Чуен
Чуен (науч. Blitum bonus-henricus, syn. Chenopodium bonus-henricus) — вид растение од семејството на штировите (Amaranthaceae). Домородно е во поголемиот дел од Средна и Јужна Европа.
| Чуен | |
|---|---|
| |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Евдикоти |
| Ред: | Каранфиловидни |
| Семејство: | Штирови |
| Род: | Јагодов спанаќ |
| Вид: | Чуен |
| Научен назив | |
| Blitum bonus-henricus (L.) Rchb. | |
| Синоними | |
|
see text | |
Се одгледувал како лиснат зеленчук во домашни градини стотици години, иако овој зеленчук со двојна намена сега ретко се одгледува и овој вид почесто се смета за плевел.
Опис уреди
Ова е едногодишно или повеќегодишно растение кое расте до 400–800 мм висок. Листовите се 50-100 мм долга и широка, триаголна до дијамантска форма, со пар широки зашилени лобуси во близина на основата, со малку восочна, сочна текстура. Цветовите се произведуваат во висок, речиси безлист шилец 100-300 мм долга, секој цвет е многу мал (3-5 мм пречник), зелена, со пет сепали. Семињата се црвеникаво-зелени, 2-3 мм пречник.
Таксономија уреди
Видот бил опишан во 1753 година од Карл Линеј како Chenopodium bonus-henricus во Species Plantarum. До 2012 година, видот обично бил вклучен во родот дива лобода, но молекуларните генетски истражувања откриле дека тој навистина не припаѓа на овој род. Се чини дека е поблиску поврзан со родот Спинација и сега е сместен во родот Блитум во племето Anserineae.[1][2] Научното име Blitum bonus-henricus првпат го користел Лудвиг Рајхенбах во 1832 година.
Синоними кои се засноваат на ист тип примерок се: Agathophytum bonus-henricus (L.) Moq., Anserina bonus-henricus (L.) Dumort., Atriplex bonus-henricus (L.) Crantz, Chenopodium bonus-henricus L., Orthospermum bonus-henricus (L.) Schur, и Orthosporum bonus-henricus (L.) T. Nees. Хетеротипни синоними се: Blitum perenne Bubani, Chenopodium hastatum St.-Lag., Chenopodium ruderale. екс Мок., Chenopodium ruderale St.-Lag., Chenopodium sagittatum Lam., Chenopodium spinacifolium Stokes, Chenopodium triangulare Dulac, Chenopodium triangularifolia Gilib., и Orthosporum unctuosum Montandon.
Одгледување и употреба уреди
Чуенот најдобро успева на плодно, сончева место без повеќегодишни плевели. Ладно стратификуваните семиња може да имаат супериорни стапки на 'ртење. Во првата сезона се произведува многу мал раст. Ова растение не реагира добро на трансплантација. Лисјето може да се исече наесен.[3]
Кулинарска употреба уреди
Сечењето може да започне во пролет. Некои од новите ластари може да се разредат како што се појавуваат (обично од средината на пролетта до почетокот на летото) и да се зготват како аспарагус. Сето сечење потоа треба да престане, така што ќе се дозволи да се развијат пука. Сочните триаголни листови може да се соберат по неколку до крајот на август и да се варат како спанаќ.
Галерија уреди
Наводи уреди
- ↑ Fuentes-Bazan, Susy; Uotila, Pertti; Borsch, Thomas (2012-06-21). „A novel phylogeny-based generic classification forChenopodiumsensu lato, and a tribal rearrangement ofChenopodioideae (Chenopodiaceae)“. Willdenowia. 42 (1): 5–24. doi:10.3372/wi.42.42101. ISSN 0511-9618.
- ↑ Li, Wanying; Savage, Geoffrey (2015-05-12). „Oxalate Content of the Herb Good-King-Henry, Blitum Bonus-Henricus“. Foods. 4 (4): 140–147. doi:10.3390/foods4020140. ISSN 2304-8158.
- ↑ Graham, G. Scott. Growing & Using Good King Henry (English).CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
