Шестноги: Разлика помеѓу преработките

Класакласа [[Инсект|Insectaинсект]] и<br />

Поттипот на '''шестоногитеШестноги''' (''{{науч|Hexapoda'', од [[грчки]] што значи ''шест нозе''}}) е— најголемата групација на [[членконоги]]те. Таа ги вклучува групите ''[[Инсект|Insecta]]'' и блиските на нив ''[[Земјени болви|Collembola]]'', ''[[Праменоопашести|Diplura]]'' и ''[[Безопашни|Protura]]''. Порано овие три групи се сметале за бескрилни инсекти, но постојат големи разлики во надворешните структури, органските системи и [[Постембрионален развиток|постембрионалниот развиток]], што укажува на [[Еволуција|еволутивна]] [[Разгранување (еволуција)|дивергенција]] меѓу инсектите и трите останати блиски групи ''Protura'', ''Diplura'' и ''Collembola''. Многу [[Ентомологија|ентомолози]] се уште ги сметаат овие три таксони за ,,примитивни‘‘ редови на инсекти, додека други ги класифицираат како редови во одделна класа (''[[Внатревилични|Entognatha]]''), а трети инсистираат на тоа дека разликите ги надминуваат сличностите и го сметаат секој таксон за посебна класа на членконоги.

Структурно и еколошки, неинсектските шестоногишестноги делат многу сличности со [[многуноги]]те. Сите членови на овие таксони подлежат на [[Метаморфоза (зоологија)|аметаболен]] развиток (јајце, младенче, возрасна единка); ''Protura'' придодаваат по еден телесен сегмент за време на секое од првите три преслекувања ([[анаморфоза]]). Како и многуногите, ''Protura'', ''Diplura'' и ''Collembola'' се ограничени на влажни средини, бидејќи нивниот [[егзоскелет]] нема заштитен слој на восок. Нивниот тенок телесен ѕид дозволува гасна размена со околината и служи како важен [[Дишење|респираторен]] орган (некои протури немаат [[Трахеи|трахеален систем]]). За време на [[Преслекување (зоологија)|преслекувањето]], егзоскелетот на протурите и колемболите се разделува трансверзално зад главата (како кај [[Двопарноноги|илјаданогалките]] и [[Еднопарноноги|стоногалките]]), отколку лонгитудинално долж грбната страна (како кај инсектите).

Протурите немаат [[Антена (зоологија)|антени]], но диплурите и колемболите имаат добро развиени, мултисегментни антени. Како и кај многуногите, целата должина на антената е со [[мускул]]и, така што секој сегмент е опремен со посебни мускули и секој сегмент е способен за независно движење. Повеќето еволуциони биолози го сметаат овој податок за примитивна карактеристика ([[Плезиоморфија|плеизиоморфна]] состојба), бидејќи сите други шестоножнишестножни членконоги (вистинските инсекти) имаат мускули само во првиот антенски сегмент и [[педицел]]от, двата базални сегменти на антените.

Многуногите традиционално се сметаа за најблиски сродници на шестоногитешестногите врз основа на морфолошките сличности. Тогаш тие се сметале за поткласи во рамките на поттипот наречен ''Tracheata'', ''Uniramia'' или ''Atelocerata''. Меѓутоа, поновите истражувања ставија сомнеж на оваа систематика, и веројатно дека нивни најблиски сродници би можеле да бидат [[Ракови|ракообразните]].<ref>{{cite journal|author=[[Gonzalo Giribet|Giribet, G.]], [[Gregory D. Edgecombe|Edgecombe, G.D.]] and [[Ward C. Wheeler|Wheeler, W.C.]]| year=2001 |title= Arthropod phylogeny based on eight molecular loci and morphology | journal=[[Nature (journal)|Nature]]|pmid=11557979|volume=413|issue=6852| pages=157–161 |doi= 10.1038/35093097}}</ref> Неинсектските шестоногишестноги се сметале како една еволутивна линија, обично третирана како класа ''Entognatha'' (кладограм А), или како групација од неколку линии во различни односи со класата ''Insecta''. Всушност, ''Diplura'' би можеле да се поблиски со ''Insecta'' отколку ''Collembola'' или ''Protura'' (кладограм В). Постојат и некои докази кои укажуваат на тоа дека шестоножнитешестножните групи веројатно не споделуваат заеднички предок и дека ''Collembola'' припаѓаат во друга група.

Молекуларните анализи укажуваат дека шестоногитешестногите дивергирале од нивната сестринска група - ''[[Anostraca]]'' на почетокот на [[силур]], пред 440 милиони години - што коинцидирало со појавата на васкуларните растенија на копното.<ref name=Gaunt2002>{{cite journal

Следните кладограми ги прикажуваат трите можни филогенетски односи меѓу шестоногитешестногите и се основани на проектот Tree of Life;<ref name=tree>[http://www.tolweb.org/Hexapoda/2528 Tree of Life, Hexapoda]</ref> ''Diplura'' имаат нестабилна положба: