Валтер фон дер Фогелвајде

Валтер фон дер Фогелвајде (роден околу 1170, непознато место на раѓање, † 1230, веројатно во Вирцбург) се смета за најзначајниот поет од средниот век на германски јазик. Тој пишувал на средновисокогермански јазик.

Валтер фон дер Фогелвајде (околу 1300)

Извори за животот на Валтер

Единственото пишано спомнување на Валтер, 1203

И покрај неговата слава, името на Валтер не се наоѓа во современите записи надвор од спомнувањата на колегите поети. Единствен исклучок е повременото спомнување во патните трошоци на бискупот од Пасау Волфгер фон Ерла за 12 ноември 1203 година, во Цајзелмауер (меѓу Тулн и Клостернојбург): Walthero cantori de Vogelweide per pellicio v solidos longos („На Валтер, пејачот од Фогелвајде, за крзно од пет шилинзи“). Свештениците блиски до бискупот добиле во овие денови (почетокот на ноември) крзнени палта за иста вредност или нешто помалку. Ова покажува дека на Валтер можел да се облекува исто толку убаво како и блиските соработници на бискупот („државни службеници“), што ја илустрира неговата социјална позиција.

Покрај тоа, сите информации за животот на Валтер доаѓаат од неговите сопствени песни и од спомнувања на поетите што биле негови современици. Валтер се споменува позитивно од:

• Волфрам фон Ешенбах во Парцивал и Вилехалм: Валтер е поет кој Волфрам, и покрај потсмевањето со карактерот и личноста на Валтер, го споменува со најголема почит кон неговата поезија;
• Готфрид Стразбуршки во Тристан: тој го опишува Валтер како најголем лирски поет по смртта на Рајнмар фон Хагенау.

Валтер се оценува негативно од:

• Томасин фон Зерклаере во Шумскиот гостин: Тој е многу критичен за ставот на Валтер против папата;
• Улрих фон Зингенберг во пародија на барањето на Валтер до кралот Фридрих II што го сметал за просење.

Веќе во 13 век неговото творештво служело за пример, а подоцна станал дел од дванаесетте стари мајстори на средновековната поезија. Првото модерно издание на неговите дела е од Карл Лахман (1827).

Најмногу се знае за Валтер од неговите дела. Прашањата во врска со неговата биографија се особено важни ако помагаат да се разбере поезијата. Ова не ги вклучува дискусиите околу тоа каде е роден Валтер или каде е погребан. Сепак, локалните патриоти се заинтересирани доколку можат да го сместат Валтер во својата татковина.

„Јас“ во поетското творештво многу често не е идентично со поетот. Во поезијата, ова „јас“ обично се нарекува „лирски субјект“, ако се работи, на пример, за љубовна поезија. Кога преовладува наративен став, се зборува за пејач. Во секој случај, тоа е фиктивна книжевна фигура, а не автобиографска изјава на поетот.

Спомен-камен на Валтер во Херлхајм

Централни теми на љубовната поезија на Валтер

Вилхелм фон Каулбах: „Под липата“

За разлика од политичката поезија, невозможно е љубовната поезија на Валтер да се подреди хронолошки, бидејќи овие песни не алудираат на историски настани. За некои песни сепак се верува дека потекнуваат од младоста на Валтер, бидејќи тие сè уште не покажуваат целосна мајсторија и се засноваат на други поети, на пример во стилот на Рајнмар фон Хагенау.

Една важна група песни го покажува новиот концепт на Валтер, спротивен на тој на Рајнмар. Валтер веќе не ја смета за идеал љубовта помеѓу припадници на ист ранг, возвратената и исполнетата љубов. Најпопуларните негови песни се занимаваат со исполнетата љубов на една девојка, чиј општествен статус не е изречно кажан, но кој не треба да се смета за благороднички.

Особено се дискутира за жанрот на песната Под липата. Таа го тематизира љубовното искуство на очигледно едноставна девојка со нејзиниот дворски љубовник во природата. Песната го покажува отстапувањето од идеалот на неисполнетата љубов на витезот кон дворската дама со повисок општествен статус.

Сместување во книжевни жанрови

Се чини дека средновековните поети се придржувале кон жанровските конвенции, односно создавањето на нов жанр било свесно направено и перцепирано од страна на современиците како такво. Но, тоа не подразбира и создавање на соодветно прецизна терминологија. Во споредба со подоцна, немало интерес за терминолошка диференцијација на поттипови песни. Затоа, категоризацијата во денешната истражувачка литература варира во зависност од перспективата на уметникот.

Од Емил Штајгер па наваму, книжевноста го разгледува ставот на песната во поглед на тоа дали пренесува чувства (лирски) или раскажува (епски) или се концентрира на дејство (драмски); според ова, само неколку од песните на Валтер можат да бидат категоризирани како „лирски“. Доколку терминот „лирски“ се однесува на изведбата на песната, на пример во придружба на жичен инструмент, тогаш целата поезија на Валтер може да се нарече „лирска“.

Споменик на Валтер во Болано од 1889 година

Познати дела на Валтер

Монета од 2 шилинга (1930)

• Под липата