Каталонска азбука: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с ситна промена |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{IPA notice}}
[[Податотека:Catalan Ls with interpunct.png|десно|мини|200п|Карактеристичното удвоено „л“ со меѓуточка]]
Како и другите [[романски јазици]], '''[[азбука]]та и [[правописот]] на [[Каталонски јазик|каталонскиот јазик]]''' е прилагодена варијанта на [[латиница]]та, врз основа на фонологијата на каталонскиот јазик.<ref name="Harvcoltxt|Wheeler|2005|p=6">{{Harvcoltxt|Wheeler|2005|p=6}}</ref>
==Азбука==
{|class="wikitable"
!Буква
!Назив
!Изговор ([[МФА]])
!Макед. транскр.
!colspan=2|example
|-align=center
| [[A|A a]]
| ''a''
| {{IPA|/a/}}
| а
|''s'''a'''c''
|'sack'
|- align=center
| [[B|B b]]
| ''be''
| {{IPA|/b/}}
| б
|'''''b'''iga''
|'beam'
|-align=center
| [[C|C c]]
| ''ce''
| {{IPA|/k/}}
| к
|'''''c'''asa''
|'house'
|-align=center
| [[Ç|Ç ç]]
| ''ce trencada''
| {{IPA|/s/}}
| с
|''Renaixen'''ç'''a''
|'Renaissance'
|- align=center
| [[D|D d]]
| ''de''
| {{IPA|/d/}}
| д
|'''''d'''alla''
|'scythe'
|-align=center
| [[E|E e]]
| ''e''
| {{IPA|/ɛ/}}, {{IPA|/e/}}
| е
|''s'''e'''c'',''c'''e'''c''
|'dry', 'blind'
|- align=center
| [[F|F f]]
| ''efa''
| {{IPA|/f/}}
| ф
|'''''f'''osc''
|'dark'
|-align=center
| [[G|G g]]
| ''ge''
| {{IPA|/ɡ/}}, {{IPA|/(d)ʑ/}}
| г
|'''''g'''asa''
|'lint'
|-align=center
| [[H|H h]]
| ''hac''
| Ø
| -
|'''''h'''umanitat''
|'mankind'
|-align=center
| [[I|I i]]
| ''i''
| {{IPA|/i/}}
| и
|''r'''i'''c''
|'I laugh'
|-align=center
| [[J|J j]]
| ''jota''
| {{IPA|/ʑ/}}
| ж
|''a'''j'''ut''
|'help'
|-align=center
| [[K|K k]]
| ''ca''
| {{IPA|/k/}}
| к
|'''''k'''arate''
|
|-align=center
| [[L|L l]]
| ''ela''
| {{IPA|/l/}} {{IPA|/ʎ/}}
| љ
|''pa'''l'''a, pa'''ll'''a''
|'shovel’, 'straw'
|-align=center
| [[M|M m]]
| ''ema''
| {{IPA|/m/}}
| м
|'''''m'''a'''m'''a''
|'mum'
|-align=center
| [[N|N n]]
| ''ena''
| {{IPA|/n/}}
| н
|''ma'''n'''a''
|'he commands'
|-align=center
| [[O|O o]]
| ''o''
| {{IPA|/ɔ/}}, {{IPA|/o/}}
| о
|''s'''o'''c'' ''s'''ó'''c''
|'log', 'I am'
|-align=center
| [[P|P p]]
| ''pe''
| {{IPA|/p/}}
| п
|'''''p'''iga''
|'speck'
|-align=center
| [[Q|Q q]]
| ''cu''
| {{IPA|/k/}}
| к
|''obli'''q'''uar''
|
|-align=center
| [[R|R r]]
| ''erra''
| {{IPA|/ɾ/}}, {{IPA|/r/}}
| р
|''ce'''r'''a'', ''se'''rr'''a''
| 'wax', 'saw'
|-align=center
| [[S|S s]]
| ''essa''
| {{IPA|/s/}}, {{IPA|/z/}}
| с, з
|''pa'''ss'''ar'', ''pe'''s'''ar''
| 'to pass', 'to weigh'
|-align=center
| [[T|T t]]
| ''te''
|{{IPA|/t/}}
| т
|'''''t'''alla''
|'size'
|-align=center
| [[U|U u]]
| ''u''
|{{IPA|/u/}}
| у
|''s'''u'''c''
|'juice'
|-align=center
| [[V|V v]]
| ''ve baixa''
|{{IPA|/b/}}, {{IPA|/v/}}<ref>Кај речиси сите дијалекти (освен балеарскиот, видете [see {{Harvcoltxt|Carbonell|Llisterri|1992|p=53}}] и јужноваленсискиот) {{IPA|/b/}} и {{IPA|/v/}} со време се споиле во една фонема.</ref>
| б, в
|''en'''v'''ejar''
|'to envy'
|-align=center
| [[W|W w]]
| ''ve doble''
|
|
|
|-align=center
| [[X|X x]]
| ''ics'', ''xeix''
|{{IPA|/ɕ/}}, {{IPA|/ks/}}, {{IPA|/ɡz/}}
| ш, кс, гз
|'''''x'''oc'', ''e'''x'''pressió''
|'shock', 'expression'
|-align=center
| [[Y|Y y]]
| ''i grega''
|
|
|
|-align=center
| [[Z|Z z]]
| ''zeta''
|{{IPA|/z/}}
| з
|'''''z'''ero''
|
|}
==Други правила==
Каталонскиот јазик има и диграфи:
* ‹ig› означува {{IPA|/tɕ/}} по самогласка: ''puig''
* ‹ix› означува {{IPA|/ɕ/}} по самогласка: ''mateix''
* ‹tg› означува {{IPA|/dʑ/}}: ''prometatge''
* ‹tj› означува {{IPA|/dʑ/}}: ''corretja''
* ‹tx› означува {{IPA|/tɕ/}} : ''despatx''
* ‹l·l› (''ela geminada'') означува {{IPA|/ll/}} (за разлика од ‹ll›, што означува {{IPA|/ʎ/}}): ''anul·lar''
* ‹ny› означува {{IPA|/ɲ/}}: ''any''
Каталонскиот користи и [[легнат акцент]] (‹é í ó ú›) за обележување на нагласените [[затворена самогласка|затворени самогласки]] и [[тежок акцент]] (‹à è ò›) за обележување на нагласените [[отворена самогласка|отворени самогласки]]:<ref name="Harvcoltxt|Wheeler|2005|p=6"/>
*''també'' ('исто така') {{IPA|[təmˈbe]}}
*''pròxim'' ('близу') {{IPA|[ˈprɔksim]}}
If a [[дијареза]] над ‹i› или ‹u› што следи по друга именка, означува [[зев]]:<ref>{{Harvcoltxt|Wheeler|2005|p=8}}</ref>
*''raïm'' ('зрно грозје') {{IPA|[rəˈim]}}
*''taüt'' ('ковчег') {{IPA|[təˈut]}}
Покрај ова се користи ‹ü›, што означува {{IPA|/w/}} помеѓу {{IPA|/ɡ/}} или {{IPA|/k/}} и [[предна самогласка]] (‹gu› и ‹qu› и се користи за означување на тврд изговор пред ‹i› или ‹e›):<ref>{{Harvcoltxt|Wheeler|2005|p=7-8}}</ref>
*''ungüent'' ('маст') {{IPA|[uŋˈɡwen]}}.
==Видете исто така==
*[[Фонологија на каталонскиот јазик]]
*[[Латиница]]
==Белешки==
{{reflist}}
==Наводи==
*{{citation
|last=Carbonell
|first=Joan F.
|last2=Llisterri
|first2=Joaquim
|year=1992
|title=Catalan
|journal=Journal of the International Phonetic Association
|volume=22
|issue=1-2
|pages=53–56
}}
*{{cite book
|last=Wheeler
|first=Max W
|year=2005
|title=The Phonology Of Catalan
|place=Oxford
|publisher=Oxford University Press
|isbn=0199258147
}}
{{DEFAULTSORT:Каталонска азбука}}
[[Category:Латинични азбуки]]
[[Category:Каталонски јазик|Азбука]]
[[Category:Јазички правописи]]
[[ca:Alfabet català]]
[[en:Catalan orthography]]
[[es:Alfabeto catalán]]
[[eu:Katalanaren alfabetoa]]
[[hu:Katalán ábécé]]
[[no:Katalansk ortografi]]
[[pl:Alfabet kataloński]]
[[ru:Каталанский алфавит]]
[[tg:Алифбои каталанӣ]]
| |||