Париска комуна: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
[[Податотека:Barricade18March1871.jpg|мини|десно|300п|Барикади низ Париз, 18 март 1871 г.]]
'''Париска комуна''' ({{lang-fr|La Commune de Paris}}) —
▲'''Париска комуна''' ({{lang-fr|La Commune de Paris}}) — назив за [[социјализам|социјалистичката]] револуционерна власт воспоставена во [[Париз]] од [[18 март]] до [[28 мај]] [[1871]] година.
== Прогласување на Комуната ==
По поразот на [[Франција]] во [[Француско-пруска војна|Француско-пруската војна]] од 1870-1871, француската влада на 18 март пристапи кон разоружување на париската Национална гарда, која беше значително проширена во функција на одбраната на Париз од [[Пруси]]те, вклучувајќи ги и сиромашните слоеви. Граѓаните одбија да го предадат оружјето и топовите и ги протеруваат претставниците на владата. Владата пребегна во [[Версај]], а во Париз е прогласена Париската комуна. Централниот комитет на Националната гарда веднаш закажа избори за Комуната, кои се одржуваат на [[26 март]].
Ред 10 ⟶ 8:
== Активности на Комуната ==
Париската комуна во текот на своето краткотрајно постоење усвои и спроведе повеќе социјални мерки, како укинување на ноќната работа во париските пекарници, одложување на плаќањето на долговите и укинување на каматите на долговите, воведување на правото на работниците да управуваат со претпријатијата на сопствениците што пребегнале од градот итн. Црквата беше одделена од државата, а и образованието беше ослободено од патронажата на црквата. Покрај тоа, Комуната ја замени
▲Париската комуна во текот на своето краткотрајно постоење усвои и спроведе повеќе социјални мерки, како укинување на ноќната работа во париските пекарници, одложување на плаќањето на долговите и укинување на каматите на долговите, воведување на правото на работниците да управуваат со претпријатијата на сопствениците што пребегнале од градот итн. Црквата беше одделена од државата, а и образованието беше ослободено од патронажата на црквата. Покрај тоа, Комуната ја замени француската [[тробојка]] со црвеното знаме и го усвои републиканскиот календар од [[Француска револуција|Француската револуција]] од [[1789]].
== Задушување на Комуната ==
Версај на [[2 април]] почна со нападите врз Париз. Версајските сили релативно лесно се пробиваат низ западниот, побогат дел од градот, но наидуваат на сериозен отпор кога доаѓаат до западните, работнички квартови на градот. Таму, по исцрпувачките и крвави борби во текот на т.н. „Крвава недела“ на [[28 мај]] Комуната е задушена. При тоа се проценува дека во текот на „Крвавата недела“ се убиени 10 до 50 илјади лица.
Ред 25 ⟶ 21:
== Надворешни врски ==
* [http://www.marxists.org/history/france/paris-commune/index.htm Марксистичка интернет архива за Париската комуна] (на англиски)
* [http://libcom.org/tags/paris-commune Текстови за Париската комуна на libcom]
* [http://www.marxists.org/makedonski/markovik/1871/pariska-komuna.htm Светозар Марковиќ, „Пропаста на Париската комуна“] * [http://okno.mk/node/59577 Кристин Рос, „Раѓањето на Комуната“]
{{commons|Commune de Paris}}
| |||