Воислав Коштуница

Воислав Коштуница (р. 24 март 1944 во Белград) е поранешен српски политичар и државник, доктор на право, теоретичар на правото, последен претседател на Сојузна Република Југославија (2000-2003) и поранешен премиер на Република Србија (2004-2008). Тој беше претседател на Демократската партија на Србија од своето основање, 1992, до 2014 година.

Животопис

Воислав Коштуница е роден на 24 март 1944 година во Белград, во семејната куќа на неговиот татко, судијата Јован Дамјановиќ на Скадарска улица. Освен Дорќол, во детството и младоста, честопати престојувал во Милошевац, семејниот дом на мајка му, каде што е крстен во 1944 година откако семејството избегало од Белград, поради честите Англо-Американски бомбардирања во главниот град. Семејната куќа на Коштуница била разрушена двапати за време на војната, прво во априлското германско бомбардирање, а потоа и на сојузничките.

Прадедото на Коштуница, Јован Дамјановиќ, беше учесник во Светоандрејската општина од 1858 година, како народен пратеник од Коштуница. Од семејството на Дамјановиќ е исто така Анѓелија, мајка на војводата Живојин Мишиќ.

Коштуница се школуваше во Белград, каде што заврши основно училиште. Тој присуствуваше на Втората белградска гимназија и дипломира во времето кога веќе беше преселена, привремено, во зградата на Петтата белградска гимназија во близина на паркот Ташмајдан. По дипломирањето (1962) се запиша на Правниот факултет во Белград, каде што дипломираше на 27 јуни 1966 година. Дипломираше во 1970 година на тема "Теорија и практика на југословенскиот уставен суд", а истата година беше избран за асистент на Правниот факултет. Докторираше на 11 декември 1974 година на тема "Институционализирана опозиција во политичкиот систем на капитализмот". Меѓутоа, истата година во времето на политичкиот прогон на Универзитетот, тој мораше да го напушти факултетот затоа што заедно со д-р Косто Чавоски го поддржа својот професор д-р Михаило Ѓуриќ во критикување на уставот од 1974 година, и затоа сите тројца станаа дисиденти од комунистичкиот режим. Петнаесет години подоцна, тој ја одби понудата да се врати на факултет како професор. Од 1974 година работеше на Институтот за општествени науки, а од 1981 година беше висок научен соработник во Институтот за филозофија и социјална теорија и директор некое време. Објавува дела во областа на уставното право, политичката теорија и филозофијата.

Беше член на редакцијата и главен уредник на неколку правни и филозофски списанија, како што се "Архива на правни и општествени науки", "Филозофски студии", "Филозофија и општество" и "Теорија". Тој е член на српскиот ПЕН центар.

Политичка кариера

Опозиција

Во осумдесеттите години на дваесеттиот век тој се вклучи во заштитата на човековите права, особено во Одборот за одбрана на слободата на мислата и изразот, во кој се собраа интелектуалци- дисиденти. Тој беше еден од 13-те интелектуалци кои ја вратија работата на предвоената Демократска партија во 1989 година за да разговараат со група пријатели во неговиот стан на Француска улица. Во времето на ДЕДВС во 1992 година, тој ја основа Демократската партија на Србија, чиј претседател беше. Тој беше пратеник во српскиот парламент од 1990 до 1997 година.

Претседател на Југославија

Како кандидат на ДОС, тој беше избран за претседател на Сојузна Република Југославија на изборите на 24 септември 2000 година. Коалицијата на Социјалистичката партија на Србија (СПС) и Југословенската левица (ЈУЛ) тврдеше дека Коштуница го доби првиот круг од изборите со мнозинство од 49 отсто од гласовите, што значеше дека треба да се одржи дополнителен круг на избори. Ова беше поттик за избивање на масовни протести, кои кулминираа на 5 октомври 2000 година. Врховниот суд го прогласи за победник на изборите во првиот круг.

Коштуница со американската канцеларка Кондолиза Рајс

Популарноста на Коштуница беше обележана со брз раст по доаѓањето на власт. Тој постигна рејтинг меѓу 70 и 86 проценти од граѓаните кои тврдеа дека имаат најголема доверба во него.

Во текот на 2001 година беше отворена дискусија со српскиот премиер Зоран Ѓинѓиќ. По екстрадицијата на Слободан Милошевиќ во Хашкиот трибунал, Коштуница тврди дека не бил информиран за таа одлука. Една уште поголема криза избувна во август 2001 година, кога Коштуница го обвини Ѓинѓиќ за организиран криминал и се закани дека ќе ги повлече своите министри од владата на Ѓинѓиќ. Оваа криза еруптираше по убиството на поранешниот офицер на Службата за државна безбедност Момир Гавриловиќ на 3 август 2001 година, неколку часа откако, наводно, беше со Коштуница во канцеларијата. Коштуница тврди дека Гавриловиќ бил убиен, бидејќи имал докази за вмешаноста на Ѓинѓиќ и Демократската партија во корупцијата и прикривањето на организираниот криминал. Двајца министри на ДСС (Александар Правдиќ и Обрмен Јоксимовиќ) поднесоа оставка и ја напуштија владата на Ѓинѓиќ.

Во ноември 2001 година, ЕСО се побуни против владата на Ѓинѓиќ, при што членовите на единицата за специјални операции, предводена од Милорад Улемек Легија, го блокираа автопатот во близина на Врбас и центарот Сава. Наводната прилика беше апсењето на обвинетите од Хаг на браќата Предраг и Ненад Бановиќ, а неофицијално се тврди дека Улемек сакал да избегне евентуално апсење за време на сведочењето на судењето на Високиот суд во Ибар, закажано за 12 ноември. Коштуница го поддржа бунтот на ЕСО.

На 24 јуни 2002 година, Коштуница неочекувано го замени началникот на Генералштабот, Небојша Павковиќ, иако претходно одби да го замени. НАТО и Зоран Ѓинѓиќ одамна бараат промена на Павковиќ, додека Павковиќ ја обвини Коштуница за тужба за "недемократски притисоци" и беше отпуштен затоа што одби да ја вклучи Југословенската армија во "валканата кампања" на југословенското претседателство против Ѓинѓиќ, меѓу кои беше наводното прислушување на владата на Ѓинѓиќ.

Кога Коштуница, додека сè уште е претседател на Југославија, се кандидираше за претседателските избори во Србија на 29 септември 2002 година, спроти Мирољуб Лабус, кандидат што ја предложи српската влада. Коштуница и Лабус влегоа во вториот круг од изборите, каде што Коштуница освои 1.991.947 гласови (66,86% од гласовите), но изборите не беа валидни, бидејќи помалку од 50% од регистрираните гласачи не гласаа во вториот круг.

По менувањето на Законот за избор на претседател на Републиката, вториот круг беше поништен, изборите беа повторени на 8 декември. Коштуница победи уште еднаш, освојувајќи 1.699.098 гласови, пред Воислав Шешељ, кој беше изгласан со 1063.296 лица. Изборите беа повторно откажани бидејќи 45,16% од гласачите кои гласаа не добија попис, овој пат во првиот круг. Кратко време по изборите на есен, климатизирани, меѓу другото, тивок бојкот на владата, кои не имаат свој кандидат, Коштуница објави дека неговите приоритети ќе биде да се урне владата на Ѓинѓиќ и распишување на предвремени парламентарни избори.

Убиство на Зоран Ѓинѓиќ и владата на Живковиќ

Тој функционираше како претседател на СР Југославија до февруари 2003 година, кога Сојузна Република Југославија беше реорганизирана во државната заедница на Србија и Црна Гора. Еден месец подоцна, Зоран Ѓинѓиќ беше убиен. Како непосредни извршители обвинети беа припадниците на ЕСО Милорад Улемек Легија и Звездан Јовановиќ, како припадници на Земунскиот клан, додека дел од јавноста го обвинуваше Коштуница дека стои позади тоа. Обвиненијата за врска со убиството на Ѓинѓиќ не доведоа до завршување на политичката кариера на Воислав Коштуница. По вонредните парламентарни избори одржани во декември 2003 година, со најголем број гласови освоени од Српската радикална партија, Коштуница имаше странска поддршка за формирање влада од проевропски партии, со цел да се спречи доаѓањето на радикалите на власт.

Премиер на Србија

По вонредните парламентарни избори во Србија во декември 2003 година, тој стана премиер на Србија (3 март 2004 година) откако Социјалистичката партија на Србија ја поддржа неговата малцинска влада, која, покрај Демократската партија на Србија, се состоеше од Г17 +, Српското движење за обнова и Нова Србија.

Коштуница со Владимир Путин

По вонредните избори на 21 јануари 2007 година, коалицијата Демократска партија на Србија и Нова Србија стана трета на власт во Националното Собрание. По долгите преговори со Демократската партија, втората најсилна партија во парламентот, Коштуница беше номинирана за кандидат за премиер. Владата на Коштуница беше изгласана на 15 мај 2007 година, неколку часа пред законскиот рок за свикување на нови избори.

Вториот премиерски мандат на Коштуница беше одбележан со чести кризи со коалициските партнери, Демократската партија и Г17 +, за пристапот на Србија во Европската Унија, решавањето на проблемите на Косово и Метохија, приватизацијата на НИС и планирањето на претседателските избори. Односите во коалицијата достигнаа најниско ниво во февруари 2008 година, по блиската победа на кандидатот на ДС Борис Тадиќ во вториот круг од претседателските избори и противењето на Коштуница на потпишувањето на Договорот за стабилизација и асоцијација со Европската унија, поради плановите на Европската унија да испрати мисија на ЕУЛЕКС во Косово без одобрување од Советот безбедност. Кризата беше привремено решена со одложување на потпишувањето на договорот за еден месец. Неколку дена подоцна, на 17 февруари 2008 година, косовските Албанци еднострано прогласија независност.

Повторно во опозиција и повлекување од власта

Бидејќи недоразбирањата во Владата продолжија, Коштуница на 8 март 2008 година побара да се распишат парламентарни избори за 11 мај како излез од кризата. На овие избори, коалицијата Демократска партија на Србија и Нова Србија освои 11,6% од гласовите или 30 места. Коштуница беше премиер до 7 јули.

Податотека:Датотека:Vojislav Koštunica izbori 2014.JPG

Билборд на ДСС пред парламентарните избори во 2014 година

Тој поднесе оставка на функцијата претседател на ДСС на 19 март 2014 година, по слабите резултати на парламентарните избори. [4] [5] На 14 октомври, истата година, по изборниот конгрес, ја напушти ДСС, тврдејќи дека оваа партија ја изневерила сопствената програма.

Меѓународни договори

Коштуница учествуваше во изготвувањето на два договори за специјални паралелни врски (2001 и 2006 година) помеѓу Република Српска и Република Србија.

Библиографија

Книги

Коштуница, Воислав. Загрозена слобода. Институт за филозофија и социјална теорија / Филип Вишњиќ, Библиотека "Фронезис", Белград. 2002 година.
Воислав Коштуница, Политички систем на капитализмот и опозицијата, Институт за општествени науки, Белград, 1977 година
Воислав Коштуница, Коста Чавошки, партиски плурализам или монизам Социјални движења и политички систем во Југославија 1944-1949, Институт за општествени науки, Белград, 1983 година
Воислав Коштуница, Коста Чавошки, партиски плурализам или монизам Повоена опозиција - Реконструкција и сузбивање, Економско-правен прирачник, Белград, 1990 година.
Воислав Коштуница, Коста Чавошки, "Партиски плурализам или монизмот социјални движења и политички систем во Југославија 1944-1949", источноевропски монографии, Колорадо, САД; 1985 година.
Воислав Коштуница, Помеѓу силите и законите, Косовските записи, Христијанската мисла, Библиотека Свечаник, Белград-Ваљево-Србиње, 2000 година
Коштуница, Воислав. Косовска одбрана. Филип Вишниќ, библиотека "Специјални изданија", Белград. 2008 година.
Воислав Коштуница, Зошто Србија, а не Европската унија ", Белград, 2012 година