Клонирање: Разлика помеѓу преработките

'''Клонирање''' — [[Размножување|бесполово размножување]] при кое се создаваат [[генетика|генетски]] истоветни единки на еден организам, било по природен или вештачки пат. При овој процес не се наследува само [[фенотип|фенотипот]]от, туку и [[генотип|генотипот]]от. Процесот на клонирање често се случува во природата, и тоа кај: [[папрати|папратите]]те, [[корали|коралите]]те, [[бактерии|бактериите]]те и [[рак (болест)|канцерогените клетки]]. Освен во природата, постои и вештачко клонирање. Во шеестетите години на минатион век биле клонирани [[водоземци]], а во 1997 година бил клониран првиот [[цицачи|цицач]], овцата [[Доли]].

Под терминот клонирање се подразбира дека еден [[организам]] ги има сосема истите карактеристики наследено од некој друг организам. За да се сфати процесот на клонирање потребно е да се знае функцијата на [[гени|гените]]те и начинот на кој [[ДНК|DNA]] ги одредува наследните особини. Комбинацијата на DNA во еден ген ги означува особините на тој ген, додека пак сите гени заедно ги означуваат особините на организмот. Со променување на структурата на DNA во еден ген можат да се променат особините на тој ген. Ова се нарекува генетска манипулација или [[генетско инженерство]].

Првобитно, процесот на клонирање служел само за високо квалитетни растенија со цел да се задржи доброто производство на тој растителен вид. На овој начин одредени карактеристики на [[хомозигот|хомозиготот]]от, се пренесуваат во другите растенија. Со помош на генетска манипулација и клонирање може да се создаде идеално растение. Исто така важно е оплодувањето во сродство и [[самоопрашување|самоопрашувањето]]то. За да се добијат нови особини или да се добие посилно растение се создаваат [[мутација|мутации]] со разни зрачења или мутагени супстанци.

Уште долго време пред првобитните клонирања научници можеле да поделат [[ембрион]] на два или повеќе дела, при што од секој дел ќе израснел еден нов организам. Но, Доли била клонирана од [[телесни клетки|телесна клетка]], а не од ембрионална клетка.

Ембрионална клетка може да се претвори во било каква друга клетка, но телесна клетка тоа не го може бидејќи таа претставува израсната ембрионална клетка. Но шкотските научници, кои ја создале Доли, докажале дека тоа не е точно и дека било која клетка може да се врати во првобитната состојба на „празен лист„. Ова претставуваше голем напредок во науката бидејќи на овој начин би можело да се спречи ширењето на канцерогени клетки во еден организам, претворајќи ги во ембрионални клетки. Исто така оштетени [[неврон|нервни клетки]], кои никогаш не се опоравуваат, би можеле да бидат опоравени враќајќи ги во неоштетена фаза или состојба. Ова би можело да биде решение за сите оштетувања на [[мозок|мозокот]]от.

Но се клонираат и животни со цел да се создадат материи за производство на лекови. Имено, постојат материи кои можат само да се произведат во генетско манипулирани организми. [[тромбоцит|ТромбоцититеТромбоцит]]ите кои имаат примарно значење при крварење кај луѓето со [[хемофилија]], не се создаваат. Поради ова, клонирани се животни кои се така генетско манипулирани што создаваат голем број на тромбоцити. Друг пример за ова е овцата Трејси, која секојдневно создавала повеќе [[alpha-1-antritrypsin]] (лек за цистична фиброза), отколку што произведувале сите фабрики во светот заедно.

Освен Рослин техниката за клонирање на клетки на возрасни животни, постои и Хонолулу техниката. При процесот на клонирање се пресади јадрото на една клетка во друга јајце клетка со предходно отстрането јадро. Со Хонолулу техниката за прв патпрвпат научници успеале да клонираат [[глувци]], кои многу потешко се клонираат во споредба со овци поради тоа што при спојување на клетките тие одма почнуваат со делба, додека кај овци клеточната делба почнува дури со електричниот шок. Откако јадрото на донор - клетката ќе биде вметнато во јајце клетката, потребни се околу триесет минути за да јајце клетката го прифати новото јадро. По четири часа споените клетки се ставаат во хемиска смеса која го стопира создавањето на поларните тела. Поларните тела се клетките – ќерки на јајце клетката во кои се наоѓаат половината на [[хромозоми|хромозомите]]те на јајце клетката, за да другата половина на хромозоми јајце клетката ги прими од [[сперма|спермата]]та. При клонирање мора да се стопира создавањето на поларните тела бидејќи во тој процес нема присуство на сперма и поради тоа што клетката би ги примила половината од хромозомите. По ова, споените клетки се делат неколку пати. Тогаш настанува ембрион кој може да биде вметнат во [[матка|матката]]та на било кој глушец.

Во Шкотска било за прв патпрвпат успешно клониран организам, овцата Доли. Доли немала татко, но имала повеќе мајки. Доли е клон, идентична копија од нејзината мајка – донатор. За некои видови тоа е нормално, но за цицачите тоа не е. Пред успешно да се пресади јадрото од донатор – клетката во јајце клетката, предходеле 276 неуспрешни обиди. Доли е направена во лабораторија. Од само една клетка на виметото, со помош на техника на јадрово преасдување шкотските научници успеале да ја создадат Доли. Доли е идентична со нејзината мајка – донор, а сосема различна од мајката во чија матка се наоѓаше цели пет месеци.