Во кратки црти

„Во кратки црти“ — збирка раскази на македонската писателка Сања Михајловиќ-Костадиновска од 2021, објавена од издавачката куќа „Бегемот“ како дел од едицијата „Наше маало“.

Содржина

Книгата содржи 30 раскази, поделени во три циклуси:

• „Средби и сеќавања“

* Тела

* Разминувања

* Јованче

* Луѓе-сенки

* Лото

* Полноќни сеќавања

* Кутиче со копчиња

* Визита

* Крзното од лисица на мајка ми

* Погледи

• „Метаматерија“

* Загубените раскази

* Како го убив писателот што ме престигнуваше со идеите и како се отарасив од неговото тело

* Дневна доза проза

* Господинот Г.

* Непреводливиот расказ

* Почеток-крај

* Расплет

• „Замислени светови“

* Хуба-Буба

* Наочарите на Кларк Кент

* Ониричен рингишпил

* Глуво доба

* Тајна

* Под ќебето

* Лази буба

* Скинати хулахопки

* Задушница

* Во плакарот

* Матројошки

* С за стоп

* Последната чекалница

Технички податоици

Книгата е каталогизирана во НУБ „Св. Климент Охридски“ и ја носи меѓународната ознака ISBN 978-608-4869-1. Таа е испечатена во печатницата „Графоден“ во тираж од 300 примероци, а нејзиното објавување било финансиски поддржано од Град Скопје. Графичкото уредување го извршила Наталија Лукомска, јазичната редакција е дело на Филип Димевски, а лектурата ја направила Ирена Ралева.

За делото

Расказите во збирката се напишани најчесто во прво, а понекогаш и во трето лице еднина. Притоа, сите раскази се сместени во апстрактни временско-просторни координати во кои, сепак, се препознаваат современите урбани средини, а сето тоа остава впечаток за автобиографски црти на расказите. Меѓутоа, ваквиот пристап може да се сфати и како мала, незабележлива, но успешно приредена замка, а недоумицата меѓу можноста на автобиографијата и извесноста на фикцијата претставува само уште една одлика на збирката. Лирскиот тон на книгата е насочен кон самиот живот како појава, а дури потоа кон конкретните ликови при што лиричноста на тонот е засилена со слики од секојдневието, кои се вградени во приказната и му даваат нежен слој на тонот. Изразот е најчесто лапидарен, без никакви апстрахирања, а оваа економичност потсетува на пристапот на Џузепе Унгарети, но и на стилот на многу современи автори, особено на Андреј Блатник. Слично на него, и авторката успева со неколку кратки реченици да создаде впечатлива, прецизна и загадочна (понекогаш и онирична) атмосфера, а деликатните и интимните расположенија да ги пренесе како ребус или како сложувалка која треба да се набљудува внимателно за да се открие она што е очигледно. Една од можните дихотомии во збирката е сакралноста/профаноста: од една страна, во збирката има раскази кои обработуваат банални настани, а од друга страна, некои прозаични секојдневни појави се издигнати на ниво на егзистенцијални прашања. Во збирката преовладува мек, кроток тон, суптилна и ретка топлина и хуманост која воопшто него задушува читателот. Навистина, и во оваа збирка се чувствува мирисот на постмодерната, но сепак, расказите се поразновидни и подинамични од оние во претходната збирка на Михајловиќ-Костадиновска, иако во двете е присутна слична лудичност. Исто така, голем број од расказите се одликуват и со суптилна иронија. Најпосле, збирката нуди префинета и моќна критика на академскиот свет, што не се среќава често во македонската кратка проза.