Хериет Табман

Хериет Табман (родена како Араминта Хериет Рос; 1820 — 10 март 1913) — афроамериканска аболиционистка, хуманитарен работник и воен разузнувач за војската на Унијата во текот на Американската граѓанска војна. Табман е родена како робинка, избегала и потоа водела повеќе од 19 мисии за да спаси повеќе од 300 други робови со помош на мрежа на активисти против ропството и сигурни куќи позната како Подземна железница. Таа подоцна му помагала на Џон Браун да регрутира луѓе за неговиот напад на Харперс Фери, додека во периодот по војната се борела за женското право на глас.

Хериет Табман
Хериет Табман снимена околу 1885 г.
Роден(а)	Араминта Хариет Рос 1820 Мериленд, САД
Починал(а)	10 март, 1913 (на 93 годишна возраста) Обурн, Њујорк, САД
Причина за смрт	Пневмонија
Почивалиште	Гробишта Форт Хил, Обурн, Њујорк, САД
Живеалиште	Обурн, Њујорк, САД
Други имиња	Минти, Мозес (Мојсеј)
Занимање	Болничарка во граѓанската војна, суфрежистка, активистка за граѓански права
Работодавач	Едвард Броудс
Вера	христијанство
Сопружник	Џон Табман (во брак 1844–1851) Нелсон Дејвис(1869–1888, до неговата смрт)
Деца	Герти (посвоена)
Родители	Хериет Грини Бен Рос
Роднини	Модести (баба) Лина (сестра) Марија Рити (сестра) Соф (сестра) Роберт (брат) Бен (брат) Рејчел (сестра) Хенри (брат) Мозес (брат)
Потпис

Како дете во округот Дорчестер, Мериленд, Табман ја тепале господарите на кои била изнајмувана. Во текот на раните години таа претрпела сериозна повреда на главата поради удар со тежок метален предмет. Повредата предизвикувала парализирачки епилептични напади, нарколепсија, главоболки и искуства на визии и впечатливи сништа во текот на целиот нејзин живот. Како посветена христијанка, Табман сметала дека визиите и соништата се приказанија од Господ.

Дрворез кој ја прикажува Табман во нејзинат облека од Граѓанската војна

Во 1849 година Табман избегала во Филаделфија, по што веднаш се вратила во Мериленд да си го спаси семејството. Полека, група по група, успеала да ги извлече роднините од таа држава, водејќи и дузини други робови до слободата. Патувајќи ноќе, Табман, (или, како што ја нарекувале „Мојсеј“) „никогаш не изгубила патник“. Била понудена голема награда за враќањето на многу од избеганите робови, но во тој период никој не знаел дека Табман им помага. Откако Конгресот во кој доминирале јужњаците го усвоил Законот за избегани робови од 1850 година, со кој полициските службеници во слободните држави биле обврзани да помагаат при фаќањето избегани робови, таа ги водела бегалците во Канада. Таму, во тогашниот регион Горна Канада, увозот на робови бил забранет уште од 1793 година, а ропството било целосно укинато во 1834.

Кога започнала Американската граѓанска војна, Табман работела за војската на Унијата, прво како готвачка и медицинска сестра, а потоа како вооружен извидник и шпион. Како прва жена што предводела вооружена експедиција во таа војна - нападот на Реката Комбахи, со кој биле ослободени над 700 робови во Јужна Каролина. По војната, таа се повлекла во семејниот дом во Обурн, Њујорк, каде што се грижела за нејзините остарени родители. Била активна во борбата за право на глас на жените во Њујорк сè додека не подлегнала на болест. При крајот на својот живот, живеела во старечки дом за Афроамериканци којшто помогнала да се основа неколку години претходно.

Извори

• Anderson, E. M. (2005). Home, Miss Moses: A novel in the time of Harriet Tubman. Higganum, Connecticut: Higganum Hill Books. ISBN 0-9776556-0-1.
• Bradford, Sarah Hopkins (orig. pub. 1886), (1961). Harriet Tubman: The Moses of Her People. New York: Corinth Books, lccn = 61008152.
• Bradford, Sarah Hopkins (orig. pub. 1869), (1971). Scenes in the Life of Harriet Tubman. Freeport: Books for Libraries Press. ISBN 0-8369-8782-9.
• Clinton, Catherine (2004). Harriet Tubman: The Road to Freedom. New York: Little, Brown and Company. ISBN 0-316-14492-4.
• Conrad, Earl (1942). Harriet Tubman: Negro Soldier and Abolitionist. New York: International Publishers. OCLC 08991147.
• Douglass, Frederick (1969). Life and times of Frederick Douglass: his early life as a slave, his escape from bondage, and his complete history, written by himself. London: Collier-Macmillan. OCLC 39258166.
• Humez, Jean (2003). Harriet Tubman: The Life and Life Stories. Madison: University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-19120-6.
• Larson, Kate Clifford (2004). Bound For the Promised Land: Harriet Tubman, Portrait of an American Hero. New York: Ballantine Books. ISBN 0-345-45627-0.
• Lowry, Beverly (2008). Harriet Tubman: Imagining a Life. Random House. ISBN 978-0-385-72177-6.
• Sterling, Dorothy (1970). Freedom Train: The Story of Harriet Tubman. New York: Scholastic, Inc. ISBN 0-590-43628-7.

Надворешни врски

• Harriet Tubman: Online Resources, from the Library of Congress
• Full text of Scenes in the Life of Harriet Tubman, from the University of North Carolina at Chapel Hill
• Harriet Tubman Biography Page from Kate Larson
• Harriet Tubman Web Quest: Leading the Way to Freedom| Scholastic.com
• The Tubman Museum of African American History