Роза Луксембург: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Bot: Migrating 97 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7231 (translate me)
сНема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:Rosa Luxemburg.jpg|thumb|right|Роза Луксембург]]
 
[[Податотека:Rosa Luxemburg ND2.JPG|thumb|right|Роза Луксембург]]
[[Податотека:Zetkin luxemburg1910.jpg|thumb|right|Роза Луксембург]]
 
'''Роза Луксембург''' ({{lang-de|Rosa Luxemburg}}, {{lang-pl|Róża Luksemburg}}; {{роден на|5|март|1870}} - {{починал на|15|јануари|1919}}) била познат [[Марксизам|марксистички]] теоретичар и политичар. Беше една од главните теоретичари на [[Социјалдемократска партија на Германија|Социјалдемократската партија]] на [[Германија]] и една од водечките личности на левото крило на социјалдемократијата во меѓународни рамки. Голем противник на [[Прва Светска војна|Првата светска војна]] и на политиката на германската социјалдемократија, Роза Луксембург заедно со [[Карл Либкнехт]] го основа „[[Спартаков сојуз|Спартаковиот сојуз]]“. Поради своите антивоени ставови беше затворена од страна на германската влада. По избувнувањето на револуцијата во Германија во ноември [[1918]] беше ослободена од затвор и се зафати со обединување на левоориентираните социјалдемократски групи во Комунистичката партија на Германија. По неуспешните демонстрации од јануари [[1919]], Роза Луксембург заедно со Карл Либкнехт беше заробена од десничарските „[[Слободни трупи]]“ и набрзо беше убиена.
 
== Живот ==
Родена е во Замошк[[Замошќ]], [[Полска]] како [[Розалија Луксембург]]. Потекнува од еврејска[[Евреи|еврејско]] фамилијадемејство и е најмала од петте деца. Во [[1889]] на 18 години, нејзината револуционерна агитација ја принудува да се пресели во [[Цирих]], Швајцарија за да избегне затвор. Во Цирих таа продолжува со својата револуционерна активност, истовремено студирајќи политичка економија и право. Се стекнува со докторат во [[1898]]. Таму таа се запознава со многу руски социјалдемократи, меѓу кои и водечките членови на партијата: [[Георги Плеханов]] и [[Павел Акселорд]]. Не помина долго време додека Луксембург ги нагласи остро теоретски разлики со Руската партија, првенствено околу прашањето на независноста на Полска: Луксембург веруваше дека [[самоопределување]]то го ослабува меѓународното социјалистичко движење и само и’ помага на буржоазијата да го зајакне своето владеење врз новите независни нации. По ова прашање Луксембург не се согласуваше ниту со Руската ниту со Полската социјалистичка партија, кои веруваа во правата на руските малцинства на самоопределување. Не согласувајќи се со нив, Луксембург помогна во создавањето на Полската социјалдемократска партија.
 
Во текот на ова време Луксембург го среќава својот животен сопатник [[Лео Јогишес]], кој во тоа време ја предводи Полската социјалистичка партија. Додека Луксембург беше гласноговорник и теоретичар, Јогишес ја дополнуваше како организатор на партијата. Тие развија интензивни лични и политички врски до крајот на нивните животи.