Западно Римско Царство: Разлика помеѓу преработките

Во теоријата, [[Римското царство]] и по 286 г., односно 395 г. било едно, единствено и неделливо. Во пракса, по 286 г. со царството раководеле неколку владетели, обично еден на Исток, друг на Запад<ref>[http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:5s5DGVR-I6EJ:evrodijalog.eu/pdf/ED%252011/ED11%2520%255B173-186%255D.pdf+%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE+%D1%80%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%BE+%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE&hl=en&pid=bl&srcid=ADGEESjb7XVcrdbpV-18eUrdwg0Znh6_gg6nGS5FqaKOb8_fJzd9a62e2cafKRJ8iueAGgoZMn4z95gBK6VsTioy5-sV-wQOoZYw1jwftHewI31tEhkLSt5vnjCU2W_OsygVWgaFqadK&sig=AHIEtbSYlycoHA6S1kvNIDSF0Zuv4QUgGg ЕВРОПА И БАЛКАНОТ: ИСТОРИСКО НАСЛЕДСТВО И КОНСТРУКЦИЈА НА КОЛЕКТИВНИТЕ ИДЕНТИТЕТИ, Страшко СТОЈАНОВСКИ]</ref>. Теоретски гледано, последниот владетел на обединетото царство бил [[Теодосиј I|Теодосиј Велики]], кој пред смртта во 395 г. го поделил помеѓу своите два сина – на постариот [[Аркадиј]] му го оставил Истокот, а на помладиот [[Хонориј]], Западот. После тоа, западните цареви најпрвин владееле од [[Милано]], а по 402 г. и од [[Равена]]. По 407 г. почнало забрзаното слабеење на Западното Римско Царство како резултат на нападите на варварите ([[Готи]], [[Вандали]], [[Франки]] и др.) кои почнале да се населуваат во рамките на границите на империјата. По 455 г. Западноримскиот цар ефективно владеел само со [[Италија]], а на 4.  септември 476 г. [[Ромул Августул]] бил соборен. Последниот кој имал титула на цар бил [[Јулиј Непот]], кој починал во [[Далмација]] во 480 год. По 476 г., односно 480 г., варварските владетели на Италија, како на пример [[Одоакар]] и [[Теодорик]], се сметани за гувернери на римскиот император (од [[Цариград]]).

Теодосиј се вратил на исток и го оставил франкот [[Арбогаст]] како врховен воен заповедник на Западот (magister militum). Во рацете на Арбогаст се наоѓала сета власт и младиот Валентинијан во неколку наврати му се пожалил на Теодосиј за неговото владеење. Најпосле, официјално на 15, мај 392 г. Валентинијан извршил самоубиство, но во [[Константинопол]] почнале сомневањата дека Арбогаст го убил царот. Веќе на 22 август 392 г. за западноримски цар е прогласен [[Евгениј]] кој, иако номинално бил христијанин, им пружил поддршка на паганите. Теодосиј одбил да го признае Евгениј за нов цар, туку својот деветгодишен син [[Хонориј]] го прогласил за август на Западот на 23 јануари 393 г. Прогласувањето на Хонориј било исто што и објавување војна и Теодосиј започнал нов поход на Запад и на 6.  септември 394 г. ги поразил [[Евгениј]] и [[Арбогаст]] во битката на [[Фригид]]. (денешна граница меѓу [[Италија]] и [[Словенија]]), со што повторно, слично на Константин, го обединил Римското царство под своја власт.

Воздигнувањето на Констанциј за [[август (титула)|август]] никогаш не било прифатено во [[Константинопол]], но тој конфликт бил брзо надминат откако мажот на Плацидија умрел на 2.  септември 421 г. Гала Плацидија, сега мајка на малиот Валентинијан, се обидела да обезбеди наследство на престолот за својот син, но во 422 г. била протерана и се скрила во Цариград на дворот на [[Теодосиј II]]. [[Хонориј]], кој немал деца, умрел на 15 август 423 г. и неговата смрт довела до нови беспошттедни борби кои практично ги уништиле сите придобивки од напорите на Констанциј.

Исчезнувањето на моќниот непријател и чест сојузник, влијаело и на промената на среќата на Аециј. Под влијание на сенаторот [[Петрониј Максим]], на 21. или 22.  септември 454 г. [[Валентинијан III]] лично го убил [[Аециј]]. Во очите на царот, без притисокот на Хуните, Аециј веќе не бил неопходен. Атентатот само предизвикал нов круг на борби за власт во Рим во текот на кои двајца телохранители на Аециј го убиле царот Валентинијан на 16 март 455 г. Со тоа на Западот исчезнала легитимната династија на Теодосиј и сенаторот [[Петрониј Максим]] го наследил престолот еден ден по убиството на царот. Новиот цар веднаш го испратил [[Авит]] во [[Галија]] да побара воена помош од визиготскиот крал [[Теодорик II]]. Тоа била потполна негација на политиката на Констанциј и Аециј за постојан притисок врз Визиготите, како потенцијално најголема опасност по западното царство. Така, Визиготите биле промовирани во главни царски сојузници и во извор на воена моќ. Втората грешка што ја направил Петрониј Максим била тоа што насилно се оженил со вдовицата на Валентинијан, а нејзината ќерка [[Евдокија]] ја оженил за својот син. Бидејќи Евдокија веќе била свршена со вандалскиот принц [[Хунерих]], неговиот татко [[Гејсерих]] собрал голема флота и најавил дек доаѓа во Рим за да ја исправи навредата за нарушената чест на неговото семејство. На веста дека доаѓаат Вандалите, Петрониј Максим се обидел да побегне од Рим, но на излезот од градот, на 31 мај, по само два ипол месеца владеење, со камења го убил разбеснетиот народ. Пред [[Гејсерих]], кој истиот ден се истоварил на вливот на Тибар, повторно излегол папата [[Лав I]] и го замолил вравраскиот крал да го поштеди градот од разорување и убивање и да се задоволи со грабеж. Градските порти на рим им биле отворени на Вандалите на 2 јуни и [[Вечниот град]] бил под тринеделен грабеж. Гејсерих со себе во [[Картагина]] ја повел царицата [[Евдоксија]] и нејзините две ќерки, од кои Евдокија подоцна била омажена за Хунерих. Неговите војници со себе однеле богат плен, пред се злато, сребро и бронза, кои можеле да се најдат во Рим. Терминот вандализам, кој обично се поврзува со грабежот на Гејсерих во Рим, се појавил дури во 1794 г. во францускиот јазик.

Од друга страна, варварските кралства на западот зајакнале во текот на римските судири и [[Јулиј Непот]] во 474 г. му ги признал на Еурих сите освојувања во [[Галија]] и [[Хиспанија]]. Непот ги препуштил градовите кои долго се спротивставувале на Визиготите во замена за [[Прованса]]. Истата година Лав ги признал освојувањата на Гејсерих со што Византија практично се откажала од понатамошните потфати на Запад. Во самата Италија, Непот, како човек од истокот, не бил претерано популарен и на 28 август 475 г. ја напуштил Италија и се вратил во Далмација под притисок на командантот на војската [[Орест]], поранешен секретар на Aтила. Потоа, на 31. октомври 475 г. Орест го прогласил својот син [[Ромул Августул|Ромул]] за цар. Новиот август Ромул бил се уште дете на околу десетгодишна возраст и поради тоа бил запомнет под деминутивот Августул. Превратот на Орест не бил прифатен ниту во [[Константинопол]], ниту во галскиот [[Соасон]], каде [[Сиагриј]] продолжил да кова пари во име на [[Јулиј Непот]] кој сега владеел само со Далмација. Орест успеал да го симне од престолот Јулиј Непот, но немал пари за да ја исплати војската која го направила превратот. Варварските одреди на [[Скири]]те и [[Ругијци]]те, кои стапиле во служба на Рим по распадот на царството на Атила барале барем да им се подари земја во Италија. Орест одбил да спроведе населување на варварските наемници во Италија, но за возврат дошло до бунт предводен од поглаварот на Скирите, [[Одоакар]]. Тој прво го совладал Орест кај [[Плацентиј]] на 28 август, а потоа и неговиот брат Павле на 4.  септември 476 г. Младиот [[Ромул Августул]] бил симнат од престолот и испратен на еден имот во [[Кампанија]]<ref>[http://www.archive.org/stream/medievaleuropefr00bmuoft#page/n69/mode/2up Medieval Europe from 395 to 1270] Bémont, Charles, 1848-1939 ([[англиски јазик|анг.]])</ref>.

** [[Силван (узурпатор)|Силван]] ( 11 август - 7.  септември 355, Келн во Германија)

* [[Констанциј III]] (8 февруари - 2.  септември 421 како совладетел на Хонориј)

* [[Либиј Север]] (19. ноември 461 - по 25.  септември 465)

* [[Ромул Августул]] (31. октомври 475 - 4.  септември 476.)