Речник: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Пропис и опис: Правописна исправка, replaced: кои што → коишто (2) using AWB
с Правописна исправка, replaced: 1ви век → 1 век (2), 3ти век → 3 век (2), 4ти век → 4 век (4), 6ти век → 6 век, 0ти век → 0 век using AWB
Ред 9:
== Историја ==
 
Најстарите познати речници се клинестите табли од [[Акадската империја]], со двојазични списоци на зборови на Сумерски и Акаидски, откриени во [[Елба]] (денешна [[Сирија]]), кои датираат од околу 2300 г. п.н.е.<ref>^ a b Dictionary - MSN Encarta</ref> Во раниот 2 милениум п.н.е., [[Ура=хубулу]] речник е стандарната [[Вавилон]]ска верзија на вакви двојазични сумерски списоци на зборови. Кинескиот речник [[Ирија]] ([[Erya]]), кој датира околу 3ти3 век п.н.е., е најстариот еднојазичен речник што останал, иако некои извори наведуваат дека Шицупијан (Shizhoupian) „речникот“ датира од околу 800 г. п.н.е. Современите научници го сметаат како калиграфски зборник од Кинески знаци од бронзена на [[Чу династија]]. Филитас од Кос (4ти4 век п.н.е.) го напишал речникот ''Откриени зборови (Ἄτακτοι γλῶσσαι, Átaktoi glôssai)'' којшто го обаснил значењето на ретки хомерови и други литературни зборови, зборови од локални дијалекти и техничка терминологија.<ref>^ Peter Bing (2003). "The unruly tongue: Philitas of Cos as scholar and poet". Classical Philology 98 (4): 330–48. doi:10.1086/422370.</ref> Аполон Софистот (1ви1 век н.е.) го напишал најстариот останат Хомеров лексикон.[2] Амара Синха го напишал првиот Санскрит лексикон, Amarakośa, кој датира од околу 4ти4 век н.е. Напишан во стихови и имал околу 10,000 зборови. Според Нихон Шоки, првиот јапонски речник, Niina, со кинески знаци датира од 682 г. н.е., но бил долго време изгубен. Најстариот јапонски речник кој постои, Tenrei Banshō Meigi, кој датира околу 835г н.е., е исто така речник кој е напишан на кинески јазик.
 
Арапски речници биле составувани помеѓу 8ми и 14ти14 век н.е., со уредување на зборовите во рима (според последниот слог), со азбучен ред на коренот или според азбучен ред на првата буква (систем употребуван во современи речници). Современиот систем бил главно употребуван за специјални речници, на пример Куранот и Хадид, додека општите речници, како на пример Lisan al-`Arab (13ти13 век, сѐ уште најдобро познат Арапски опсежен речник) и al-Qamus al-Muhit (14ти14 век) употребуваат подредени зборови со азбучен ред на коренот. Qamus al-Muhit е првиот прирачен речник на арапски јазик, кој составен само од зборови и нивни дефиниции, отстранувајќи ги примерите кои се употребувани во речници како што се Lisan и Речникот на англискиот јазик од Оксфорд.<ref>^ "Ḳāmūs," J. Eckmann, Encyclopaedia of Islam, 2nd ed., Brill</ref>
 
Најстарите современи европски речници биле двојазични речници. Најстарите во англискиот јазик биле речници со француски, италијански или латински зборови, заедно со дефиниции од странските зборови на англики јазик. Најстар неазбучен речник со 8000 англиски зборови бил Elementarie, напишан од Ричард Мулкастер во 1592 година.<ref>^ 1582 - Mulcaster's Elementarie, Learning Dictionaries and Meaning, The British Library</ref><ref>^ A Brief History of English Lexicography, Peter Erdmann and See-Young Cho, Technische Universität Berlin, 1999.</ref>
Ред 35:
=== Пропис и опис ===
 
Лексикографите применуваат две основни филозофии за дефинирање на [[збор]]овите: [[прописни]] и [[описни]]. Ноа Вебстер имал намера да направи карактеристична особеност за американскиот [[јазик]], па го променил [[правопис]]от и истакнал разлики во значењето и изговарањето на некои [[зборови]]. Затоа на американско-англиски зборот боја се пишува ''color'', додека пак останатите земји каде што се зборува англиски го пишуваат ''colour''. (Слично, подоцна во британскиот-англиски се прават неколку промени во правописот коишто не влијаеле врз американски-англиски; види повеќе во правописни разлики помеѓу американски-англиски и британски-англиски ). Големите речници од 20ти20 век, на пример '''Oxford English Dictionary''' (OED) и '''Webster's Third''' се описни и настојуваат да ги опишат суштинските употреби на зборовите.
 
Дескриптивистите тврдат дека прескриптивизам е вештачки обид за да се пропишува употреба или скратена промена, додека прескриптивистите тврдат дека неправилното забележување на „неправилна“ или „неточна“ употреба ги скратуваат ваквите употреби и предизвикува „расипување“ на јазикот. Иако дебатата станала многу жешка, само мал дел од контроверзните зборови биле ставени под прашање. Сепак, омекнала цврстината на значењата, за разлика од претходното издание.
Ред 44:
== Научни речници ==
 
Научните речници датираат од 6ти6 век п.н.е. кога кинезите почнале да ги организираат нивно научно знаење, и да ги напишат на [[пергаменти]]. Бројот и видот на информација зависи од [[теории]], [[видови]], [[експерименти]], [[есеи]], [[истражувања]] и други форми на знаење. Меѓутоа, се до 1ви1 век п.н.е. кога почнале да го уредуваат секој пергамент за да направат научен речник. Речниците биле подредени, на "најважни” и “помалку важни” според кинески стандарди и достигнале до книжење на 8,000. Некои верзии биле пронајдени каде змејот (едно од најмоќните и древни суштества од кинески легенди) бил првото објавување во научни речници.<ref>^ Science Bucket Science Bucket</ref> Сепак, идејата за барање на подтоци еден по еден базирани само на важност, било премногу конфузно (исто така, поради кинеските научници што не можеле да се сложат за иста дефиниција за секој натпис) и ја оставиле задачата.<ref>^ The Science Dictionary Science Dictionary</ref>
 
== Познати англиски речници ==
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Речник