Скандиум: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
изменета категоризација
с clean up, replaced: language=German → language=de (2) using AWB
Ред 1:
{{Инфокутија скандиум}}
'''Скандиум''' е [[хемиски елемент]] со симбол '''Sc''' и [[атомски број]] 21. Сребрено-бел метален [[Блок (периоден систем)|д-блок елемент]] , историски е класифициран како [[Rare-earth element|редок елемент]], <ref><div> [https://web.archive.org/web/20080527204340/http://www.iupac.org/publications/books/rbook/Red_Book_2005.pdf Препораки од IUPAC, НОМЕНКЛАТУРА НА НЕОРГАНСКАТА ХЕМИЈА] </div></ref> заедно со [[итриум]] и [[Лантаноиди|лантаноидителантаноиди]]те. Бил откриен во 1879 година со спектрална анализа на [[Минерал|минералитеминерал]]ите [[Euxenite|еуксен]] и [[Gadolinite|гадолинит]] од [[Скандинавија]] .
 
Скандиумот е присутен во повеќето депозити на ретки и [[ураниум]] соединенија, но се извлекува од овие руди во само неколку рудници низ целиот свет. Поради ниската достапност и тешкотиите при подготовката на метален скандиум, првпат направена во 1937, примените за скандиум не беа развиени до 1970-тите. Позитивните ефекти на скандиумот врз алуминиумските легури биле откриени во 1970-тите, а неговата употреба во такви легури останува неговата единствена главна примена. Глобалната трговија со скандиум оксид е околу 10 [[Тона|тони]] годишно.
 
Својствата на соединенијата на скандиум се нешто меѓу оние од [[алуминиум]] и [[итриум]] . Постои [[Diagonal relationship|дијагонална врска]] помеѓу однесувањето на [[магнезиум]] и скандиум, исто како што постои помеѓу [[берилиум]] и [[алуминиум]]. Во хемиските соединенија на елементите oд група 3, доминантната [[Оксидационен број|оксидациона состојба]] е +3.
 
== Својства ==
 
=== Хемиски карактеристики ===
Скандиум е мек метал со сребрен изглед. Развива слабо-жолтеникава или розева нијанса кога се [[Оксидационо-редукциона реакција|оксидира]] со воздух. Подложен е на атмосферски влијанија и полека се раствора во повеќето разредени [[Киселина|киселини]] . Не реагира со 1:1 мешавина на [[азотна киселина]] (HNO<sub>3</sub>) и 48% [[Hydrofluoric acid|флуороводородна киселина]] (HF), најверојатно поради формирањето на непропустлив [[Passivation (chemistry)|пасивен слој]] . Скандиумот се пали во воздух со светол жолт пламен формирајќи [[Scandium oxide|скандиум оксид]] . <ref><div> " [http://periodic.lanl.gov/21.shtml Скандиум] ". Национална лабораторија Лос Аламос. Преземено 2013-07-17. </div></ref>
 
=== Изотопи ===
Во природата, скандиумот се наоѓа исклучиво како [[Изотоп|изотопотизотоп]]от
 
<sup>45</sup> Sc, кој има [[Спин (физика)|нуклеарен спин]] од 7/2; ова е нејговиот единствен стабилен изотоп. Тринаесет [[Radioisotope|радиоизотопи]] се карактеризирани, а најстабилниот од нив е <sup>46</sup> Sc, кој има [[Период на полураспад|полуживот]] од 83.8 дена; <sup>47</sup> Sc, 3.35 дена; испуштачот на [[Позитрон|позитронипозитрон]]и [[Scandium-44|<sup>44</sup> Sc]] , 4 часа; и
 
<sup>48</sup> Sc, 43.7 &nbsp; часа. Сите останати [[Радиоактивност|радиоактивни]] изотопи имаат полу-живот пократок од 4 часови, а поголемиот дел од нив имаат полуживот помал од 2 минути. Овој елемент, исто така, има пет [[Nuclear isomer|нуклеарни изомери]] , со најстабилниот од нив <sup>44m</sup>Sc ( ''t'' <sub>1/2</sub> = 58.6 &nbsp; ч.). <ref name="Audi">{{Наведено списание|last=Audi|first=Georges|last2=Bersillon|first2=O.|last3=Blachot|first3=J.|last4=Wapstra|first4=A. H.|date=2003|title=The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties|url=http://hal.in2p3.fr/in2p3-00014184|journal=[[Nuclear Physics A]]|volume=729|issue=1|pages=3–128|bibcode=2003NuPhA.729....3A|citeseerx=10.1.1.692.8504|doi=10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001}}</ref>
 
Изотопите на скандиумот се движат од <sup>36</sup>Sc до <sup>60</sup>Sc. Примарниот [[Радиоактивност|режим]] на [[Радиоактивност|распаѓање]] на маси пониски од единствениот стабилен изотоп, <sup>45</sup> Sc, е [[Електронски зафат|електронскиот зафат]] , а примарниот режим кај масите над него е [[Бетабета-распад|бета-распадот]]от . Примарните [[Распаден производ|продукти]] на [[Распаден производ|распаѓање]] при атомски тежини под
 
<sup>45</sup> Sc се изотопи на [[калциум]], а примарните продукти при повисоки атомски тежини се [[Титан|титаниумтитан]]иум изотопи. <ref name="Audi">{{Наведено списание|last=Audi|first=Georges|last2=Bersillon|first2=O.|last3=Blachot|first3=J.|last4=Wapstra|first4=A. H.|date=2003|title=The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties|url=http://hal.in2p3.fr/in2p3-00014184|journal=[[Nuclear Physics A]]|volume=729|issue=1|pages=3–128|bibcode=2003NuPhA.729....3A|citeseerx=10.1.1.692.8504|doi=10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001}}</ref>
 
=== Појава ===
Во [[Застапеност на хемиските елементи во Земјината кора|Земјината кора]] , скандиумот не е редок. Проценките варираат од 18 до 25 рpm, што е споредливо со изобилството на [[кобалт]] (20-30 ppm). Скандиумот е само 50-тиот најчест елемент на Земјата (35-ти најзастапен елемент во кората), но е 23-тиот најчест елемент во [[Сонце|Сонцето]]то . <ref name="rubber">{{Наведена книга|title=CRC Handbook of Chemistry and Physics|last=Lide|first=David R.|date=2004|publisher=CRC Press|isbn=978-0-8493-0485-9|location=Boca Raton|pages=4–28}}</ref> Сепак, скандиумот се дистрибуира ретко и негови траги се јавуваат во многу [[Минерал|минералиминерал]]и . <ref>{{Наведена книга|title=Mineral Deposits in the Beginning of the 21st Century|last=Bernhard|first=F.|date=2001|publisher=Balkema|isbn=978-90-265-1846-1|location=Lisse|chapter=Scandium mineralization associated with hydrothermal lazurite-quartz veins in the Lower Austroalpie Grobgneis complex, East Alps, Austria}}</ref> Ретки минерали од [[Скандинавија]] <ref name="Thort">{{Наведено списание|last=Kristiansen|first=Roy|date=2003|title=Scandium – Mineraler I Norge|url=http://www.nags.net/Stein/2003/Sc-mineraler.pdf|journal=[[Stein (journal)|Stein]]|language=Norwegian|pages=14–23}}</ref> и [[Мадагаскар]] <ref name="Mada">{{Наведено списание|last=von Knorring|first=O.|last2=Condliffe, E.|date=1987|title=Mineralized pegmatites in Africa|journal=Geological Journal|volume=22|page=253|doi=10.1002/gj.3350220619}}</ref> како што се [[Thortveitite|тортвеитит]] , [[Euxenite|еукзинит]] и [[Gadolinite|гадолинит]] се единствените познати концентрирани извори на овој елемент. Тортвеититот може да содржи до 45% скандиумот во форма на [[Scandium oxide|скандиум оксид]] . <ref name="Thort" />
 
Стабилната форма на скандиум е создадена во [[Супернова|супернови]] преку [[R-process|р-процесот]] . <ref>{{Наведено списание|last=Cameron, A.G.W.|date=June 1957|title=Stellar Evolution, Nuclear Astrophysics, and Nucleogenesis|url=http://www.fas.org/sgp/eprint/CRL-41.pdf|journal=CRL-41}}</ref>
 
== Производство ==
Светското производство на скандиум се движи околу 15 тони годишно, во форма на скандиум оксид . Побарувачката е околу 50% повисока, и производството и побарувачката постојано се зголемуваат. Во 2003 година, само три рудници произведуваа скандиум: рудниците за ураниум и [[железо]] во [[Zhovti Vody|Жови Води]] во [[Украина]] , рудниците за ретки елементи во [[Bayan Obo|Бајан Обо]] , [[Народна Република Кина|Кина]] и рудниците за апатит на [[Kola peninsula|полуостровот Кола]], [[Русија]]; Оттогаш многу други земји имаат изградено објекти за производство на скандиум, вклучувајќи производства до 5 тони годишно (7,5 тони / годишно Sc <sub>2</sub> O <sub>3</sub> ) од [[Nickel Asia Corporation|Никел Ази Корпорација]] и [[Sumitomo Metal Mining|Сумитомо Метал Рударство]] на [[Филипини|Филипините]]те . <ref name="SMMPressRelease">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.smm.co.jp/E/news/release/uploaded_files/20160428en.pdf|title=Establishment of Scandium Recovery Operations|accessdate=2018-10-26}}</ref> <ref name="SMMAbstract">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.programmaster.org/PM/PM.nsf/ApprovedAbstracts/3D8E40595EA68C5C852581330004CB19?OpenDocument|title=Commercial Scandium Oxide Production by Sumitomo Metal Mining Co. Ltd.|last=Iwamoto|first=Fumio|publisher=TMS|accessdate=2018-10-26}}</ref> Во секој случај, скандиумот е нус-производ од извлекувањето на други елементи и се продава како скандиум оксид. <ref name="Deschamps">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mineralinfo.org/Substance/Scandium/Sc.pdf|title=Scandium|last=Deschamps|first=Y.|publisher=mineralinfo.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324033608/http://www.mineralinfo.org/Substance/Scandium/Sc.pdf|archive-date=2012-03-24|dead-url=yes|accessdate=2008-10-21}}</ref> <ref name="USGS2015">{{Наведена мрежна страница|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/scandium/mcs-2015-scand.pdf|title=Mineral Commodity Summaries 2015: Scandium|publisher=United States Geological Survey}}</ref> <ref name="usgs"><div> [http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/scandium/ Скандиум] . USGS. </div></ref>
 
За производство на метален скандиум, оксидот се претвора во скандиум флуорид, а потоа се [[Оксидационо-редукциона реакција|редуцира]] со метален [[калциум]] .
 
[[Мадагаскар]] и [[Iveland|Ивеланд]]-[[Evje|Еве]] регионот во [[Норвешка]] ги имаат единствените депозити на минерали со висока содржина на скандиум, [[Thortveitite|тортвеитит]] (Sc,Y)<sub>2</sub>(Si<sub>2</sub>O<sub>7</sub>) и [[Kolbeckite|колбекит]] ScPO <sub>4</sub>·2H<sub>2</sub>O, но тие не се експлоатираат. <ref name="USGS2015">{{Наведена мрежна страница|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/scandium/mcs-2015-scand.pdf|title=Mineral Commodity Summaries 2015: Scandium|publisher=United States Geological Survey}}</ref>
 
Отсуството на сигурно, стабилно, долгорочно производство ги ограничува комерцијалните употреби на скандиум. И покрај ова ниско ниво на употреба, скандиумот нуди значајни придобивки. Особено ветувачки е зајакнувањето на алуминиумските легури со само 0,5% скандиум. Побарувачката на цирконијата стабилизирана со скандиум на пазарот расте поради нејзината употреба како високо ефикасен [[електролит]] во [[Solid oxide fuel cell|цврсти оксидни горивни ќелии]] .
 
== Цена ==
Поради својата реткост, скандиумот е меѓу најскапите елементи. Цената за чист скандиум варира помеѓу 4,000 и 20,000 американски долари по килограм. Во меѓувреме, ограничениот пазар генерира различни цени во било кое дадено време. Во 2010 година, на врвот на недостигот на ретки елементи, цената на скандиумот се зголеми до над 15.000 американски долари за килограм, а широко користениот скандиум оксид (Sc<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) се продава за над 7 000 американски долари по килограм. Оттогаш ограничената побарувачка заедно со постојаното производство ја задржува цената на нејзиниот 20-годишен просек. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://strategic-metal.com/products/scandium/scandium-price/.|title=Scandium Price}}</ref>
 
== Соединенија ==
Хемијата на скандиум е речиси целосно доминирана од тривалентниот јон, Sc <sup>3+</sup> . Радиусите на M <sup>3+</sup> јоните во табелата подолу укажуваат на тоа дека хемиските својства на скандиумовите јони имаат повеќе заедничко со итриумовите јони отколку со алуминиумските јони. Делумно поради оваа сличност, скандиумот често се класифицира како елемент сличен на лантаноид.
 
:
 
=== Халиди и псевдохалиди ===
[[Халид|Халидите]]ите ScX<sub>3,</sub> каде што X = [[Scandium chloride|Cl]] , [[Scandium bromide|Br]] или [[Scandium triiodide|I]] , се многу растворливи во вода, но [[Scandium fluoride|SCF<sub>3</sub>]] е нерастворлив. Во сите четири халиди, скандиумот е 6-координиран. Халидите се [[Lewis acids|Луисови киселини]] ; на пример, ScF<nowiki><sub id="mwvA">3</sub></nowiki> се раствора во раствор кој содржи вишок на флуориди, за да се формира [ScF<sub>6</sub>]<sup>3-</sup> . Координатниот број 6 е типичен за Sc(III). Во поголемите Y<sup>3+</sup> и La<sup>3+</sup> јони, [[Coordination number|координатните броеви]] од 8 и 9 се чести. [[Scandium triflate|Скандиум трифлат]] понекогаш се користи како катализатор од тип на Луисова киселина во [[Органска хемија|органската хемија]].
 
=== Органски деривати ===
Скандиумот формира серија органометални соединенија со циклопентадиенилни лиганди (Cp), слични на однесувањето на лантаноидите. Еден пример е [ScCp <sub>2</sub> Cl] <sub>2</sub> и сродни деривати на пентаметилциклопентадиенил лигандите. <ref>{{Наведено списание|last=Shapiro, Pamela J.|displayauthors=etal|date=1994|title=Model Ziegler-Natta a-Olefin Polymerization Catalysts Derived from [{(η<sup>5</sup>-C5Me4)SiMe2(η<sup>1</sup>-NCMe3)}(PMe3)Sc(μ<sub>2</sub>-H)]<sub>2</sub> and [{(η<sup>5</sup>-C5Me4)SiMe2(η<sup>1</sup>-NCMe3)}Sc(μ<sub>2</sub>-CH2CH2CH3)]<sub>2</sub>. Synthesis, Structures and Kinetic and Equilibrium Investigations of the Catalytically active Species in Solution|journal=J. Am. Chem. Soc.|volume=116|issue=11|page=4623|doi=10.1021/ja00090a011}}</ref>
 
=== Невообичаени состојби на оксидација ===
Соединенија што го содржат скандиумот во оксидациски состојби различни од +3, се ретки, но добро карактеризирани. Сино-црното соединение CsScCl<sub>3</sub> е едно од наједноставните. Овој материјал донесува структура слична на лист, која покажува екстремно сврзување помеѓу центрите на (II)скандиумот. <ref>{{Наведено списание|last=Corbett|first=J. D.|date=1981|title=Extended metal-metal bonding in halides of the early transition metals|journal=Acc. Chem. Res.|volume=14|issue=8|pages=239–246|doi=10.1021/ar00068a003}}</ref> [[Scandium hydride|Скандиум хидридот]] не е добро разбран, иако се чини дека не е [[Hydride|солен хидрид]] на Sc(II). Како што е забележано кај повеќето елементи, дијатомски скандиум хидрид е забележан спектроскопски на високи температури во гасната фаза. Скандиумските бориди и карбиди се [[Non-stoichiometric compound|нестехиометриски]] , како што е типично за соседните елементи. <ref name="Holleman">Holleman, A. F.; Wiberg, E. "Inorganic Chemistry" Academic Press: San Diego, 2001. {{ISBN|0-12-352651-5}}.</ref>
 
Пониски оксидациски состојби (+2, +1, 0), исто така, се забележани во органоскандиумските соединенија. <ref>{{Наведено списание|last=Polly L. Arnold|last2=F. Geoffrey|last3=N. Cloke|last4=Peter B. Hitchcock|last5=John F. Nixon|last-author-amp=yes|date=1996|title=The First Example of a Formal Scandium(I) Complex: Synthesis and Molecular Structure of a 22-Electron Scandium Triple Decker Incorporating the Novel 1,3,5-Triphosphabenzene Ring|journal=J. Am. Chem. Soc.|volume=118|issue=32|pages=7630–7631|doi=10.1021/ja961253o}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=F. Geoffrey N. Cloke|last2=Karl Khan|last3=Robin N. Perutz|last-author-amp=yes|date=1991|title=η-Arene complexes of scandium(0) and scandium(II)|journal=J. Chem. Soc., Chem. Commun.|issue=19|pages=1372–1373|doi=10.1039/C39910001372}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=Ana Mirela Neculai|last2=Dante Neculai|last3=Herbert W. Roesky|last4=Jörg Magull|last5=Marc Baldus|last6=Ovidiu Andronesi|last7=Martin Jansen|displayauthors=5|date=2002|title=Stabilization of a Diamagnetic Sc<sup>I</sup>Br Molecule in a Sandwich-Like Structure|journal=Organometallics|volume=21|issue=13|pages=2590–2592|doi=10.1021/om020090b}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=Polly L. Arnold|last2=F. Geoffrey|last3=N. Cloke|last4=John F. Nixon|last-author-amp=yes|date=1998|title=The first stable scandocene: synthesis and characterisation of bis(η-2,4,5-tri-tert-butyl-1,3-diphosphacyclopentadienyl)scandium(II)|journal=Chem. Commun.|issue=7|pages=797–798|doi=10.1039/A800089A}}</ref>
 
== Историја ==
[[Дмитриј Иванович Менделеев|Дмитриј Менделеев]] , кој е познат како татко на [[Периоден систем на елементите|периодниот систем]] , го предвиде постоењето на елементот ''[[Mendeleev's predicted elements#Ekaboron and scandium|екабор]]'' , со [[атомска маса]] меѓу 40 и 48 во 1869 година. [[Lars Fredrik Nilson|Ларс Фредрик Нилсон]] и неговиот тим го откриле овој елемент во минералите [[Euxenite|еуксен]] и [[Gadolinite|гадолинит]] во 1879 година. Нилсон подготвил 2 грама на [[Scandium oxide|скандиум оксид]] со висока чистота. <ref name="Nilsonfr">{{Наведено списание|last=Nilson, Lars Fredrik|date=1879|title=Sur l'ytterbine, terre nouvelle de M. Marignac|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30457/f639.table|journal=[[Comptes Rendus]]|language=French|volume=88|pages=642–647}}</ref> <ref name="Nilsonde">{{Наведено списание|last=Nilson, Lars Fredrik|date=1879|title=Ueber Scandium, ein neues Erdmetall|journal=[[Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft]]|language=Germande|volume=12|issue=1|pages=554–557|doi=10.1002/cber.187901201157}}</ref> Тој го именувал елементот скандиум, од [[Латински јазик|латинскиот збор]] ''Scandia'' што значи "Скандинавија". Нилсон наводно не знаел за предвидување Менделеев, но [[Per Teodor Cleve|Пер Теодор Клев]] го препознал елементот и го известил Менделеев. <ref>{{Наведено списание|last=Cleve, Per Teodor|date=1879|title=Sur le scandium|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3046j/f432.table|journal=Comptes Rendus|language=French|volume=89|pages=419–422}}</ref>
 
Металниот скандиум бил произведен за прв пат во 1937 со [[електролиза]] на [[Eutectic|евтектичка]] мешавина на [[калиум]],[[литиум]] и [[Scandium chloride|скандиум хлорид]] , на 700-800 °[[Целзиусов степен|C.]] <ref>{{Наведено списание|last=Fischer|first=Werner|last2=Brünger, Karl|last3=Grieneisen, Hans|date=1937|title=Über das metallische Scandium|journal=[[Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie]]|language=Germande|volume=231|issue=1–2|pages=54–62|doi=10.1002/zaac.19372310107}}</ref> Првиот килограм од 99% чист скандиум метал била произведена во 1960 година. Производството на алуминиумски легури започна во 1971 година, по патент од САД. <ref>Burrell, A. Willey Lower "Aluminum scandium alloy" {{US Patent|3,619,181}} issued on November 9, 1971.</ref> Алуминиум-скандиум легури, исто така, биле развивани во [[Сојуз на Советските Социјалистички Републики|СССР]] . <ref name="Zark">{{Наведено списание|last=Zakharov|first=V. V.|date=2003|title=Effect of Scandium on the Structure and Properties of Aluminum Alloys|journal=Metal Science and Heat Treatment|volume=45|issue=7/8|page=246|bibcode=2003MSHT...45..246Z|doi=10.1023/A:1027368032062}}</ref>
 
Ласерски кристали на гадолиниум-скандиум-галиум гранат (GSGG) биле користени во стратешки апликации за одбрана развиени за Иницијативата за стратешка одбрана (SDI) во 1980-тите и 1990-тите. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.reehandbook.com/scandium.html|title=Scandium|last=Hedrick|first=James B.|work=REEhandbook|publisher=Pro-Edge.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120602220148/http://reehandbook.com/scandium.html|archive-date=2012-06-02|dead-url=yes|accessdate=2012-05-09}}</ref> <ref>{{Наведено списание|last=Samstag|first=Tony|date=1987|title=Star-wars intrigue greets scandium find|url=https://books.google.com/books?id=7cie1S3hpC0C&pg=PA26|journal=New Scientist|page=26}}</ref>
 
==== Црвени џинови во близина на [[Galactic Center|Галактичкиот центар]] ====
На почетокот на 2018 година, беа собрани докази од [[Spectrometer|спектрометарски]] податоци за значителен број на скандиум, [[ванадиум]] и [[итриум]] кај [[Црвен џин|црвените џинови]] во [[Nuclear Star Cluster|Нуклеарниот Ѕвезден Кластер]] (NSC) во [[Galactic Center|Галактичкиот центар]] . Понатамошните истражувања покажаа дека ова е илузија предизвикана од релативно ниската температура (под 3.500 K) од овие ѕвезди кои ги маскираат сигналите, и дека овој феномен бил забележан кај другите црвени џинови. <ref name="””"><div> [http://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/aadb97 Докази против аномални композиции за великани во кластерот за галактички нуклеарни ѕвезди] , Б. Торсбро и др., [[The Astrophysical Journal|Астрофизички весник]] , том 866, број 1, 2018-10-10 </div></ref>
 
== Апликации ==
[[Податотека:Mig-29_on_landing.jpg|десно|мини| Делови од MiG-29 се направени од легура на Al-Sc. <ref name="Ahmad2003">{{Наведено списание|last=Ahmad|first=Zaki|date=2003|title=The properties and application of scandium-reinforced aluminum|journal=JOM|volume=55|issue=2|page=35|bibcode=2003JOM....55b..35A|doi=10.1007/s11837-003-0224-6}}</ref> ]]
Додавањето на скандиум на алуминиум го ограничува растот на кристалитите во топлинската зона на заварени алуминиумски компоненти. Ова има два корисни ефекти: преципитираниот Al<sub>3</sub>Sc формира помали кристали отколку кај другите [[Aluminium alloy|алуминиумски легури]], <ref name="Ahmad2003">{{Наведено списание|last=Ahmad|first=Zaki|date=2003|title=The properties and application of scandium-reinforced aluminum|journal=JOM|volume=55|issue=2|page=35|bibcode=2003JOM....55b..35A|doi=10.1007/s11837-003-0224-6}}</ref> и волуменот на не-преципитирани зони кај границите на кристалититите кај зацврстени алуминиумски легури е намален.<ref name="Ahmad2003" /> Двата од овие ефекти ја зголемуваат корисноста на легурата. Меѓутоа, [[Titanium alloy|титанските легури]] кои се слични во леснотијата и силата, се поевтини и многу пошироко се користат. <ref name="Schwarz2004">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=aveTxwZm40UC&pg=PA2274|title=Dekker encyclopédia of nanoscience and nanotechnology|last=Schwarz, James A.|last2=Contescu, Cristian I.|last3=Putyera, Karol|date=2004|publisher=CRC Press|isbn=978-0-8247-5049-7|volume=3|page=2274}}</ref>
 
Легурата Al<sub>20</sub>Li<sub>20</sub>Mg<sub>10</sub>Sc<sub>20</sub>Ti<sub>30</sub> е силен како титан, светол како алуминиум, и тежок како керамика. <ref><div> Калед М. Јусефа, Александар Ж. Заддаб, Чанинг Ниуб, Даглас Л. Ирвингб и Карл К. Кох " [http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21663831.2014.985855#tabModule Романска ниска густина, висока цврстина, висока ентропија легура со блиски спакувани еднофазни нанокристални структури] " DOI: 10.1080 /21663831.2014.985855 ''Писма за материјали за материјали'' , 9 декември 2014. Пристапено на: 11 декември 2014. </div></ref>
 
Главната примена на скандиум по тежина е во легурите на алуминиум-скандиум за малите компоненти на воздушната индустрија. Овие легури содржат помеѓу 0,1% и 0,5% од скандиум. Тие биле користени во руските воени авиони, поточно [[Mikoyan-Gurevich MiG-21|МиГ-21]] и [[Mikoyan MiG-29|МиГ-29]] . <ref name="Ahmad2003">{{Наведено списание|last=Ahmad|first=Zaki|date=2003|title=The properties and application of scandium-reinforced aluminum|journal=JOM|volume=55|issue=2|page=35|bibcode=2003JOM....55b..35A|doi=10.1007/s11837-003-0224-6}}</ref>
 
Некои парчиња спортска опрема, кои се потпираат на материјали за високи перформанси, се направени со скандиум-алуминиумски легури, вклучувајќи бејзбол палки <ref name="bat">{{Наведено списание|last=Bjerklie|first=Steve|date=2006|title=A batty business: Anodized metal bats have revolutionized baseball. But are finishers losing the sweet spot?|journal=Metal Finishing|volume=104|issue=4|page=61|doi=10.1016/S0026-0576(06)80099-1}}</ref> и рамки за велосипеди и компоненти . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eastonbike.com/downloadable_files_unprotected/r&d_files/R&D-03%20Scandium.pdf|title=Easton Technology Report: Materials / Scandium|publisher=EastonBike.com|accessdate=2009-04-03}}</ref> Лакрос стаповите исто така се направени со скандиум. Американскиот производител на огнено оружје [[Smith & Wesson|Смит и Весон]] произведуваат полуавтоматски пиштоли и револвери со рамки од легура на скандиум и цилиндри од титаниум или јаглероден челик. <ref name="James2004">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=XT5TRli0OdcC&pg=PA207|title=Effective handgun defense|last=James, Frank|date=15 December 2004|publisher=Krause Publications|isbn=978-0-87349-899-9|pages=207–|access-date=2011-06-08}}</ref> <ref name="Sweeney2004">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eBxEBgJBG0MC&pg=PA34|title=The Gun Digest Book of Smith & Wesson|last=Sweeney, Patrick|date=13 December 2004|publisher=Gun Digest Books|isbn=978-0-87349-792-3|pages=34–|access-date=2011-06-08}}</ref>
 
Стоматолозите користат лабораториски ербиум-скандиум гранат (Er, Cr: YSGG) со итриум-скандиум-галиум легиран состав за подготовка на празнината и во ендодонтија. <ref>{{Наведена книга|title=Lasers in Dermatology and Medicine|last=Nouri|first=Keyvan|date=2011-11-09|isbn=978-0-85729-280-3|pages=464–465|chapter=History of Laser Dentistry|chapter-url=https://books.google.com/books?id=vkVY3JwqvrgC&pg=PA464}}</ref>
 
Првите електронски халидни светилки базирани на скандиум беа патентирани од страна на [[Џенерал Електрик|General Electric]] и првично направени во Северна Америка, но денес се произведуваат во сите големи индустриски земји. Околу 20 кг на скандиум (како Sc<sub>2</sub>[[Кислород|O]]<sub>3</sub>) се користи годишно во [[Соединети Американски Држави|САД]] за високо-интензитетното празнење светилки. <ref name="CRC"><div> Hammond, CR во ''Прирачник за хемија и физика на КПР'' 85-то издание, дел 4; Елементите. </div></ref> Еден вид на метал-халидна светилка , слична на ламбата со жива-пареа , е изработена од [[Scandium triiodide|тридиод на скандиум и јодид на]] [[Sodium iodide|натриум]] . Оваа ламба е извор на бело светло со висок [[Color rendering index|индекс на рендерирање]] на [[Color rendering index|бои]] што доволно наликува на сончева светлина за да овозможи добра репродукција на боите со [[Телевизија|ТВ-]] камери. <ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=GEIhCl2T-2EC&pg=PT147|title=Lighting Control: Technology and Applications|last=Simpson|first=Robert S.|date=2003|publisher=Focal Press|isbn=978-0-240-51566-3|pages=108}}</ref> Околу 80kg80&nbsp;kg скандиум се користи во метал-халидните ламби/светилки на глобално ниво годишно. {{Се бара извор|date=January 2017}}
<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="80kg? That's got to be wrong - too small a number to track (January 2017)">бара извор</span>]]'' &#x5D;</sup>
[[Radioactive isotope|Радиоактивниот изотоп]] <sup>46</sup>Sc се користи во [[Oil refinery|рафинериите за нафта]] како агент за следење. <ref name="CRC"><div> Hammond, CR во ''Прирачник за хемија и физика на КПР'' 85-то издание, дел 4; Елементите. </div></ref> [[Scandium triflate|Скандиум трифлат]] е каталитичка Луисова киселина која се користи во [[Органска хемија|органската хемија]] . <ref>{{Наведено списание|last=Kobayashi|first=Shu|last2=Manabe, Kei|date=2000|title=Green Lewis acid catalysis in organic synthesis|url=http://www.iupac.org/publications/pac/2000/7207/7207pdf/7207kobayashi_1373.pdf|journal=[[Pure Appl. Chem.]]|volume=72|issue=7|pages=1373–1380|doi=10.1351/pac200072071373}}</ref>
 
== Здравје и безбедност ==
Елементарниот скандиум се смета за нетоксичен, иако екстензивно тестирање на животни со соединенија на скандиум не е направено. <ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=1ZTQlCWKjmgC|title=Biochemistry of Scandium and Yttrium|last=Horovitz|first=Chaim T.|last2=Birmingham, Scott D.|date=1999|publisher=Springer|isbn=978-0-306-45657-2}}</ref> [[Median lethal dose|Средните летални дози]] (ЛД <sub>50</sub>) за [[Scandium chloride|скандиум хлорид]] за стаорци се определени како 4mg4&nbsp;mg/kg за [[Intraperitoneal injection|интраперитонеална]] и 755mg755&nbsp;mg/kg за орална апликација. <ref>{{Наведено списание|last=Haley|first=Thomas J.|last2=Komesu, L.|last3=Mavis, N.|last4=Cawthorne, J.|last5=Upham, H. C.|date=1962|title=Pharmacology and toxicology of scandium chloride|journal=Journal of Pharmaceutical Sciences|volume=51|issue=11|pages=1043–5|doi=10.1002/jps.2600511107|pmid=13952089}}</ref> Според овие резултати, соединенијата на скандиум треба да се третираат како соединенија со умерена токсичност.
 
== Поврзано ==