Георги Раковски
Георги Стојков Раковски, познат и како Георги Сава Раковски, бил револуционер и просветител. Раковски е основоположник на организираната националнореволуционерна борба за ослободување на Бугарија, револуционерен демократ, публицист, новинар, историчар и етнограф[1].
| Георги Раковски | |
|---|---|
Георги Раковски | |
 Георги Раковски | |
| Роден(а) | С'би Стојков Попович Съби Стойков Попович (на бугарски) 14 април 1821 Котел, Османлиска империја |
| Починал(а) | 9 октомври 1867 (возр. 46) Букурешт, Обединети Кнежевства |
Животопис уреди
Како млад, тој го менува своето прво име, земајќи го името Георги - на својот вујко капетан Георги Мамарчев, Бугарин кој служи како офицер во руската армија и организатор на бунт против турската власт. Бидејќи корените на род биле од соседното село Раково, Турците го нарекувале Раковал. Тој го менува и презимето, и така станува Георги Стојков Раковски.
Роден e во април 1821 година во Котел, учи во Карлово (1834-1836) при Рајaн Поповиќ и во грчката гимназија во Куручешме, Цариград (1837-1840).
Од почетокот на 40-те година на XIX век, околу три децении, Раковски учествува најактивно во борбата за црковна и политичка слобода на Бугарите. Како еден од водачите на Браилскиот бунт (1842) тој е осуден на смрт, но бидејќи имал грчки пасош, пресудата треба да биде извршена во Грција. Со помош на грчки дејци е ослободен и испратен во Франција.
По 1847 е во главниот град на Османлиското Царство; учествува во борбите за независна бугарска црква. За време на политичкото движења на Бугарите во врска со Кримската војна, Раковски го создава (1853) "Тајно општество" - политичка организација која ќе подготви бугарскиот народ за востание. Во летото 1853 година организацијата веќе има 3600 Бугари, организирани во определи и подготвени за акција.
Прогонуван од страна на портата, принуден е да стане политички емигрант и повеќе не се врати во својата татковина. Раковски се оформува како политички деец и идеолог на бугарската национална револуција. Во 1856 оди во Нови Сад (Австрија, денес Србија) и развива публицистична активност. Со помош на Данило Медакович го издава весникот "Бугарска дневница" (април-ноември 1857), објавува "Предвесник на горскиот патникот", ја довршува песната "Горски патник".
По барање на Високата порта е протеран од Австрија и преку Галац зминува во Одеса (1858). Таму го составува својот прв план за ослободување на Бугарија (1858) - првата обштанационална програма за ослободување на Бугарија. Во 1860 во Белград го издава весникот "Дунавски лебед" (1860-1861) - првиот печатен орган на бугарското револуционерно движење.
Изработува нов "План за ослободувањето на Бугарија" (1861). Ја организира Првата бугарска Легија (1861-1862). Патува (1863) до Атина, Цетиње, Букурешт, со цел обединување на балканските христијани против Отоманското Царство.
Од крајот на 1863 година се населува во Букурешт. Таму се стреми да ги сплоти најистакнатите дејци на револуционерното движење меѓу бугарската емиграција и на крајот на 1866 година го создава новиот раководен орган на бугарското револуционерно движење - Врховното бугарско тајно граѓанско началство (1867).
Ја оправдува тактиката и идеологијата на четническото движење во "Привременен закон за народните горски чети за 1867-то лето". За подобра организација на револуционерните сили го составува "Закон за бугарското народно востание, на кој ќе се управува бугарската народна војска".
Автор е на делата "Горски патник" (1857), "Показател или водич ..." (1859), "Неколку говори за Асен први ..." (1860) "Преселба во Русија или руската убиствена политика за Бугарите" (1860), "Бугарските ајдути "(1867) и др.
Умира на 9 октомври 1867 во Букурешт по тешко боледување од туберкулоза.
Дела уреди
- Предвестник Горскаго пътника. Нови Сад, 1856.
- Горски пътник, Нови Сад, 1857.
- Преселение в Русия или Руската Убийствена политика за Българите", 1859 (Книгата е преиздадена след 1878 от Захари Стоянов с негов предговор; преиздадена в наши дни в Библиотека "Незаличими Свидетелства" N 5 на ИК "Стрелец", София, 2004).
- Показалец или ръководство как да се изискват и издирят най-стари чьрти нашего бытиа, языка, народопоколениа, стараго ни правлениа, славнаго ни прошествиа и проч.Чяст първа. Одеса, 1859.
- Неколко речи о Асеню Пьрвому, 1860.
- Българский за независимото им священство днес възбуден въпрос и нихната народна църква в Цариград. Белград, 1860.
- Глас едного българина. Земун, 1860.
- Отговор на Богословската гръцка брошура. Белград, 1860.
- Българский вероизповеден въпрос с фанариотите и голямая мечтайна идея панелинизма, Букурещ, 1864.
- Българска старина, 1865.
- Българските хайдути, 1867.
Извори уреди
| „Георги Раковски“ на Ризницата ? |