Отоманско Царство: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Замена со тековен назив на предлошка, replaced: цитирана веб страница → Наведена мрежна страница (4) using AWB
с Замена со тековен назив на предлошка, replaced: цитирана книга → наведена книга (7) using AWB
Ред 72:
==== Периодот од создавањето до интерегнумот ====
{{Историја на Отоманското Царство}}
Почетокот на создавањето на Отоманското Царство се карактеризира со постојани [[Отоманско-византиски војни]] кои траеле околу 1,5 век. Потеклото на [[Отоманци]]те може да се проследи назад во [[11 век]], кога на територијата на [[Анадолија]] опстојувале неколку мали муслимански емирати со [[Туркиски народи|туркиско потекло]]. Главната цел на овие т.н. [[анадолски бејлици]] била да ги одбранат своите територии од страна на [[Византија]]. Во текот на тој период, во освоените земји во Анадолија се населиле голем број на [[туркиски народи]].<ref>{{цитирананаведена книга |last=Malcolm Holt |first=Peter |author2= Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis |title=The Cambridge History of Islamy |year=1977 |publisher=Cambridge University Press |isbn=0-5212-9135-6 |pages=231–232 }}</ref> Меѓутоа, во [[1073]] година и по победата на [[Селџучка Империја|Селџучкото Царство]] во [[Битка кај Манцикерт|битката кај Манцикерт]], овие анадолски бејлици добиле можност да прогласат своја независност од [[Селџуци]]те. Меѓу овие помали кнежества било и кнежеството со престолнина во [[Согут]]. Тоа било предводено од страна на [[Ертугрул]]. Кога во [[1281]] година починал, неговиот син [[Осман I|Осман]] станал негов наследник. Многу бргу по ова, новиот лидер се прогласил за врховен бег и основал нова династија, наречена според него [[Османлиска династија]]. Така, Осман станал првиот владетел на Османлиското Царство во [[1299]] година.<ref>{{цитирананаведена книга |last=Bideleux |first=Robert |author2=Ian Jeffries |title=A history of eastern Europe: crisis and change |year=1998 |publisher=Routledge |isbn=0-4151-6111-8 |pages=62 }}</ref> Во [[1265]] година, византискиот град [[Согут]] бил заземан од страна на Осман бег.<ref>{{цитирананаведена книга|last=Parker|first=Geoffrey|title=Compact History of the World|location=London|publisher=Times Books|year=2005|pages=71}}</ref> По падот на [[Согут]], териториите на Осман започнале да се прошируваат на сметка на [[Византија]]. Во исто време, [[Осман I]] успеал да покори и неколку соседни турски емирати и племиња. Кон почетокот на [[13 век]], Осман започнал со опсади на неколку важни византиски тврдини. Така бил заземан [[Јенишехир]], а по ова паднала [[Бурса]] и [[Никеја]] (денешен [[Изник]]), најголемиот византиски град во [[Анадолија]]. [[Бурса]] паднала во [[1326]] година, непосредно пред смртта на Осман.
 
Наследник на Осман станал неговиот син [[Орхан I]]. Тој продолжил со проширување на своите територии на сметка на [[Византија]]. Така во [[1331]] година [[Опсада на Никеја (1331)|паднала Никеја]], а во [[1337]] [[Опсада на Никомедија|паднала Никомедија]]. [[Бурса]] станала новата престолнина на [[султанат]]от. Во негово време, земјата започнала да се организира како држава во која биле пуштени односно изработени првите ковани пари, била направена модернизирана војска и слично. Орхан се оженил за Теодора, ќерка на византискиот принц [[Јован VI Кантакузин]]. Во [[1346]] година Орхан отворено го подржал Јован VI во симнувањето од престолот на [[Јован V Палеолог]]. Кога тој дошол на престолот, на Отоманците им било дозволено да го [[Падот на Галиполи|окупираат]] напуштениот [[Галиполи]]. Во следната деценија, Отоманците започнале колонизација на [[Тракија]] со [[Муслимани|муслиманско население]]. Сепак, [[Византиски владетели|византискиот цар]] бил принуден да потпише договор со Орхан, според кој [[Византија]] ја признала загубата на [[Тракија]].
Ред 270:
Во текот на [[ера на лалињата|ерата на лалињата]], архитектурата била под големо влијание на стиловите од [[Западна Европа]]: [[барок]], [[рококо]], [[империја (стил)|империјалниот стил]] и други. Концептот на отоманската архитектура се темелела главно на џамијата. Џамијата била составен дел од општеството. Во времето на класичниот период, една од главните карактеристики е неразделноста односно споеноста на внатрешниот двор со [[џамија]]та. Главен архитект од тоа време е [[Синан]] ([[1492]]-[[1588]]). [[Синан]] создал една нова ера не само во османлиската архитектура туку и во светската, создавајќи вкупно 334 градби во различни градови. Првата позначајна градба му била [[Џамија Шехзаде|џамијата Шехзаде]] од [[1548]] година, [[Сулејманова џамија|Сулејмановата џамија]] од [[1557]] година, и [[Селимова џамија|Селимовата џамија]] во [[Едрене]].
 
Во времето на султанот [[Ахмед III]] ([[1703]]-[[1730]]), османлиската архитектура, благодарение на врските си со [[Франција]] започнала да паѓа под влијание на [[барок]]от и [[рококо]]то, кои веќе биле популарно развиени во [[Западна Европа]]. Се претпоставува [[барокна архитектура|барокната архитектура]] била разработена од страна на [[селџуци]]те.<ref>{{цитирананаведена книга |last=Hoag|first=John D|title=Islamic architecture|year=1975 |publisher=Faber|isbn=0571148689|location=London}}</ref><ref>{{цитирананаведена книга |last= Aslanapa|first=Oktay |title=Turkish art and architecture |year=1971 |publisher=Faber|isbn=0571087817|location=London}}</ref> Позначајни градби од тој период се: [[Палата Ајналикавак]] ([[1677]]-[[1679]]) и [[Нуруосманлиска џамија|Нуруосманлиската џамија]] ([[1748]]-[[1755]], првата барокна џамија во престолнината, исто така позната по својата барокна [[фонтана]]). Во текот на [[18 век]], во [[Топкапи Сарај]] бил додаден женскиот [[харем]], исто така во стил на барокот. По [[танзиматски реформи|танзиматските реформи]] кои ефективно го започнале процесот на европизација на империјата во [[1839]] година, новите палати и џамии биле градени во стил на [[Неокласика]], [[Барок]] и [[Рококо]]. Од ова време датираат палатите [[Долмабахче]] и [[Беглербеговскиот дворец]], како и [[Џамија Ортаќој]].<ref>Kartın. F, 1974, ''Ortaköy Camii'', ''Rölöve ve Restorasyon Dergisi'', 1., Ankara, p. 87–89</ref> Најпознати градби од [[20 век]] кои биле изградени во денешниот Истанбул се: [[Палата Јилдиз]], [[Палата Хедив]] и.т.н.
 
=== Османлиски јазик ===
Ред 290:
{{Main|Отоманска кујна}}
 
Османлиската кујна се однесува главно на кујната во престолнината [[Цариград]] и обласните градови, која што може да биде опишана како соединување и прочистување на средноазиските, блискоисточните, средоземноморските и балканските кујни.<ref>Nur İlkin - A Taste of Turkish cuisine</ref><ref>{{цитирананаведена книга |last1=Aarssen | first1=Jeroen |last2=Backus | first2=Ad |year=2000 |title=Colloquial Turkish |url=http://books.google.com/books?id=7yR_icdtJ7sC&pg=PA71&dq=cuisine&lr= |publisher=Routledge |page=71 |isbn=978-0415157469 |accessdate=15 април 2009}}</ref> Често пати, најголемите кувари од империјата биле носени во дворецот на императорит за да му служат. Денеска, османлиската кујна се користи најмногу во [[Анадолија]], [[Балкан]]от и [[Блиски исток|Блискиот исток]].
 
== Демографија ==
Ред 413:
* Shaw, Stanford J., and Ezel Kural Shaw. ''History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol. 1,'' 1977.
* Somel, Selcuk Aksin. ''Historical Dictionary of the Ottoman Empire.'' (2003). 399 pp.
* {{цитирананаведена книга | last1=Uyar | first1=Mesut | last2=Erickson | first2=Edward | title=A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk | year=2009 | isbn=978-0275988760 }}
* {{1911}}