Црква Свети Теодор, Бобошево
Црквата Свети Теодор е средновековна црква во близина на градот Бобошево, провинција Ќустендил.
Местоположба, историја, архитектонски и уметнички карактеристики
уреди
Црквата се наоѓа на 2 км северно од Бобошево на рид на десниот брег на реката Струма во месноста Селиште. Таа е црква со крстовидна купола, чија должина е 7,40 м, а ширината е 6,21 м. Полуокружната апсида се карактеризира со долг и тесен прозорец. Куполата порано била во форма на цилиндар и имала четири прозорци. Црквата била изградена со камења, а куполата и лаковите биле од тули. Во куполата некои од слоевите тули се малтерисани создавајќи ефективна декорација. На ѕидовите се зачувани два слоја фрескопис. Фреските од претходниот слој се уништени, а оние од вториот се скапоцени дела од средновековното бугарско сликарство. Делумно се зачувани сцени од Тајната вечера, Миење на нозете, Молитва во градината Гестимен, Предавството на Исус од Јуда и други. Научниците не постигнале договор за датирањето на црквата - В. Миков ја упатува на 13-14 век, Н. Мавродинов во 12 век и Д. Панајотова во првата четвртина на XI век со фреските од вториот слој до првата половина на XIV век. Таа е меѓу најстарите бугарски цркви од таканаречениот тип на неограничен крст. Црквата е уште понеобична откако била завиткана во дрвена структура во 1962 година пред нејзината целосна реставрација.
Црквата е прогласена за архитектонско-уметнички споменик на културата од национално значење (ДВ, е.39/1972).
Црквата го добила името по Свети Теодор - или по Теодор Тирон или Теодор Стрателат.
Литература
уреди- Миков, В. - Църквата "Св.Тодор" - Известия на Археологическия Институт (Mikov, V. - The Church St Todor - Notices of the Institute of Archaeology), V, 1928-1929 г., с.33;
- Мавродинов, Никола - Външната украса на старобългарските църкви - Известия на Археологическия Институт (Mavrodinov, Nikola - Outer decoration of the old Bulgarian churches - Notices of the Institute of Archaeology), VIIІ, 1934 г., с.61;
- Кепов, Иван - Миналото и сегашно на Бобошево. (Kepov, Ivan - The past and present of Boboshevo) 1935, 288 с., издава Бобошевска популярна банка, печатница Кехлибар, с. 188–191;
- Миятев, Кр. - Архитектурата в Средновековна България (Miyatev, Kr. - Architecture in Medieval Bulgaria), С. 1965, 250 с., с.190;
- Панайотова, Д. - Църквата Св.Тодор при Бобошево - Известия на Института за изобразителни изкуства (Panayotova, D. - The Church of St Todor near Boboshevo - Notices of the Institute of Fine Arts), VII, 1964 г., с.101 и сл.;
- Василиев, Асен - Проучвания на изобразителните изкуства из някои селища по долината на Струма. - Известия на Института за изобразителни изкуства (Vasilev, Asen - Studies of the fine arts in some settlements in the Struma valley - Notices of the Institute of Fine Arts), VII, 1964 г., с.154-155;
- Марди, В. - Бабикова - Научно мотивирано предложение за обявяване на църквата "Св.Тодор" при с.Бобошево, Кюстендилско за паметник на културата (Mardi, V. - Babikova - Scientifically motivated proposal for declaration of the Church of St Todor near the village of Boboshevo, Kyustendil region for a monument of culture). София, 1969 г., 12 с., Архив НИПК;
- Дремсизова-Нелчинова, Цв. и Слокоска, Л. - Археологически паметници от Кюстендилски окръг (Dremsizova-Nelchinova, Tsv. and Slokoska, L. - Archaeological monuments of the Kyustendil Province), София, 1978 г., с.13;
- Заедно по свещените места на планината Осогово. Пътеводител (Together in the holy places of the Osogovo mountain. Guidebook), София, 2008 г., изд.РИМ - Кюстендил, печат.Дийор Принт ООД, с.104-105;
