Википедија

Глагол: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 7:
'''Глаголот''' ([[латински]]: ''verbum'', „збор“) е една од [[Зборовни групи|зборовните групи]] на [[јазик]]от.
Според дефинициите на [[синтакса]]та, глаголот е збор што искажува дејство, процес или состојба. Во најголем број од јазиците основната форма на глаголот е [[инфинитив]]от, но во некои јазици, како што е [[македонскиот]], инфинитивот не постои па така, основната форма се одредува според некоја глаголска форма во еднина.
Главните карактеристики на глаголот се неговите граматички категории кои, за разлика од другите зборовни групи, се најбројни. Меѓу нив спаѓаат [[Граматичко време|времето]], [[Граматичкиглаголски вид|видот]], [[Граматички начин|начинот]], [[Граматички залог|залогот]], [[Граматичко лице|лицето]], [[Граматички род|родот]], [[Граматички број|бројот]] и [[Граматичка преодност|преодноста]]. Македонскиот збор „глагол“ потекнува од старословенскиот {{Script|Cyrs|глаголи}} што значи „зборува“.
 
==Усогласување на глаголот==
Ред 28:
{{Main|Граматичко време}}
 
Во зависност од јазикот, глаголите можат да изразат [[време (граматика)|граматичко време]], граматички[[глаголски вид]] и граматички[[глаголски начин]]. Граматичкото време<ref>Comrie, Bernard, ''Tense'', Cambridge Univ. Press, 1985.</ref><ref name=Dahl>[[Östen Dahl]], ''Tense and Aspect Systems'', Blackwell, 1985.</ref><ref>Fleischman, Suzanne, ''The Future in Thought and Action'', Cambridge Univ. Press, 1982.</ref> е всушност употреба на [[Помошен глагол|помошни глаголи]] или [[наставки]] за да се искаже дали одредено дејство или состојба се случила пред, за време на или после моментот на кажување. Точката за ориентација е моментот на искажување на дејството и според тоа се добиваат три апсолутни времиња: [[Сегашно време|сегашно]], [[Минато време|минато]] и [[Идно време|идно]]. Ако точката за ориентација не е сегашното време, тогаш станува збор за релативни времиња и такви времиња се на пример [[минато-идно време]] или [[минато неопределено свршено време]].
 
== Вид==
{{Main|ГраматичкиГлаголски вид}}
 
Видот се користи да се искаже како дејството се случило низ времето. Како таков, може да биде лексички и граматички, каде лексичкиот е вметнат во значењето на глаголот. Се комбинира со глаголското време и се добиваат:
Ред 43:
:*[[перфект]] - комбинира елементи на времето и видот
 
Во некои јазици [[Граматичкиглаголски вид|видот]] се искажува со помош на посебни глаголски форми, наместо со помошни глаголи. Таков јазик на пример е македонскиот, каде секој глагол може да биде [[Свршен глагол|свршен]] или [[Несвршен глагол|несвршен]]. Со свршениот глагол дејството се гледа како целина (исто како со свршениот вид), а со несвршениот глагол дејството се гледа како процес (исто како несвршениот вид). Некои македонски глаголи се [[Дввиден глагол|двовидни]], односно можат со една форма да ги искажат двата вида.
 
Уделот на видот во [[македонски јазик|македонскиот јазик]] може да се анализира само од призмата на зборообразувањето, но не и во рамките на морфологијата (флексијата) на глаголите (пр. даде и јаде се два глагола од два различни вида и ништо не укажува, освен нивното значење, каков е видот на нивното дејство).
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Глагол“