Избори за Уставотворно собрание на Кралството СХС во 1920

Избори за Уставотворно собрание биле одржани во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците на 28 ноември 1920 година. На изборите победила Демократската партија, освојувајќи 92 пратенички места од вкупно 419.[1]

Избори за Уставотворно собрание на Кралството СХС во 1920
Кралство Југославија
28 ноември 1920 (1920-11-28) → 1923

Излезност 64.9%
  Прва партија Втора партија
 
Водач Љубомир Давидовиќ Никола Пашиќ
Партија Демократска партија Народна радикална партија
Освоени места 92 91
Освоени гласови 319,448 284,575
Удел 19.9% 17.7%

  Трета партија Четврта партија
 
Водач Филип Филиповиќ Стјепан Радиќ
Партија Комунистичка партија на Југославија Хрватска селанска партија
Освоени места 58 50
Освоени гласови 198,736 230,590
Удел 12.4% 14.3%

Премиер пред изборите

Љубомир Давидовиќ
Демократска партија

Избран Премиер

Љубомир Давидовиќ
Демократска партија

Позадина уреди

 
Повик да се гласа за Радикалите

Сè додека не бил донесен Уставот на Кралството СХС, во секојдневната политичка пракса владата се повикувала на поедини решенија од Уставот на Кралството Србија. Државноправниот провизориум е резултат на фактот што уставотворното собрание сѐ уште не донело нов устав за новата обединета држава. Општо изборно право било предвидено со Крфската декларација кое претходно постоело во Србија. На подрачјето на Кралството СХС биле наследени шест различни законодавства (србијанско, црногорско, турско, австриско, унгарско и законодавството на просторот на Босна и Херцеговина).

Додека Демократската партија била на власт, на кралот му бил доставен Указ со кој му било предложено распуштање на Привременото народно претставништво и распишување на избори за Уставотворно собрание. Кралевото одбивање да ги исполни барањата од Указот довело до оставка на Давидовиќ. Во текот на мандатот на Весниќ конечно биле решени споровите со соседните држави, со што дефинитивно биле решени утврдените граници на Кралството. Тоа било предуслов за создавање на изборни единици. Официрите, подофицирите и војниците немале право на глас. Право на избор имал секој маж со навршени 21 година, државјанин на Кралството кој најмалку 6 месеци престојувал во општината каде што живеел. Поради големиот број на неписмени, се гласало со куглици.

Резултати уреди

Партија Гласови % Пратеници
Југословенска демократска партија 319,448 19.9 92
Народна радикална партија 284,575 17.7 91
Хрватска народна селанска партија 230,590 14.3 50
Комунистичка партија на Југославија 198,736 12.4 58
Сојуз на земјоделци-Самостојна селанска партија[a] 151,603 9.4 39
Југословенска муслиманска организација 110,895 6.9 24
Словенечка народна партија 58,971 3.7 14
Буњевачко-шокачка партијаХрватска народна партија[b] 52,333 3.3 13
Југословенска социјалдемократска партија 46,792 2.9 10
Хрватска земјоделска партија 38,400 2.4 7
Џемиет 30,029 1.9 8
Хрватска заедница 25,867 1.6 4
Републиканска партија 18,136 1.1 3
Хрватска партија за права 10,880 0.7 2
Анте Трумбиќ 6,581 0.4 1
Народно-социјалистичка партија 6,186 0.4 2
Либерална партија 5,061 0.3 1
Други 12,118 0.7 0
Вкупно 1,607,265 100 419
Регистрирани гласачи/излезност 2,480,623 64.9
Извор: Nohlen et al.

a Од 39 места добиени од Сојузот на земјоделци-Самостојна селанска партија, 30 биле освоени од Сојузот на земјоделци и 9 од Самостојната селанска партија.

b Од 13 места добиени од Буњевачко-шокачка партија-Хрватска народна партија, 9 биле освоени од Хрватската народна партија и 4 од Буњевачко-шокачката партија.

Наводи уреди

  1. Dieter Nohlen, Dolf Sternberger, Bernhard Vogel, Klaus Landfried (1969) Die Wahl der Parlamente und andere Staatsorgane, Walter de Gruyter, p783