Википедија

Теофил Димиќ

Теофил Димиќ (Баваниште кај Ковин, 1828 - Сремски Карловци, 5 февруари 1912) бил учесник во српската револуција од 1848-1849 година, просветен работник за време на српската национална преродба во Војводина, професор на гимназијата Карловац, надзорник на српските училишта во Срем, директор на препарандијата во Сремска Митровица и научник.

Биографија уреди

Теофил (Теја) Димиќ е роден во 1828 година.[1] во Баваниште кај Ковин во Банат од татко Сава, свештеник. Ја посетувал Богословијата во Вршац.[2]

Револуција 1848-1849 година уреди

Заедно со неговиот најстар брат Аксентије, свештеник,[3] Теофил Димиќ го претставувал Баваниште на мајскиот собор во 1848 година во Сремски Карловци. Таму бил избран во Главниот народен комитет[4][5][6][7], кој на чело со Ѓорѓе Стратимировиќ, подготвил устав за српска Војводина и служел како нејзина влада. Во различни состави на Главниот одбор, Димиќ бил член на Финансиско-економската управа[5], Воениот совет[7] и Врховниот суд.[8] Врховниот суд во јули 1848 г. поради соработката со унгарската страна, го осудил Јаков Игњатовиќ на затвор, кој во своите мемоари го опиша Димиќ како млад човек кој „Повеќе се грижел за хуманоста отколку за фанатизмот“ во центарот на револуционерното движење.[9]

Просветно дело уреди

По падот на политичкото самоуправување на Србите и воспоставувањето на царската круна, а подоцна и на унгарската влада во Војводина, Димиќ се посветил на научно-просветната работа. Бил архивар на Карловачката патријаршија.[7] Од 1853 година предавал во Карловачката гимназија, прво како заменик, а потоа како професор по природни науки, математика и германски јазик.[10] Во 1858 година се преселил во Сремска Митровица на местото директор на препарандијата[11][12] и надзорник (инспектор) на српските јавни училишта во Срем, т.е. на територијата на Петроварадинскиот полк[10], каде што придонел за развојот на српското образование.[13] Тој бил меѓу основачите на Српската граѓанска читална, денешната библиотека во Сремска Митровица во 1866 година.[14]

Научник уреди

Како научник особено се занимавал со ботаника и зоологија. Во 1856 година го надополнил хербариумот што го започнал Андреј Волни во 1797 година во гимназијата Карловац кој и денес се чува таму[15][16] како заштитен споменик на природата. Ја проучувал сремската флора и народните имиња на растенијата.[10] Тој бил член на Австриското зоолошко и ботаничко друштво (германски: Zoologisch-botanische Gesellschaft ).[17]

Како универзален научник, тој исто така бил дописник на Царските и Кралските централни комисии за истражување и одржување на уметнички и историски споменици (германски: Königlich-kaiserliche Central-Commission für Erforschung und Erhaltung der Kunst- und historischen Denkmale).[18] На поттик на Српското академско друштво во 1867 г. ги истражувал последните години од животот на Филип Вишњиќ во сремското село Грк (денес Вишњичево).[19][20]

 
Во библиотеката Теофил Димиќ во Баваниште се одржуваат Деновите на кирилицата.

Починал на 5 февруари 1912 година во Сремски Карловци, каде што бил и погребан.[3]

Теофил Димиќ немал деца. Имал тројца постари браќа, двајца свештеници и еден трговец и еден помлад брат лекар. Разгранетото семејство Димиќ потекнува од Дима Путник, Цинцарин, кој при преселбата во средината на 18 век се доселил во Војводина од Егејска Македонија.[21][22], и дал бројни научни и просветни работници, меѓу кои Аксентије, Теодор, Петра, Ѓуро Б., Душан (Гугу), Платон Димиќ и Емилија Димиќ, сопруга на Богољуб Јовановиќ.[3][23]

Во негова чест, библиотеката во неговото родно Баваниште, огранок на Ковинската библиотека „Вук Караџиќ“, го носи името „Теофил Димиќ“.

Поврзано уреди

Литература уреди

Наводи уреди

  1. ↑ Према Српском биографском речнику. У успонемана из 1898. године (в. Димић (1898)) Димић каже за себе да је „осамдесетогодишњак“, што би значило да је рођен 1818. г. Према другим изворима умро је у 91. години живота, дакле година рођења би била 1821 или 1822.
  2. ↑ Урош Миланковић: Просвета човека и образованије јестества. Беч, 1847. Стр. 112
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Poreklo.rs: Порекло презимена Димић. Коментар Јована Димића од 21. септембра 2017. у 22:11.
  4. ↑ Закључци 1848
  5. ↑ 5,0 5,1 Проглас 1848
  6. ↑ Адамовић 1902
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Димић 2015
  8. ↑ Церовић 2000
  9. ↑ Игњатовић 1953, 138, 145, 179
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Јовановић 2011
  11. ↑ Спасовић 2013
  12. ↑ Бабић, Лупуровић (2013), стр 106
  13. ↑ в. нпр. историју српске школе у Земуну[мртва врска][мртва врска]
  14. ↑ Петровић: Библиотекe Срема
  15. ↑ Димић (1856)
  16. ↑ Јовановић (2011), стр.104
  17. ↑ Verhandlungen der kaiserlich-königlichen zoologisch-botanischen Gesellschaft in Wien, Band VIII. Wien, 1858, стр. ХХ
  18. ↑ Mittheilungen der K.K. Central-Commission zur Erforschung und Erhaltung der Kunst- und Historischen Denkmale, Wien 1877, стр. IV, 1880, стр. V, 1883, стр. VI
  19. ↑ Новаковић 1867
  20. ↑ Пројекат Растко - Дрина: Како се стварао мит о нашем Хомеру
  21. ↑ Поповић 1937
  22. ↑ Ердељановић 1992
  23. ↑ Српски биографски речник (2007). Књига 3, Д-З.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Теофил_Димиќ&oldid=5177032“