наказать провокаторов, поднявших шум вокруг продажи земель“. informburo.kz. April 26, 2016.
- ↑ „Назарбаев отступил: чиновники будут следить за настроениями в соцсетях“.
- ↑ Даркеев, Бахтияр (April 29, 2016). „Семей не стал отменять массовое шествие в День единства народа Казахстана“. informburo.kz.
- ↑ „Власти Караганды, Усть-Каменогорска и Темиртау отказались от массовых шествий на Первомай“. informburo.kz. April 29, 2016.
- ↑ Тенизбаева, Майя (April 29, 2016). „Боеготовность Вооруженных сил Казахстана проверил Назарбаев в Алматинской области“. informburo.kz.
- ↑ связи, © ИноСМИ ru 2000-2020При полном или частичном использовании материалов ссылка на ИноСМИ Ru обязательна Сетевое издание — Интернет-проект ИноСМИ RU зарегистрировано в Федеральной службе по надзору в сфере (May 6, 2016). „Казахстан: "Земельные протесты" — отражение недовольства общим положением дел в стране?“. ИноСМИ.Ru.
- ↑ „Kazakh leader evokes Ukraine as land protests spread“. Reuters. May 1, 2016 – преку www.reuters.com.
- ↑ „Kazakhstan: Activists Rounded Up“. Human Rights Watch. May 18, 2016.
- ↑ „Более 20 человек арестовано "за призывы к митингам"“. Радио Азаттык.
- ↑ Фролов, Андрей (May 20, 2016). „В Казахстане временно оказались заблокированы крупнейшие соцсети и мессенджеры — Офтоп на vc.ru“. vc.ru. Архивирано од изворникот на 2020-01-25. Посетено на 2023-04-17.
- ↑ „Чиновники РК прокомментировали временные проблемы с доступом к соцсетям“. Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz. May 20, 2016.
- ↑ инф, Соб. „В Узбекистане заблокировали сообщения о массовых выступлениях в Казахстане“. www.asiaterra.info.
- ↑ „Пропагандистское напряжение“. Новая газета - Novayagazeta.ru. May 18, 2016.
https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/kazakh-citizens-protests-against-land-bills-2016