Артериосклероза: Разлика помеѓу преработките

{{Infobox medical condition (new)|name=Артериосклероза|image=Blausen 0227 Cholesterol.png|caption=Крвен сад - наслаги и холестерол|field=[[Патологија]]|pronounce=|synonyms=|symptoms=|complications=|onset=|duration=|types=|causes=пушење, висок крвен притисок|risks=|diagnosis=крвна слика, ЕКГ|differential=|prevention=|treatment=зависно од степенот на артериосклерозата|medication=|prognosis=|frequency=|deaths=}}'''Артериосклерозата''' е задебелување, стврднување и губење на еластичноста на ѕидовите на [[Артерија|артериите]].<ref>"{{DorlandsDict|one/000008408|arteriosclerosis}}</ref> Овој процес постепено го намалува протокот на крв кон органите и ткивата, и може да доведе до сериозни здравствени проблеми заедно со [[атеросклероза]], која е специфична форма на артериосклероза предизвикана од масни наслаги, [[холестерол]], и некои други материи во и на ѕидовите на артериите.<ref>{{CiteНаведена web|title=Atherosclerosisмрежна страница|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0023229/|title=Atherosclerosis|work=PubMed Health Glossary}}</ref>

* Артериосклерозата, за разлика од [[атеросклероза]], е склероза која ги засега само малите артерии и артериоли, кои носат хранливи материи и кислород до клетките.<ref>{{CiteНаведена book|title=Color Atlas of Vascular Diseasesкнига|url=https://books.google.com/?id=Ptn6CAAAQBAJ&pg=PA7&dq=arteriosclerosis+definition#v=onepage&q=arteriosclerosis%2520definition&f=false|publishertitle=SpringerColor ScienceAtlas &of BusinessVascular MediaDiseases|datelast=2013-11-11|isbn=9783662062876Diehm|first=C.|lastlast2=DiehmAllenberg|first2=J.-R.|last2last3=AllenbergNimura-Eckert|first3=K.|last3last4=Nimura-EckertVeith|first4=F. J.|last4date=Veith2013-11-11|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=9783662062876}}</ref>  Атеросклероза е стеснување на артериите со таложење на масни материи, отпадните материи кои стигнале преку крвта, наслаги од калциум и фибрин, во внатрешноста на артериит. Ова ги зафаќа големите и средните артерии; но, неговото позиционирање зависи од личност до личност. <br /><br />Видовиː

* Monckeberg е артериосклероза која се гледа најмногу кај стари лица, најчесто во артериите на екстремитетите.<ref>{{CiteНаведена book|title=Pathology Practical Bookкнига|url=https://books.google.com/?id=x3n3cNOSH5AC&pg=PA40&dq=Monckeberg's+arteriosclerosis#v=onepage&q=Monckeberg's%2520arteriosclerosis&f=false|publishertitle=JPPathology MedicalPractical LtdBook|last=Mohan|first=Harsh|date=2012-11-30|isbnpublisher=9789350902660JP Medical Ltd|firstisbn=Harsh|last=Mohan9789350902660}}</ref>

* Нyperplastic артериосклероза е вид на артериосклероза што се јавува кај големи и средни артерии.<ref>{{CiteНаведена web|title=hyperplasticмрежна arteriosclerosisстраница|url=http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/hyperplastic+arteriosclerosis|title=hyperplastic arteriosclerosis|accessdate=2015-06-19}}</ref> 

* Hyaline артериосклероза, се однесува на лезии кои се предизвикани од таложење на хомогени хијалини материи во малите артерии и артериоли.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/hyaline+arteriolosclerosis|title=hyaline arteriolosclerosis|accessdate=2015-06-19}}</ref>

Третманот е најчесто во форма на превентивни мерки за профилакса. Лекови за третман на [[Хиперхолестеролемија|висок холестерол]], лекови за лекување на [[Хипертензија|висок крвен притисок]] (на пример, [[ACE inhibitors|АЦЕ инхибитори]]),<ref name="ac">{{CiteНаведена web|title=ACEмрежна inhibitors: MedlinePlus Medical Encyclopediaстраница|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/patientinstructions/000087.htm|websitetitle=www.nlm.nih.govACE inhibitors: MedlinePlus Medical Encyclopedia|accessdate=2015-06-19}}</ref> се употребуваат за лекување на артериосклерозата. Промени во животниот стил, како што сеː зголемување на вежбање, прекинот на пушењето, и ги намалена доза на алкохол, исто така се препорачува како профилакса од артериосклероза.

* [[Стент]]: Прво катетер се вметнува во блокираниот дел од артеријата, а потоа и балон. Балонот се полни исполнувајќи го луменот на садот и туркајќи ги депозитите кон артериските ѕидови. Потоа се става решеткаста цевка, за да се спречи артерија од повторно запушување .<ref>{{CiteНаведена web|title=Angioplasty:мрежна MedlinePlusстраница|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/angioplasty.html|websitetitle=www.nlm.nih.govAngioplasty: MedlinePlus|accessdate=2015-06-19}}</ref>

* [[Бајпас операција|Коронарна артериска бајпас хирургија]]: Оваа операција создава нов пат за да тече крвта до срцето. Се зема здраво парче од вена, и хирургот го додава на коронарната артерија, над и под блокадата за да се овозможи нов пат.<ref>{{citeНаведена web|title=Coronaryмрежна artery bypass surgeryстраница|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/coronaryarterybypasssurgery.html|websitetitle=MedlinePlusCoronary artery bypass surgery}}</ref>

* [[ЕндaртеректомијаЕндотеректомија]]: Ова е општа постапка за хируршко отстранување на блокади од артеријата.<ref>{{citeНаведена webмрежна страница|url=http://www.nhs.uk/Conditions/atherosclerosis/Pages/treatment.aspx|title=Atherosclerosis -Treatment|publisher=UK NHS|accessdate=21 November 2013|publisher=UK NHS}}</ref>

* [[Тромбоцитна терапија:]] е третман кој се користи за да ги растури тромбоцитските плаки во внатрешноста на артериите преку интравенско аплицирање на грутко-растворувачки лекови.<ref>{{CiteНаведена web|title=Thrombolyticмрежна therapy: MedlinePlus Medical Encyclopediaстраница|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007089.htm|websitetitle=www.nlm.nih.govThrombolytic therapy: MedlinePlus Medical Encyclopedia|accessdate=2015-06-19}}</ref>

Во 2008 година, имаше проценка од 16 милиони атеросклеротички срцеви болести и 5,8 милиони срцеви удари. Кардиоваскуларни болести кои се предизвикани од артериосклероза, предизвикале речиси 812,000 смртни случаи во 2008 година, повеќе од која било друга причина, вклучувајќи го и [[Рак (болест)|ракот]]. Околу 1.2 милиони Американци се предвидува да имаат срцев удар секоја година.<ref>{{citeНаведена web|title=Atherosclerosisмрежна страница|url=http://www.merckmanuals.com/home/heart_and_blood_vessel_disorders/atherosclerosis/atherosclerosis.html|websitetitle=Merck ManualsAtherosclerosis|accessdate=13 February 2015}}</ref>

Оваа болест можеби постои уште од античко време; меѓутоа, нејзината дијагностика и клинички импликации не беа познати до 20-от век. Терминот ''артериосклероза'' не се употребил се дур [[Жан Фредерик Мартин Лобстен]] не го измисли тоа, анализирајќи го составот на калцифицирани артериски лезии.<ref name="Atherosclerosis research">{{citeНаведено journalсписание|doilast=10.1007/s00428-006-0176-7Mayerl|pmidfirst=16612625Christina|last2=Lukasser|first2=Melanie|last3=Sedivy|first3=Roland|last4=Niederegger|first4=Harald|last5=Seiler|first5=Ruediger|last6=Wick|first6=Georg|year=2006|title=Atherosclerosis research from past to present—on the track of two pathologists with opposing views, Carl von Rokitansky and Rudolf Virchow|journal=Virchows Archiv|volume=449|issue=1|pages=96–103|yeardoi=200610.1007/s00428-006-0176-7|last1pmid=Mayerl|first1=Christina|last2=Lukasser|first2=Melanie|last3=Sedivy|first3=Roland|last4=Niederegger|first4=Harald|last5=Seiler|first5=Ruediger|last6=Wick|first6=Georg16612625}}</ref>

Името потекнува од грчките зборови ''αρτηρία'', што значи ''артерија'', и ''σκληρωτικός'', што значи ''закорави''.<ref>{{citeНаведена book|last1=Copstead-Kirkhorn|first1=Lee-Ellen C.|last2=Banasik|first2=Jacquelyn L.|title=Pathophysiology|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=9780323293174|page=322книга|url=https://books.google.com/?id=i7jwAwAAQBAJ&pg=PA322&dq=arteriosclerosis+word+origin#v=onepage&q=arteriosclerosis%20word%20origin&f=false|accessdatetitle=25 JulyPathophysiology|last=Copstead-Kirkhorn|first=Lee-Ellen 2016C.|languagelast2=enBanasik|first2=Jacquelyn L.|date=2014-06-25|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=9780323293174|page=322|language=en|access-date=25 July 2016}}</ref>