Википедија

Сварог: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[непроверена преработка][непроверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
средување
Ред 1:
{{внимание}}
 
'''Свароговото место во словенската митологија'''
 
Прабогот на старите Словени бил познат под името '''Сварог'''. Неговото друго име, веројатно, е '''Род'''. Во Хрониката на Хемолд е запишано:
 
''„Меѓу разните богови на кои им се припишува власт над полињата, шумите, над тагите и веселбите, тие (Словените) не одрекуваат дека еден бог заповеда одозгора, од небото над сите останати. Тој семоќен бог се занимава само со небесните работи. Сите останати имаат посебно занимање и работа, та нему му се покоруваат. Тие произлегуваат од неговата крв и важни се онолку колку што се блиску до овој бог на боговите.“''
 
Неговото име не е споменато, но јасно е дека не станува збор за '''[[Перун''']].▼
Треба да се земат предвид и зборовите на хроничарот Нестор, во врска со договорите меѓу [[Русија|Русите]] и [[Византија|Византијците]] од [[945]] и [[947]] година. Таму се вели: ▼
 
''„Оние Руси-христијани што ќе го прекршат овој договор, да бидат казнети од семоќниот Бог, а оние што не се крстени, да бидат лишени од секоја помош од Бога[[Бог]]а и Перуна[[Перун]]а.“''▼
▲Неговото име не е споменато, но јасно е дека не станува збор за '''Перун'''.
▲Треба да се земат предвид и зборовите на хроничарот Нестор, во врска со договорите меѓу Русите и Византијците од 945 и 947 година. Таму се вели:
 
Очигледно е дека Русите се колнеле во еден бог што е поставен пред Перун. Кое е името на тој безимен бог? Според Ипатиевскиот летопис од [[11 век]], името на тој бог е Сварог. Тој е татко на Сонцето-цар, [[Дажбог]]. Етимологијата на Свароговото име е утврдена и неговиот корен го наоѓаме во санскритскиот[[санскрит]]скиот збор за небо - svarga. Буквално, Сварог значи `небесен`.▼
▲''„Оние Руси-христијани што ќе го прекршат овој договор, да бидат казнети од семоќниот Бог, а оние што не се крстени, да бидат лишени од секоја помош од Бога и Перуна.“''
 
'''==Сварог во христијанството'''==▼
▲Очигледно е дека Русите се колнеле во еден бог што е поставен пред Перун. Кое е името на тој безимен бог? Според Ипатиевскиот летопис од 11 век, името на тој бог е Сварог. Тој е татко на Сонцето-цар, Дажбог. Етимологијата на Свароговото име е утврдена и неговиот корен го наоѓаме во санскритскиот збор за небо - svarga. Буквално, Сварог значи `небесен`.
 
Иако во скриена и замаглена форма, остатоци од Свароговиот култ се задржани до денешен ден кај сите словенски народи. Обично се смета дека, барем во некоја мера, тој 'преживеал` во народното сфаќање за христијанскиот Господ Бог. Познато е дека кај Источните [[Словени]], неговите функции се пренесени на Свети Кузмодемјан, кој претставува народен спој од имињата на христијанските светци Козма и Дамјан. Таму '''Свети Кузмодемјан''' се јавува и како заштитник на бракот. Понекогаш во песните се спомнува и под името Свети Кузма.▼
▲'''Сварог во христијанството'''
Академик [[Борис Рибаков]] во својата книга ''"Јазичеството на древните Словени"'' дава интересни примери на делови од свадбените песни кај Источните Словени.▼
 
▲Иако во скриена и замаглена форма, остатоци од Свароговиот култ се задржани до денешен ден кај сите словенски народи. Обично се смета дека, барем во некоја мера, тој 'преживеал` во народното сфаќање за христијанскиот Господ Бог. Познато е дека кај Источните Словени, неговите функции се пренесени на Свети Кузмодемјан, кој претставува народен спој од имињата на христијанските светци Козма и Дамјан. Таму '''Свети Кузмодемјан''' се јавува и како заштитник на бракот. Понекогаш во песните се спомнува и под името Свети Кузма.
▲Академик Борис Рибаков во својата книга ''"Јазичеството на древните Словени"'' дава интересни примери на делови од свадбените песни кај Источните Словени.
 
Особено се интригантни стиховите како:
 
''Свети Кузма-баќушка, боже мој, боже мој;''
''Пречиста Мајчице, заиграј ни на свадба!''
 
 
''Ти свети Боже, Кузмодемјан,''
''дојди ни на свадба нам'',
''со своите апостоли.''
 
Занимливо е како во своите обредни песни, народот овој светец го ословувал и како бог. Тој е ставен во ист ред и со '''Пречистата Мајчица''' (очигледно - '''[[Богородица''']]), а израмнет е и со [[Исус Христос]], така што тој, а не '''Исус''', е повикан да дојде со своите апостоли. Тој е повикуван и да ја 'скове` (направи) свадбата, со што се потврдува и како покровител на ковачкиот занает и бракот. Видливи остатоци од култот кон неговиот син Сварожич останале и до денешен ден и тоа во прилично жива форма. Тоа, пред сѐ, се однесува на празнувањето на [[Божик]] и палењето големи коледарски огнови, ако се знае дека во источнословенските записи, Сварожич се јавува како и како бог на огнот. Воочлива е и паралелата '''Бог-Божиќ''', '''Сварог-Сварожич''', а се претпоставува дека и самото име на празникот Божик (Божиќ, Божич) има претхристијанско потекло. Драгоцени податоци имаме и од фолклорните материјали собрани во [[19 век]], каде што наоѓаме и божикни песни, во кои се говори за раѓањето на 'Бела Бога', што асоцира на [[Белобог]], едно од имињата на богот на светлината и огнот. Со името на Сварог се поврзани некои локалитети, кои зборуваат за неговиот култ. Такви се, на пример, Сварожин и Сваришево во [[Полска]]. Како единствен на Балканот[[Балкан]]от, го среќаваме топонимот Сварог во бугарското село Ракита, Брезнишко. Станува збор за една височинка покрај река.
 
==Сварожиќ==
'''Сварожиќ''' според повеќето извори бил бог на сонцето, персонификација на огнот, а некаде и бог на ветриштата. Според старите извори Словените му се молеле на огнот именувајќи го со името Сварожиќ. Деминутивниот облик веројатно следел по верувањата дека е тој син на Сварог, за што кај русите[[Русија|Русите]] постојат и пишани податоци. Кај [[Јужни Словени|Јужните Словени]] името на Сварог се задржало во некои коледарски божиќни песни каде во прославите на раѓањето на новото сонце дошло до блага идентификација на Сварожиќ и раѓањето на малиот христијански бог. Меѓу Словенскитесловенските народи се појавува и идентификација помеѓу Сварожиќ и Дажбог, но и можноста и двата да се синовите на Сварог.
 
'''==Литература:'''==
 
* ''Vasiljev, Spasoje'': "Slovenska mitologija"
 
*''Б. А. Рыбаков'': "Язычество древних славян"
 
* ''Zaroff, Roman'': Organised pagan cult in Kievan Rus`. The invention of foreign elite or evolution of local tradition?
 
* ''Калоянов, Анчо:'' Старобългарското езичество
 
*Гордана Стојковска, „Речник на јужнословенска митологија“, 2004, Издавачки центар Три, Скопје, ISBN: 9989-918-97-X.
 
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Сварог“