Википедија

Санстефански договор: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с правописна исправка, replaced: сеуште → сè уште using AWB
с Јазична исправка, replaced: Отоманската империја → Отоманското Царство (9) using AWB
Ред 14:
[[Австро-Унгарија]], [[Британската Империја]] и [[Франција]] не биле задоволни со проширувањето на влијанието на Русија, додека Србија и Грција биле незадоволни од воспоставувањето на Голема Бугарија. Ова незадоволство довело до потпишување на нов мировен договор само неколку месеци подоцна, на [[Берлинскиот конгрес]] одржан во јуни и јули 1878 година.
 
Британскиот историчар A.J.P. Тејлор вели: „Ако договорот од Сан Стефано останел во сила и ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство и [[Австро-Унгарија]] би преживеале до денес. На крајот од 1878 [[Роберт Сесил]] пишува: ''Треба повторно да формираме рахитична форма на турското владеење на југот од Балканот. Но, тоа е само одмор. Нема виталност останато во него''.“<ref name="Taylor"/>
 
Денот на потпишувањето на овој договор во денешна [[Република Бугарија]] се слави како национален ден на ослободување.
Ред 20:
== Позадина ==
 
По крајот на [[Руско-турска војна (1877-1878)|Руско-турската војна]] во [[Едрене]] било потпишано примирје. Уште во почетокот на Руско-турската војна ситуацијата во [[Европа]] била загрижувачка. И покрај противењето на опозицијата на чело со [[Вилијам Гладстон]] во мај [[1877]] година, Владата на [[Велика Британија]] донела одлука да се вклучи во војната на страната на ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство во случај [[Русија]] да го нападне [[Истанбул]] и да навлезе на територијата на [[Египет]] или да ги окупира [[Дарданели]]те или [[Персиски залив|Персискиот залив]]. Руската влада брзо ја уверила на Англија дека Египет и Персискиот залив не се во нејзините планови.
 
Бидејќи стравувала од сојуз на Русија со [[Германија]] и [[Австро-Унгарија]], британската влада сакала да ја привлече [[Австро-Унгарија]] на своја страна. Во мај [[1877]] година британскиот премиер испратил таен меморандум до австро-унгарската влада која одговорила дека нема да биде согласила на една долготрајна руска заштита над [[Бугарија]]. Отворените антируски искази во Англија и несогласувањето на Хабсбуршката монархија со руските планови довело до тоа да Високата Порта побара дипломатска помош. [[Виена]] сепак ја отфрлила османлиската молба за помош бидејќи не барала начин да ја спаси империјата туку да се прошири кон Балканскиот полуостров. Поради тоа Австро-Унгарија сакала мировниот договор по војната да биде потпишан од сите Големи сили, зад кој договор застанала и [[Велика Британија]].
Ред 30:
Мировните преговори започнале на [[13 февруари]] откако во [[Едрене]] пристигнал првиот член на турската делегација, министерот за надворешни работи [[Сафвет Паша]]. Две недели подоцна пристигнал и вториот - Сабдулах бег, амбасадор во [[Берлин]]. Во тоа време започнал и упадот на Британската морнарица во [[Мраморно Море]]. Уште во почетокот на преговорите Сафвет паша најавил дека империјата ќе ги оствари изработените од Цариградската конференција реформи, но тој ги отфрлил условите за мир бидејќи потпишување на договорот требало да има само ако биде започнат конгрес на сите Големи сили. Сафвет сакал да ги одлага преговорите но да не ги прекинува бидејќи се плашел од нова руска офанзива кон главниот град но сè уште се надевал на британска и австро-унгарска подршка. Преговорите започнале да одат во ќор сокак па руската влада решила да преземе цврсти мерки. На [[24 февруари]] испратила одред од 10.000 луѓе крај [[Цариград]], а главните руски преговарачи се преместиле од Едрене во [[Сан Стефано]], но оваа тактика на заплашување не дала резултат и османлиските преговарачи продолжиле да заработуваат во време до посакуваната помош од конгрес со Големите сили.
 
Делегацијата на ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство се противила на границите на [[Бугарија]] и [[Србија]], кои зазимале значителни делови од териториите на империјата. Руските претставници не сакале да отстапат од своите позиции. На [[25 февруари]] во [[Сан Стефано]] пристигнал големиот везир Ахмед Вефик но повторно не бил постигнат успех па на [[28 февруари]] истите биле прекинати. Истиот ден грофот Игнатиев го известил главниот командант на војските кнез Николај Николаевич дека примирјето мора исто така да биде прекинато но Николаевич бил загрижен дека ваквите дејства би довеле до војна со [[Велика Британија]]. На [[1 март]] руските претставници поставиле ултиматум на османлиската делегација да го потпише договорот или воените дејствија ќе бидат обновени а во исто време руската армија започнала готовност за датргне кон османлиската престолнина. Така Високата порта започнала повторно да преговата. Договорот бил потпишан на [[3 март]] [[1878]] година а одлуките на договорот стапиле во сила на [[18 март]].
 
== Последици од договорот ==
Ред 38:
Со договорот се воспоставува автономна област во рамките на Отоманското Царство со широки овластувања, Христијанска управа и право на сопствена армија. Оваа територија го опфаќа просторот помеѓу [[Дунав (река)|Дунав]] и планинскиот масив [[Стара Планина]], регионот на [[Софија]], [[Пирот]] и [[Врање (град)|Врање]] во долината на [[Морава (река)|Морава]], Северна [[Тракија]], делови на Источна Тракија и речиси цела [[Македонија (регион)|Македонија]] (Член 6 од договорот).
 
Принц избран од народот, потврден од страна на [[Отоманска Империја|ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]] и [[Големи Сили|Големите сили]] ќе управува со територијата. Совет на видни луѓе ќе дадат предлог на Устав (Член 7). Воените трупи на ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство ќе се повлечат од оваа територија, додека Руската воена окупација ќе продолжи во следните две години (Член 8).
 
[[Црна Гора]] Согласно договорот, речиси двојно ја зголемува својата територија за сметка на Отоманската Империја, при што и се преклучени (Никшиќ),(Подгорица) и (Антивари). ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство ја признава нејзината независност.
 
=== Србија ===
Ред 49:
 
=== Романија ===
ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство ја признава независноста на [[Романија]] (Член 5).
 
=== Русија ===
Во замена за [[воена репарација]], ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство и ги отстапува на Русија Кавкаските територии, вклучувајчи ги [[Батуми]] и [[Карс]], како и [[Северна Добруџа]], која Русија и ја отстапува на Романија за замена на [[Југозападна Бесарабија]] (Член 19).
 
=== Отоманска Империја ===
Ред 61:
== Реакции ==
 
Со потпишувањето на Санстефанскиот мировен договор [[ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]] ги прифатила барањата на Русија но се надевала дека барем делумно ќе влијае на новата бугарска држава. [[Велика Британија]] и [[Австро-Унгарија]] се спротиставиле на договорот изјавувајќи дека Русија т.н. [[Источно прашање]] го заклучила единствено во нејзина корист без да расправа за тоа со западните сили. Заедно со Велика Британија, [[Италија]] и [[Франција]] исто така се изјасниле против излегувањето на Бугарија на Белото Море, под изговор дека ќе биде користено од Русија за свое идно влијание на [[Медитеран]]от. Велика Британија започнала да се подготвува за војна. Австро-Унгарија била незадоволна бидејќи кон новата бугарска држава била вклучена [[Македонија (регион)|Македонија]]. [[Германија]] индиректно ја подржала [[Русија]]. Оваа криза довела да Русија започне да размислува за идните можни конфликти против [[Велика Британија]] и [[Австро-Унгарија]]. Руската армија била изморена од војната и неспособна.
 
На крајот на март [[1878]] година од Русија во Австро-Унгарија бил испратен грофот Игнатиев кој требал да постигне разбирање за спорните прашања. Започнале преговори околу средна и западна Македонија кои влегувале во Бугарија, а Австро-Унгарија овие територии ги посакувала за свои цели и излез на [[Егејско Море]] а како компензација [[Србија]] би се проширила кон источните делови. Така преговорите немале успех, а од [[Берлин]] пристигнала телеграма во која Германија се понудила како посредник меѓу британската и руската страна, со цел да се избегне голема војна. На [[27 април]] [[1878]] година руската влада донела одлука за исполнување на барањата на [[Австро-Унгарија]] во врска со [[Бугарија]], со цел да избегне конфликт. Според договорот со британската страна, Бугарија била поделена на два дела. Јужниот дел го добил името [[Источна Румелија]]. [[Србија]] и [[Грција]] исто така не биле незадоволни од воспоставувањето на [[Голема Бугарија]]. Ова незадоволство подоцна довело до одржување на [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]] во [[1878]] година. [[Романија]], која дала голем придонес на страната на победниците во војната, била крајно разочарана од договорот. Јавноста во Романија гледала на договрот како предавство од страна на Русија, која го прекршила Руско-романскиот договор пред започнувањето а војната, со кој се гарантирал интегритетот на романската територија.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Санстефански_договор“