Салаковски Езера: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето Ознака: Изворно уредување 2017 |
Нема опис на уредувањето Ознака: Изворно уредување 2017 |
||
Ред 1:
[[Податотека:Велоекспедиции 2017 52.jpg|мини|300п|десно|Поглед на Салаковските Езера]]▼
{{double image|right|Салаковски Езера 01.jpg|200|Салаковски Езера 02.jpg|200|Поглед на Салаковските Езера|Поглед на Салаковските Езера со врвот [[Солунска Глава]] во позадината}}▼
'''Салаковски Езера''' — две леднички езера на планинскиот масив [[Мокра]] ([[Јакупица]]) во [[Македонија]].
Ред 5:
== Местоположба и одлики ==
Станува збор за две езера кои се
Езерата се сместени на надморска височина од За местоположбата, одликите и преданијата за Салаковските Езера кон крајот на XIX век пишувал и македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]], кој во својата книга „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ запишал дека на скопските планини има две мали, но длабоки езера, коишто се наоѓаат едно до друго на планината [[Црн Врв]]. Со заедничко име ги викаат „езерината“, едното „големо“, а другото „мало“ езеро. Малото зафаќа место колку едно гумно, а големото е два пати поголемо од него.<ref name="Ѓорче Петров" /> == Народни преданија и верувања ==
▲{{double image|right|Салаковски Езера 01.jpg|200|Салаковски Езера 02.jpg|200|Поглед на Салаковските Езера|Поглед на Салаковските Езера со врвот [[Солунска Глава]] во позадината}}
▲[[Податотека:Велоекспедиции 2017 52.jpg|мини|300п|десно|Поглед на Салаковските Езера]]
Во својата книга „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ издадена во [[1896]] година, македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] наведува 3 преданија кои ги има месното население за овие езера.
Според првото предание, соменатите езера, си имаат свој стопан - тоа е еден силен ѕвер, како што прилега на едни такви големи творби, какви што се тие езера.<ref name="Ѓорче Петров">{{наведена книга|last=Петров|first=Ѓорче|authorlink=Ѓорче Петров|title=[[Материјали по изучувањето на Македонија]]|editor=превод: Марио Шаревски|edition=2016|year=1896|pages =57-59|publisher=Единствена Македонија|location=Скопје|isbn=978-608-245-113-8}}</ref>
[[
Другите две верувања и приказни се однесуваат на нивните физички својства, имено на подземните врски.<ref name="Ѓорче Петров" />
▲Според првото предание, соменатите езера, си имаат свој стопан - тоа е еден силен ѕвер, како што прилега на едни такви големи творби, какви што се тие езера<ref name="Ѓорче Петров">{{наведена книга|last=Петров|first=Ѓорче|authorlink=Ѓорче Петров|title=[[Материјали по изучувањето на Македонија]]|editor=превод: Марио Шаревски|edition=2016|year=1896|pages =57-59|publisher=Единствена Македонија|location=Скопје|isbn=978-608-245-113-8}}</ref>. Среде големото езеро над водата се издигнува една гранитна карпа и тука често се јавува ѕверот или стопанот на езерото за да види бел свет<ref name="Ѓорче Петров" />. Штом види некој човек, тој се фрла во водата толку силно, што целата вода се заматува од него<ref name="Ѓорче Петров" />. Овчарите од околните планини си ги капат во езерото овците и јагнињата. Кога ќе ги соберат блиску до водата, ги втеруваат внатре овните, а по нив овците сами се фрлаат во водата. На тој начин овците поминуваат низ езерото еднаш - два пати додека волната да им се измие добро<ref name="Ѓорче Петров" />. Пред да ги втераат во езерото на капење, овчарите фрлаат во водата пари и стрелаат со пушки, за да ја покажат својата почит кон господарите на езерата<ref name="Ѓорче Петров" />. Ако тоа не го направат, нужно ќе им се изгуби нешто. Или „ќосот“ (овенот) ќе го завлече стадото во вртежот и така ќе се удави целото стадо или дел од стадото ќе се качи на карпата и од таму нема да може да се истера, или најпосле во мирната вода ќе се удави некоја овца<ref name="Ѓорче Петров" />. Во потврда на ова Ѓорче Петров наведува дека братучедот на неговиот раскажувач во неверување, без да ја изврши претходната церемонија, го втерал „ќосот“ во водата, а после него внатре влегло целото стадо при што повеќето овци излегле надвор, но 17 јагниња останале на средната карпа и на никаков начин не можел да ги натера да ја напуштат карпата и да излезат надвор<ref name="Ѓорче Петров" />. Братучед му тогаш го препливал езерото до карпата и ги истерал јагнињата од таму<ref name="Ѓорче Петров" />. За да излезе од езерото, тој замавнал со нозете од карпата за да земе сила, со чијашто помош сакал да се доближи до брегот, но не можел да се движи нанапред, затоа што нешто го влечело наназад - тоа бил стопанот (таласамот), кој го туркал наназад и го завлекувал долу во водата<ref name="Ѓорче Петров" />. Со големи напори после 10 минути се појавил одгоре над водата и почнал да плива нанапред, но мачно можел да се одржува и да плива над водата, затоа што се чувствувал тежок, како да имал цела куќа над него<ref name="Ѓорче Петров" />. На неговите повици за спас другарите му пуштиле прачка и го извлекле на брегот - ѕверот го пуштил за да прикажува на светот за случката<ref name="Ѓорче Петров" />. „Но колку ќе биде жив? - не поминаа две недели и умре. Од тогаш и турско и каурско се плаши од ѕверот! Господ да чува!“<ref name="Ѓорче Петров" />.
▲[[File:Салаковски Езера 07.jpg|thumb|300px|лево|Поглед на Салаковските езера под врвот и гребен Убава]]
▲Другите две верувања и приказни се однесуваат на нивните физички својства, имено на подземните врски<ref name="Ѓорче Петров" />. Се верува дека од нив под планината тече вода којашто избива кај селото [[Белица]] (Поречко) под јужната падина на [[Караџица]] на аголот со [[Даутица]]. Над тоа село има извор од планината [[Караџица]]<ref name="Ѓорче Петров" />. За забележување е тоа што во тоа село мислат дека водата на тој извор потекнува од некоја друга планина во Скопско. Таа повраност на езерото со изворот се открила на следниот начин: Некојси овчар од село Белица случајно фрлил во изворот еден стап. Стапот излегол на изворот кај село [[Белица]]<ref name="Ѓорче Петров" />. Поттикнат од тоа случајно откритие, тој намислил да ја прехранува својата куќа од овците на својот господар. На секои 20 дена тој колел по еден овен и го пуштал во езерото завиен во неговата кожа<ref name="Ѓорче Петров" />. Овенот излегувал во изворот кај селото Белица од каде што жена му го прибирала. Господарот забележал дека стадото му се намалува и бидејќи не верувал во објаснувањата на својот овчар за причината на тоа намалување, тој излегол еден ден да го следи. Видел дека овчарот заклал брав и го пуштил во езерото завиен во неговата кожа<ref name="Ѓорче Петров" />. Разлутен од тоа, тој го фрлил овчарот во езерото и кога жена му излегла по обичај да го прибере бравот, заедо со него го прибрала и телото на својот маж<ref name="Ѓорче Петров" />.
{{ надворешни снимки
| width = 230px
Ред 22 ⟶ 29:
| video1 = [https://www.youtube.com/watch?v=2YCxaLqgnQ8 Аматерската снимка „Ѕверот од Салаковски Езера“, филмувано издание на преданието запишано од Ѓорче Петров снимено во рамки на Геоекспедицијта на Мокра во 2016 година] од серијалот „Уживај во Македонија
}}
Според третото предание и верување, тие езера имаат поврзаност и со реката [[Треска]]<ref name="Ѓорче Петров" />. На дното на реката во таа клисура имало една вдлабнатина во која се забележувал некаков воден вртеж. Веруваат дека таа пропаст е без дно и дека од неа извира една голема вода, којашто незабележано се соединува со водата на реката [[Треска]]. Почетокот на таа вода се наоѓа во езерата<ref name="Ѓорче Петров" />. Среде големото езеро имало силен вртеж кој проголтувал и потопувал сѐ што ќе попаднело во него. Претпоставуваат дека под тој вртеж има една бездна пропаст, којашто води во реката Треска во гореспоменатата пропаст. По тој подземен ходник излегува вода од езерото во споменатиот извор на Треска. Пронаоѓањето и откривањето на таа тајна се припишуваат на еден овчар од тамошните блиски села. Тој бил главен кај некој господар, кому му ги пасел овците на [[Црн Врв]] крај езерата<ref name="Ѓорче Петров" />. Еднаш, како што седел на карпата покрај езерото, кавалот му паднал во водата и се изгубил. Кавалот пропаднал во дното на езерото и по подземниот премин излегол на изворите на Треска<ref name="Ѓорче Петров" />. Жената на овчарот која случајно излегла на реката да пере алишта го пронашла и го закачила вкуќи со другите работи на мажот ѝ. Овчарите кои пасат стада во планините имаат обичај еднаш во месецот да отидат дома на преслекување. Кога споменатиот овчар, по некое време отишол дома на преслекување, го нашол кавалот дома, закачен на ѕидот<ref name="Ѓорче Петров" />. По објаснувањата на жена му се разбрала работата - тие ја дознале тајната за поврзаноста меѓу езерото и изворот крај реката Треска. Како и првиот овчар и последниот се користел од тој случај, но најпосле и него го стигнала судбината на првиот<ref name="Ѓорче Петров" />.▼
▲Според третото предание и верување, тие езера имаат поврзаност и со реката [[Треска]].<ref name="Ѓорче Петров" />
Во записите на Ѓорче Петров се сретнува и уште едно предание кое повеќе се однесува на блиската месност и превој [[Бразда (Салаково)|Бразда]] и во кое се вели дека кога [[Крали Марко]] посакал вода за својот манастир кој се наоѓа во подножјето на [[Црн Врв]], ја пробил од едната страна карпата којашто го заградува големото езеро и пуштил од него вода од којашто се создала [[Маркова Река]]<ref name="Ѓорче Петров" />.▼
▲Во записите на Ѓорче Петров се сретнува и уште едно предание кое повеќе се однесува на блиската месност и превој [[Бразда (Салаково)|Бразда]] и во кое се вели дека кога [[Крали Марко]] посакал вода за својот манастир кој се наоѓа во подножјето на [[Црн Врв]], ја пробил од едната страна карпата којашто го заградува големото езеро и пуштил од него вода од којашто се создала [[Маркова Река]].<ref name="Ѓорче Петров" />
== Галерија ==
|