Кулата: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 27:
| registration_plate = Е
}}
'''Кулата''' или '''Кула''' ({{lang-bg|Кулата/Кула}}) — [[село]] во [[Петричко]], [[Пиринска Македонија]], денес во општината [[Петрич (општина)|Петрич]] на [[Благоевград (област)|Благоевградската област]], југозападна Бугарија. Во минатото се нарекувало '''Петричка Кула''', за да се разликува од блиското село [[Кула (Серско)|Кула]] (Серска Кула) во [[Егејска Македонија]], денес преименовано во Палеокастро.
== Географија ==
Селото се намира в [[Светиврачко-петричка Котлина|Светиврачко-петричката Котлина]], на левиот брег на реката [[Струма]]. Се наоѓа крај самата граница помеѓу Пиринска и Егејска Македонија, т.е. најблиско населено место до бугарско-грчката граница по патот Софија - Солун ([[Европски пат Е79]]), како и крајна точка на бугарскиот Републички пат I-1 и автомагистралата „[[Струма (автопат)|Струма]]“. Поради тоа, тука е сместена царинарницата „Кулата“, во чија надлежност е „Златарево“. Овде е граничниот премин „Кулата-[[Драготин]] (Промахон)“.
==
Днешното село Кулата е наследник на стара [[Македонија во средниот век|средновековна]] населба. Во 1950-те, во училишниот двор се откриени темелите на триконхална средновековна црква, која го опслужувала населението од X до XII век. Освен тоа, околу стариот храм се најдени и неколку гробови, во временски распон од X до XIX век. Името на оваа стара населба е непознато, но се претпоставува дека играл улога на заштита на важниот премин низ [[Рупелска Клисура|Рупелската Клисура]].<ref>{{наведено списание| last = Милчев | first = Атанас | authorlink = | coauthors = | year = 1960 | month = | title = Триконхална църква в околността на с. Кулата, Благоевградско. Археологически разкопки и проучвания в долината на Средна Струма| journal = Годишник на Софийския университет. Философско-исторически факултет | volume = I | issue = | pages = 401 - 449 | doi = | id = | url = | format = | accessdate = }}</ref>
Во XIX век Кулата било мало македонско [[чифлиг]]арско село во [[Валовишта|Демирхисарската каза]]. Во 1830-те, францускиот геолог [[Ами Буе]] поминал низ селото и го опишал вака:
{{цитатник|На една лига од [[Бистрица (Пиринска)|Бистрица]] има мала кула, или стара турска стражарница, наречена Кула, обиколена со неколку куќи и добро обработени ниви.<ref>[http://www.promacedonia.org/frp2/frp2_20_13.htm Френски пътеписи за Балканите, XIX век“. София, Наука и изкуство, 1981, стр. 343.]</ref>}}
Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“ се вели дека во 1873 г. ''Кула'' (''Koula'') било село со 20 домаќинства сочинети од 65 [[Македонци]].<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995. стр. 138-139.</ref>
Во 1891 г. охридскиот интелектуалец [[Георги Стрезов]] напишал за селото:
{{цитатник|Кула, чифлик во [[Рупелска Клисура|Рупелската Клисура]] на рид. Нивите се до [[Бистрица (Пиринска)|Бистрица]]; има и многу оризарници. До селото, Бистрица се влева во Струма; низ ова село минува и патот за [[Горна Џумаја|Џумаја]], [[Мелник]]. Околното поле е плодно во секој поглед бидејќи земјата се кисне, така да се каже, во водата. 20 македонски куќи.<ref name="БИМ" /><ref>[https://www.strumski.com/books/Georgi_Strezov_za_Iztochna_Makedonia.pdf Стрезов, Г. Два санджака от Източна Македония. Периодично списание на Българското книжовно дружество в Средец, кн.XXXVI, 1891, стр. 856.]</ref>}}
Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), во 1900 г. ''Кула'' броела 110 жители, сите Македонци-христијани.<ref name="БИМ" /><ref>{{МЕС|185}}</ref>
Според статистиката на [[Бугарска егзархија|егзархискиот]] секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 г. селото веќе прешло во состав на [[Мелник|Мелничката каза]]. Населението на Кулата (''Koulata'') се состоело од 96 Македонци, сите под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name="БИМ" /><ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р.192-193.</ref>
Во октомври 1925 г. за време на грчко-бугарскиот пограничен конфликт познат како [[Петрички инцидент]], селото Кулата е окупирано од грчката армија.
== Установи ==
* Кметство
* Основно училиште „Св. Кирил и Методий“
* Читалиште „Гоце Делчев“
* Црква „Св. Атанас“
== Слики ==
<gallery>
Податотека:Kulata mayors office 1.jpg | Кметството
Податотека:Kulata school.jpg | ОУ „Св. Кирил и Методиј“
Податотека:Kulata chitalishte Gotse Delchev.jpg | Читалиштето „Гоце Делчев“
Податотека:Kulata war memorial 2.jpg | Воениот споменик на сретселото
</gallery>
== Личности ==
* [[Александар Манолев]] (р. 1976) — политичар, заменик-министер
* [[Димитар Панделиев]] (1927 – 1995) — драматург и писател
* [[Емил Рупел]] (р. 1939) — писател
* [[Љубен Пехливанов]] (р. 1943) — офицер, генерал-полковник
* Никола Антонов — учител-педагог, борец во Балканските војни во четата на [[Таската Серски]]; можно е да е од [[Кула (Серско)|Серска Кула]]<ref>„Македоно-одринското опълчение 1912 – 1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 46.</ref>
* Лија (Емилија Парушкова; р. 1970) — пејачка
== Поврзано ==
* [[Рупелска Клисура]]
* [[Светиврачко-петричка Котлина]]
==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{рв|Kulata}}
* [http://www.strumski.com/books/Kulata_istorija.compressed.pdf Историја на с. Кулата] — книга {{bg}}
* [http://www.public-republic.com/magazine/2013/07/109002.php „Дедо“] — напис за иселениците од Кулата од Геогри Брдаров {{bg}}
{{Населени места во Општина Петрич}}
| |||