Википедија

Борба на македонскиот народ против Цариградската патријаршија: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
с Правописна исправка, replaced: подршка → поддршка (2) using AWB
Ред 3:
==Барања==
 
Најстарата пропаганда во [[Македонија]] била [[Грчка пропаганда во Македонија|Грчката пропагнада]] која во почетокот била предводена од [[Цариградската Патријаршија]]. Во 50 - тите година на [[19 век]], незајакнатите македонски општини индивидуално почнале да настапуваат пред [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] со барања со остранување на грчките владици и нивно заменување со лица од словенско потекло <ref name="SDIM"><small>''Славко Димевски, За развојот на македонската национална мисла до создавањето на ТМОРО, Култура - Скопје, 1980''</small></ref>. Со развојот на економската сила на градското население бројот на барањата се зголемиле.
 
{{Цитатник|''Барањето на словенсите владици било заменето со барање на владици од домашно, македонско потекло'' <ref name="SDIM" />}}
Ред 9:
Барањата во однос на просветата се прошириле. Било барано да се воведе македонскиот јазик наместо во училиштата, а црковно - словенскиот во богослужбата. Бидејќи овие барања не биле исполнети, македонските општини истапиле со порадикални барања, се побарало обнова на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]].
 
Меѓутоа овие настапувања и барања не биле единствени, а најрадикалниот чекор кој Македонците го презеле против [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] е преминувањето во унија со [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]].
 
==Почеток==
 
Во [[1859]] година [[Кукуш|кукушаникукуш]]ани со подршкаподдршка на францускиот конзул испратиле барање до [[папа]]та да си ги запазат верските обреди и црковно - словенскиот јазик во црквите, а во замената тие да ја признаат [[Папа|папската власт]]. Бил постигнат договор по што во [[Кукуш]] била формирана првата унијатска општина <ref name="KUKUUNI"><small>''Славко Димевски, Кукушката унија од 1859 ( По повод 100 - годишнината од настанот) ГИНИСК, III, бр. 2, 1960''</small></ref> .
 
Во северниот дел на [[Македонија]] каде грчкото влијание било послабо барањата биле ограничени на барања за поставување на месен владика како и воведување на црковно - словенскиот јазик <ref name="KNCOV"><small>''В. Кънчов, Град Скопие, Периодическо списание София, г. XI, 1898''</small></ref> и македонскиот јазик во наставата <ref name="SDIM" /> . Меѓутоа во [[Охрид]] каде традицијата за автохтона црква била особена жива се започнало силна борба и агитација за обнова на [[Охридската архиепископија]] <ref name="SPRO"><small>''Е. Спространов, По възраждането на гр. Охрид. Сб. НУНК София, г. XIII, 1896''</small></ref>, во оваа борба посебно се истакнале [[Димитар Миладинов]] и [[Григор Прличев]]. [[Славко Димевски]] истакнува дека:
 
{{Цитатник|''Ако површно се посматра документацијата во врска со борбата на македонскиот народ за еманципација од Цариградската патријаршија и грцизмот, може да се дојде до погрешен заклучок дека таа исклучиво се водела против владиците како личности. Меѓутоа, ако на таа борба се гледа како процес, веднаш ќе се забележи дека молбите и жалбите на македонскиот народ, што биле упатувани против овој или оној владика по име, всушност било само легално средство да се постигне повисока цел: преку сукцесивно сменување на грчките владици со домородни да се создадат објективни услови за полна еманципација од Патријаршијата и создавање на сопствена црква. Владиците Македонци би го обединиле македонскиот народ на ниво на епархии, би го преставувале пред турските власти и би имале можност во поволен момент да се отцепат од Патријаршијата и да ја обноват Охридската архиепископија'' <ref name="SDIM" />}}
Ред 21:
Во [[1859]] година Димица напишал една книга на грчки јазик во која го истакнал незаконското укинување на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] притоа побрал неселението да се откаже од [[Цариградска Патријаршија|Цариградска патријаршија]], да престане да и го плаќа црковниот данок од 3 000 гроша и повикал за обнова на [[Охридска архиепископија|Архиепископијата]].
 
Борбата за обнова на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] особено била силна во Охрид и охридско бидејќи таму биле силни сеќавањата за една автохтона црква. На чело на овие борби во Охрид застанал учителот [[Јанаки Стрезов]] и струшкиот учител [[Димитар Миладинов]]. Миладинов иако бил учител во Струга сепак тој успеал да ја добие наклонетоста на охридските еснафи но набргу во [[1861]] година Миладинов бил наклеветен дека е агент на [[Русија]] и дека го повикувала населението на бунт против турската власт, поради тоа бил затворен во [[Цариград]].
 
По неговото затварање Македонците кој живееле во [[Цариград]] се обиделе да влезат во зградата на [[Цариградска Патријаршија|Патријаршија]] но биле разбиени дел од нив избегале, а дел биле фатени и протерани на [[Света Гора]], посебно оние кој биле родум од [[Охрид]].
 
Во [[јануари]] [[1862]] година Димитар и неговиот брат [[Константин Миладинов]] кој дошол да го ослободи, а потоа и тој затворен, умреле во затворот во [[Цариград]].
Ред 33:
== Кулминација ==
 
Кон крајот на 60 - тите години на [[19 век]] борбата против [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] привршувала. Во тој период македонските црковно - училишни општини едностранично се откажувале од власта на грчките владици. Во оние области каде било по доминантно присуството на [[Гркомани|гркоманитегркомани]]те, граѓаните ја продолжиле борбата за преземање на општините.
 
Оние општини кои се отцепиле од [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] имеле нерешен статус. Турската власт и понатаму ги сметала за патријаршиски, а тие не можеле да имаат свои преставници во меџлисите. Затоа општините во [[Македонија]] и тамошното граѓанство било свесно дека црковното прашање ќе се реши само преку создавање на една сопствена афтокефална црква која ќе биде призната од другите православни цркви и од [[Висока Порта|Високата Порта]]. Македонските граѓани не можеле да сметаат на подршкатаподдршката од [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] за канонска обнова на [[Охридската архиепископија]] и затоа целосно се насочиле кон [[Висока Порта|Високата Порта]] обидувајќи се да ја добие нејзината наклонетост кон ова прашање. До [[Висока Порта|Портата]] биле испраќани барања во кој било истакнато дека:
 
{{Цитатник|''... како словенски народ, треба да има своја црква, која во 1767 година ја укинал султанот Мустафа III, со што Високата порта ќе исправи една неправда'' <ref name="CARIVESTSDIM" /><smallref name="CARIVEST">''Цариградски вестник, 26 март 1860, бр. 470; 2 април 1860, бр. 472; 7 мај 1860, бр. 482''</small></ref><ref name="SDIM" />}}
 
Еден дел од јужните македонски општини сметале дека таквите барања нема да бидат уважени од страна на [[Висока Порта|Портата]] и затоа тие се свртеле кон [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]]. Според еден од водачите на кукушкото преродбеничко движење Нако Станишев тие преминувале кон унијата затоа што:
 
{{Цитатник|''Вера без народ не може, а народ без вера може. Ако верата не е добра ќе ја пресечеме и ќе си најдеме друга вера''<ref name="KRUM"><small>''Крум Тошев, Гоце Делчев, София, 1955''</small></ref> }}
 
Односно дел од населението во [[Македонија]] прибегнало кон унијата за да се зачува од погрчувањето кое го носела [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] <ref name="SDIM" />. Од друга страна пак населението преку унијата сакала да ја обнови [[Охридската архиепископија]] и затоа кога [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] не го исполнила овој услов, населението почнало да се откажува од унијата и [[папа]]та.
Ред 47:
{{Цитатник|''... унијатството било само средство да се дојде до архиепископ, односно создавање на самостојна црква под покровителство на Римокатоличката црква'' <ref name="SDIM" />}}
 
Во [[1866]] година антифанариотските борби се прошириле и во Неврокопската каза. Најпрво селото [[Гајтаниново]], а потоа и самиот [[Неврокоп]] се откажале од [[Цариградска Патријаршија|Патријаршија]].
 
По смрта на браќата Миладиновици на чело на антигрчкото движење во Охрид застанал [[Григор Прличев]]. Тој држел говори пред охриѓани во кој ги нападнал грчките митрополити, напишал една песма за [[Охридска архиепископија]], а успеал да ги убеди и тамошните еснафи да се содаде посебна каса која требало да ја финансира антифанариотската борба. Во [[1867]] година Охрид и охридско ги прекинале врските со [[Цариградска Патријаршија|Патријаршија]], а во [[1869]] година се формирала црковно-училишна општина за раководење на црквите и училиштата во [[Охрид]] и пошироко. Во почетокот самата оваа оптина себеси се титулирала како ''Охридска архиепископија''.
Ред 55:
== Крај на борбите ==
 
[[Висока порта|Високата порта]] под притисок на руската дипломатија и грофот Игнатиев била подготвена да го реши црковниот спор, кој бил именуван како ''грчко - бугарска расправија'', без да се земат во предвит потребите и барањата на населението од [[Македонија]] за автокефална црква, црковниот спор бил решен единствено во полза на [[Бугари]]те.
 
Отука бил подготвен проект за создавање на оделна бугарска црква. Со вмешувањето на [[Висока порта|Високата порта]] во црковното прашање тоа излегло од рамките на црковен спор.
 
Притоа биле понудени два проекта: создавање на бугарска автономна црква надвор од [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] и прашањето за македонските епархии, дали да останат под [[Цариградска Патријаршија|Патријаршијата]] или да влезат во идната бугарска автономна црква. Ваквата поставеност на црковното прашање, кај :
Ред 67:
 
{{Македонско национално движење}}
 
[[Категорија:Отпор на Македонците кон туѓите пропаганди]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Борба_на_македонскиот_народ_против_Цариградската_патријаршија“