Википедија

Форсети: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
Поново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
нова статија
 
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:AM 738 4to, 39v, BW Forseti.jpeg|мини|десно|250п200п|Форсети (1680)]]
[[ПОдатотека:Forseti zu Gericht sitzend.jpg|мини|десно|250п|„Форсети за време на судење“ (1881) од Карл Емил Деплер]]
 
'''Форсети''' (во превод од [[старонордиски јазик]] „оној кој претседава“; во превод од [[исландски јазик|исландски]] и [[фарски јазик|фарски]] „претседател“) — бог на правдата и помирувањето во [[нордиска митологија|нордиската митологија]]. Се среќава и со името '''Фосит''' како бог на [[Фризијци]]те. Германскиот писател [[Јаков Грим]], повикувајќи се на кажувањето на [[Адам Бременски]], забележал дека ако светиот остров на Фосите бил [[Хелголанд]], тогаш Фосите најверојатно бил истовремено божество на Фризијците и Скандинавците, но изненадувачки е тоа што тој воопшто не е споменат од страна на [[Саксон Граматик]].<ref>Jacob Grimm, ''Teutonic Mythology'', tr. James Steven Stallybrass, volume 1 London: Bell, 1882, [https://books.google.com/books?id=q1gOAAAAYAAJ&pg=PA231&dq=Grimm+Stallybrass+Teutonic+Mythology+Fossite&lr=&client=firefox-a&cd=1#v=onepage&q=Helgoland&f=false p. 231].</ref>
 
== Потекло ==
Грим сметал дека „Форсети“ е постар облик на неговото име, претпоставувајќи дека непотврдениот [[старогорногермански јазик|старогорногермански]] еквивалент „форасизо“ (на современ [[германски јазик|германски]]: „Vorsitzender“''Vorsitzender'' со значење „претседавач“),<ref>Grimm, [https://books.google.com/books?id=q1gOAAAAYAAJ&pg=PA231&dq=Grimm+Stallybrass+Teutonic+Mythology+Fossite&lr=&client=firefox-a&cd=1#v=onepage&q=&f=false p. 231].</ref> но подоцна повеќе претпочитал изведен облик од „форс“ со значење „вителски водотек“ или „водопад“, што било поврзано со изворот и почитувањето на богот од страна на народите кои оделе на море.<ref>Grimm, [https://books.google.com/books?id=CllJAAAAMAAJ&pg=PA232&dq=Grimm+Stallybrass+Teutonic+Mythology+%22whirling+stream%22&lr=&client=firefox-a&cd=1#v=onepage&q=&f=false p. 232, note 2]; volume 4 (Supplement, 1883) [https://books.google.com/books?id=JmNJAAAAMAAJ&pg=PA1360&dq=Grimm+Stallybrass+Teutonic+Mythology+cataract&lr=&client=firefox-a&cd=1#v=onepage&q=&f=false p. 1360].</ref> Прифатливо е и мислењето дека „Фосите“ е постаро име, а „Форсети“ име кое потекнува од народната етимологија.<ref>Jan de Vries, ''Altgermanische Religionsgeschichte'', volume 2, 2nd ed. Berlin: de Gruyter, 1957, repr. 1970, p. 283 {{de icon}}.</ref> Според германскиот филолог Ханс Кун, германскиот облик „Фосите“ е јазички ист со името на [[старогрчка митологија|старогрчкиот]] бог „[[Посејдон]]“, што укажува на тоа дека оригиналниот назив морал да биде воведен пред прагерманската гласовна промена, најверојатно преку старогрчките трговци на [[калибар]].<ref>Hans Kuhn, ''Kleine Schriften IV: Aufsätze aus den Jahren 1968-1976'', ed. D. Hofmann, Berlin/New York 1978, p. 186-188.</ref> Старогрчкиот патешественик [[Питеј]], кој ја опишал трговијата со калибар, е познато дека го посетил подрачјето населено со германските племиња околу 325 година п.н.е.
 
== Толкувања ==
=== Нордиски Форсети„Форсети“ ===
Според делото [[Младата Еда]] од [[Снори Стурлусон]],<ref>''Gylfaginning'' ch. 32: text and translation online at [http://www.voluspa.org/gylfaginning31-40.htm voluspa.org].</ref> Форсети е претставен како син на [[Балдр]] и [[Нана (нордиска митологија)|Нана]]. Неговиот дом е [[Глитнир]], чие име означува „светлечки“ и се однесува на сребрениот таван и златните столбови кои зрачеле светлина, која била забележителна на голема далечина. Неговиот двор бил најдобар од сите и ги помирувал сите оние кои доаѓале пред него, што укажува на посредничка способност која е спротивна на онаа на нему блискиот бог [[Тир]], кој „не е нарекуван помирувач на мажите“.<ref>''Gylfaginning'' ch. 25, tr. Arthur Gilchrist Brodeur, online at [http://www.voluspa.org/gylfaginning21-30.htm voluspa.org].</ref> Сепак, како што укажува холандскиот јазичар [[Јан де Фрис]], единствената причина за поврзувањето на Форсети со правдата се чини дека е неговото име за што нема поткрепувачки докази во нордиската митологија.<ref>De Vries, p. 283.</ref> Строфата која ја цитира Стурлусон е можно подоцна да била надополнета со изразите „оној кој ги запира сите расправии“ или „оној кој ги стишува сите неслоги“, од кои самиот црпел информации.<ref name=EllisDavidson171>Hilda R. Ellis Davidson, ''Gods and Myths of Northern Europe'', London: Pelican, 1964, repr. Penguin, 1990, {{ISBN|0-14-013627-4}}; repr. as ''Gods and Myths of the Viking Age'', New York: Bell, 1981, {{ISBN|0-517-33644-8}}, p. 171.</ref>
 
Првиот дел од називот „Форсетлунд“ ([[старонордиски јазик|старонордиски]]: ''Forsetalundr'') — фарма во општината [[Онсеј]] (Одинов остров) во источниот дел на [[Норвешка]] — се чини дека е генитивен облик од „Форсети“, што претставува доказ дека бил почитуван во тоа подрачје.<ref name=EllisDavidson171/><ref>E.O.G. Turville-Petre,''Myth and Religion of the North: The Religion of Ancient Scandinavia'', London, Weidenfeld, 1964, p. 238.</ref>
 
=== Фризиски Фосите„Фосите“ ===
Според житието на [[Вилиброрд|Свети Вилиброрд]] од [[Алкуин]], светецот посетил остров меѓу Фризија и Данска кој бил посветен за Фосите и бил наречен Фоситесланд во чест на богот кој таму бил почитуван. Постоел и свет извор од кој водата требало да се црпи мошне тивко. Вилиброрд го осквернавил изворот со тоа што во водата од изворот крстел луѓе и жртвувал крава.<ref name=EllisDavidson171/> [[Алтфрид]] ја раскажал истата приказна за [[Лудгер|Свети Лудгер]].<ref>De Vries, p. 282.</ref> Адам Бременски ја прераскажал приказната и додал дека островот бил „Хајлихланд“, т.е. [[Хелголанд]].<ref>''Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum'' Book IV (''Descriptio insularum aquilonis''), ch. 3.</ref>
 
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Форсети“