Будимски Ридови (унгарски: Budai-hegység) ― низок планински венец од бројни ридови кои се расплетуваат на страната на Будим на Будимпешта, главниот град на Унгарија. Најпознатите сместени во границите на градот се Гелертов Рид, Замочки Рид (Вархеги), Рид на Розите (Рожадомб), Швапски Рид, Јаношов Рид, Сечењиев Рид и Орлов Рид (Шашхеги). Овие ридови се состојат и од природа и од станбени области.

Местоположба на Будимските Ридови во потесна смисла (Budai-hegyek) во рамките на физичките поделби во Унгарија. Будимските Ридови во поширока смисла (Budai-hegység) ги вклучуваат и јужно сместените Будаорс и Будакескиот слив (Budaörsi-és Budakeszi-medence) и висорамнината Тетењи (Tétényi-fennsík).

Геологија

уреди

Будаорскиот доломит од анисијанско-карнијанското доба (тријаски период) е најстарата формација што се појавува во Будимските Ридови.[1] Помладата тријаска сукцесија е составена од чертски доломит и варовник (сливна фација) и доломит комбиниран со варовник (платформска фација).[2][3] Трасичката површина е составена од карстифицирани карбонати,[4] кои се прекриени со горноеоценска сукцесија направена од конгломератни корита.[5]

За време на периодот од крајната креда до приабонијанот, областа била карстна копнена средина која покажувала различни релјефни разлики. Тоа било и време кога тријаските формации биле еродирани. Континенталниот период (завршен со престапот во доцниот еоцен) се карактеризирал со образување на мали алувијални лепези на подножјето на падините. Лепезите содржеле значителни количини на андезитни класти благодарение на блиската месоположба на лепезите до карпите од изворот на андезит. Кластите потоа можеле да бидат пренесувани со периодични потоци по долините. Прекршувањето на доцниот еоцен ги преработило акумулираните копнени седименти.[6]

Важни ридови

уреди
 
Карта на Будимските Ридови.

Најважните ридови во регионот се:

  • Будаорски Рид
  • Ференцов Ридl
  • Јаношки Рид
  • Кучешки Рид
  • Наги Копас
  • Наги Сенаш
  • Пустинички Рид
  • Сечењиев Рид
  • Мрсен Рид

Галерија

уреди

Дополнителна книжевност

уреди
  • Budai-hegység [Buda Hills Atlas]. Cartographia. Budapest. 2007. ISBN 9789633525739.
  • Bedő István (1999). Nyugat Pest megye útikönyv (Budai-hegység). Nagykovácsi. ISBN 963-550-956-1.
  • Hegytörténet. Hegytörténeti Konferencia Budapest-Hegyvidék 2000. Szerk.: Noéh Ferenc. XII. kerületi Önkormányzat és Tarsoly Kiadó. Budapest. 2001.
  • Juhász Árpád (1988). dr. Gál Éva: A budai hegyvidék. Képzőművészeti Kiadó. ISBN 963-336-436-1.
  • Magyarország kistájainak katasztere. Szerk.: Dövényi Zoltán. MTA Földrajztudományi Kutatóintézet. Budapest. 2010. ISBN 978-963-9545-29-8.
  • Dr. Pápa Miklós (1956). Budai hegyek útikalauz, Sport Lap- és Könyvkiadó. Budapest. Архивирано од изворникот на 2020-10-22. Посетено на 2023-08-19.
  • Dr. Pápa Miklós (1966). Budai-hegység útikalauz, Sport. Budapest.

Наводи

уреди
  1. Haas, János; Budai, Tamás; Dunkl, István; Farics, Éva; Józsa, Sándor; Kövér, Szilvia; Götz, Annette; Piros, Olga; Szeitz, Péter (13 септември 2017). „The Budaörs-1 well revisited: Contributions to the Triassic stratigraphy, sedimentology, and magmatism of the southwestern part of the Buda Hills“. Central European Geology. 60 (2): 201–229. Bibcode:2017CEJGl..60..201H. doi:10.1556/24.60.2017.008. ISSN 1788-2281.
  2. Balogh, K. (1981). „Correlation of the Hungarian Triassic“. Acta Geologica Hungarica. 24 (1): 3–48.
  3. Kozur, Heinz; Mock, Rudolf (октомври 1991). „New Middle Carnian and Rhaetian conodonts from Hungary and the Alps. Stratigraphic importance and tectonic implications for the Buda Mountains and adjacent areas“ (PDF). Jahrbuch Geologischen Bundesanstalt. 134: 271–297. Архивирано од изворникот (PDF) на 2021-06-09. Посетено на 2023-08-19.
  4. Kósa, Gábor; Mindszenty, Andrea; Mohai, Rita (2003). „Eocene alluvial fan prograding over a highly dissected palaeokarst surface built up by Upper Triassic dolomites. New details on the early Palaeogene evolution of the Buda-Hills“ (PDF). Bulletin of the Hungarian Geological Society. 133 (2): 271–285.
  5. Magyari, Árpád (1994). „Late Eocene Transpression in the Budaörs Hills“. Bulletin of the Hungarian Geological Society. 124 (2): 155–173.
  6. Farics, Éva; Farics, Dávid; Kovács, József; Haas, János (28 октомври 2017). „Interpretation of sedimentological processes of coarse-grained deposits applying a novel combined cluster and discriminant analysis“. Open Geosciences. 9 (1): 525–538. Bibcode:2017OGeo....9...40F. doi:10.1515/geo-2017-0040. ISSN 2391-5447. |hdl-access= бара |hdl= (help)