|
Вапцаров бил најсилен поетски талент меѓу [[Македонци]]те кои твореле на други јазици, освен на [[македонски]]от. Неговата единствена стихозбирка со наслов „Моторни пѣсни“ содржи 20 песни напишани на бугарски јазик.<ref>Никола Йонков. "Моторни пѣсни", София, 1940</ref> Нему му е доделено едно од видните места во бугарската литература, иако тој самиот и во животот и преку својата поезија недвосмислено изјавувал дека е Македонец и дека ништо друго не би можел да биде и покрај тоа што создавал на [[бугарски јазик]]. Неговата поезија е изразито патриотска, социјална, револуционерна и хуманистичка.<ref>''Георги Сталев, Литература на македонскиот јазик, Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 153.''</ref>
== ЖивотБиографија ==
Вапцаров е роден во [[Банско (град)|Банско]] во [[Пиринска Македонија]] во [[1909]] година, во семејство кое било посветено на македонското ослободително движење. Неговата мајка била [[учител]]ка и со самите нејзини контакти со месното население се вклучила во ослободувањето на Македонија.<ref>''Георги Сталев, ''Литература на македонскиот јазик'', Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 153.''</ref> Вапцаров завршил основно [[училиште]] и шести клас [[гимназија]] во [[Разлог]]. Тогаш го прекинал образованието во гимназијата и се запишал во Морнарско-машинското училиште во [[Варна]], каде се сретнал со [[Марксизам|марксистичко-ленинистички]] кружок и станал негов активист. Таму го објавил своето прво поетско дело - стихотворбата „Кон светли идеали“. По завршувањето на школувањето, во [[1932]] година, Вапцаров станал [[машински техничар]], отпрвин на еден [[Брод (пловило)|брод]] со кој патувал по северниот брег на [[Африка]]. Поради ограничената комуникација со луѓето, тој ја напуштил службата и се вработил во селото [[Кочериново]] како техничар во фабрика за [[хартија]] и мукава. Во [[1933]] година бил тепан од страна на функционери на [[ВМРО]] поради неговите политички дејствувања. Малку подоцна, на патот од [[Благоевград|Горна Џумаја]] за Кочериново бил извршен неуспешен атентат врз него, поради што Вапцаров напишал писмо до [[Ванчо Михајлов]], прашувајќи го зашто сакаат да го убијат. Овој настан подоцна го инспирирала да ја напише стихотворбата „Песна“.
Поради тоа што како марксист-ленинист ја пропагирал идејата за класен преврат, бугарските власти почнале да го притвораат, распрашуваат и малтретираат. КакоОсвен додатенпроблемите проблем, покрај тие од страна насо бугарската власт, Вапцаров добил [[отказ]] од фабриката[[фабрика]]та каде работел ., Попо отказотшто одпроменил фабрикатанеколку Вапцаров се вработувал повеќе патиработи и повеќе пати добивал откази. Така , тој работел како машинист во парна мелница, а потоа како ложач во [[локомотива]]. Неговите промени на работа потрајале подолго време. Со секоја акција на бугарската [[полиција ]] против него, кај Вапцаров се разгорувала реакцијата против постојниот [[Капитализам|капиталистичко ]]- [[Фашизам|фашистички ]] систем. ▼Завршил основно училиште и шести клас гимназија во [[Разлог]]. Тој тогаш го прекинал образованието во гимназијата и се запишал во Морнарско-машинското училиште во [[Варна]], каде се сретнал со [[Марксизам|марксистичко-ленинистички]] кружок и станал активист на кружокот. Овде го публикува своето прво поетско дело - стихотворбата „Кон светли идеали“. По завршувањето на школувањето во [[1932]] Вапцаров станал [[машински техничар]], отпрвин на еден [[Брод (пловило)|брод]] со кој патувал по северниот брег на [[Африка]]. Поради ограничената комуникација со луѓе тој ја напуштил таа служба и се вработил во селото [[Кочериново]] како техничар во фабрика за хартија и мукава. Во [[1933]] година бил тепан од страна на функционери на [[ВМРО]] поради неговите политички дејствувања. Нешто потоа на патот од [[Благоевград|Горна Џумаја]] за Кочериново бил извршен и неуспешен атентат врз него, поради што Вапцаров напишал писмо до [[Ванчо Михајлов]], прашувајќи го зашто сакаат да го убијат. Овој настан подоцна ќе ја инспирира стихотворбата „Песна“.
Никола Вапцаров бил противпротивник на [[Фашизам|фашизмот]] и неговите политички заложби биле настроени против таа [[идеологија ]]. Раководителот на пиринското партизанско[[партизан]]ско движење, [[Никола Парапунов]], го поканил да се приклучи во раководството на движењето, ценејќи ги неговите диверзантски и разузнавачки акции врз важни објекти со кои се служеле фашистите во [[Бугарија]]. Вапцаров ја прифатил поканата, но не добил дозвола од раководството на Централниот комитет на [[Бугарската работничка партија (комунисти)|Бугарската работничка партија]] (комунисти). Вапцаров таа постапка не можел да ја разбере , па продолжил со диверзантските акции. ▼▲Поради тоа што како марксист-ленинист ја пропагирал идејата за класен преврат, бугарските власти почнале да го притвораат, распрашуваат и малтретираат. Како додатен проблем, покрај тие од страна на бугарската власт, Вапцаров добил [[отказ]] од фабриката каде работел. По отказот од фабриката Вапцаров се вработувал повеќе пати и повеќе пати добивал откази. Така тој работел како машинист во парна мелница, а потоа како ложач во [[локомотива]]. Неговите промени на работа потрајале подолго време. Со секоја акција на бугарската полиција против него, кај Вапцаров се разгорувала реакцијата против постојниот капиталистичко-фашистички систем.
Во [[1940]] собирагодина, тој собирал потписи низ [[Пиринска Македонија|Пиринско]] во тнрт.н. „[[Соболева акција]]“. ЗатоаПоради етоа, Вапцаров бил уапсен, суденосуден и интерниран во [[Годеч]]. По враќањето од Годеч (септември [[1941]] г.) земазел учество во саботажисаботажите против германскитегерманската војскивојска, снабдувањево снабдувањето со [[оружје ]], набавкаво набавката на документи и во обезбедувањето соби за илегалциилегалците. Како соработник на воената организација на БКПБугарската комунистичка партија, во [[1942]] година бил фатен од бугарските власти, а заедно со него биле и Македонците [[Атанас Романов]] и [[Антон Попов]]. Во [[судски процес против ЦК БРП|судскиот процес против ЦК БРП]] , еВапцаров бил осуден на смрт[[смртна казна]]. Под притисок на своите роднини, Никола напишал молба за помилување, која гласела: <ref>ЦВА, ф.16, оп.ІІ, а.е.112, л.329</ref> ▼Вапцаров, покрај основната работа за егзистенција, се занимавал со [[Книжевност|книжевна]] дејност. Тој е еден од организаторите на „[[Македонски литературен кружок|Македонскиот литратурен кружок]]“ во [[Софија]]. Од самите членови бил сметан за „срж“ на кружокот. Тој се занимавал со [[поезија]], пишувал критики и бил еден од организаторите на списанието „Литературен критик“.
Во тој временски интервал ([[1936]]-[[1942]]) Вапцаров ги создал најзначајните стихови. Колку што е активен во непосредната револуционерна работа, исто толку е интензивен и во својата литерарна дејност: во [[1940]] година ја издава својата прва и последна поетска збирка „Моторни песни“.
▲Никола Вапцаров бил против [[Фашизам|фашизмот]] и неговите политички заложби биле настроени против таа идеологија. Раководителот на пиринското партизанско движење, [[Никола Парапунов]], го поканил да се приклучи во раководството на движењето, ценејќи ги неговите диверзантски и разузнавачки акции врз важни објекти со кои се служеле фашистите во [[Бугарија]]. Вапцаров ја прифатил поканата, но не добил дозвола од раководството на Централниот комитет на Бугарската работничка партија (комунисти). Вапцаров таа постапка не можел да ја разбере па продолжил со диверзантските акции.
▲Во [[1940]] собира потписи низ [[Пиринска Македонија|Пиринско]] во тнр. „[[Соболева акција]]“. Затоа е уапсен, суден и интерниран во [[Годеч]]. По враќањето од Годеч (септември [[1941]] г.) зема учество во саботажи против германските војски, снабдување со оружје, набавка на документи и соби за илегалци. Како соработник на воената организација на БКП во [[1942]] година бил фатен од бугарските власти, а заедно со него биле и Македонците [[Атанас Романов]] и [[Антон Попов]]. Во [[судски процес против ЦК БРП|судскиот процес против ЦК БРП]] е осуден на смрт. Под притисок на своите роднини, Никола напишал молба за помилување, која гласела:
„До Негово величество царот - Софија
Осуден сум на цмртсмрт со стрелање, кривичен закон дело нр 585, Софиски военополски суд. Молам пресудата да биде заменета со доживотен затвор.
Никола Иванов Вапцаров. Централен затвор”. <ref>ЦВА, ф.16, оп.ІІ, а.е.112, л.329</ref>
И покрај тоа, на 23 јули 1942, македонските писатели Никола Вапцаров и [[Антон Попов]], заедно со четворица други бугарски [[комунисти]], биле стрелани во дворот на една софиска касарна од страна на бугарските власти.
По промената на односот на БКП кон македонското прашање, комунистичката власт во Бугарија ќе се обидеобидела да го искористи талентираниот писател за зацврстување на сопствениот авторитет, при што во [[1963]] година ќе бидабил изработен фалсификат на партисткиеден партиски протокол за божемнобожемното членство на Никола Вапцаров во партиската организација на БКП во селоселото [[Стоб]].<ref>http://www.epochtimes-bg.com/2008-03/2008-12-22_08.html</ref>
== Книжевна дејност ==
|
