Википедија

Свето Римско Царство: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 111:
Ова исто така го обновило конфликтот со [[Список на византиски императори|источниот цар од Константинопол]], особено откако синот на Отон, [[Отон II]] (967-83) ја присвоил назнаката ''imperator Romanorum''. Сепак, Отон бил поврзан со истокот преку брак, кога се оженил со византиската принцеза [[Теофано]].<ref>{{cite book|last=Magill|first=Frank|title=Dictionary of Wolrd Biography|volume=II|year=1998|publisher=Fitzroy Dearborn|location=London|page=708}}</ref> Нивниот син [[Отон III]], го насочил своето внимание на Италија и Рим и користел многу дипломатија, но умрел млад во 1002 година, а бил наследен од неговиот роднина [[Хајнрих II]], кој се фокусирал кон Германија.
 
Кога [[Хајнрих II]] умрел во 1024 година, [[Конрад II]], прв од [[Салиевци]]те, бил избран за крал во 1024 година, по кратка дебата меѓу војводите и благородниците, кои постепено ќе се развијат и претворат во [[електоризборен кнез|изборни кнезови]]и.
 
==== Борба за инвеститурата ====
Ред 137:
 
==== Промени во политичката структура ====
[[Податотека:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|thumb|Седумте [[принцеви-електориизборен кнез|изборни кнезови]].]]
Во 13 век имало генерална промена на структурата на тоа како се управувало со земјата, со што се подготвувало префрлањето на политичката моќ кон [[буржоазија]]та на сметка на аристократскиот [[феудализам]] кој бил карактеристика на [[Доцен среден век|Доцниот среден век]].
 
Ред 149:
==== Издигнуваљње на териториите по династијата Хоенштауфен ====
[[Податотека:HRR 14Jh.jpg|thumb|Светото Римско Царство 1273-1378 и главните кралски династии.]]
Потешкотиите во бирањето на крал на крајот довеле до појавата на фиксниот колеџколегиум на принцеви-електори[[изборен кнез|изборни кнезови]] (''Kurfürsten''), чиј состав и процедури биле одредени со [[Златната Була од 1356 година]]. Овој развој најверојатно најдобро го симболизира ново појавената двојност помеѓу царот и државата (''Kaiser und Reich''), кои повеќе не се сметале за идентични. Ова исто така се гледа и по начинот на кој кралевите кои владееле по династијата Хоенштауфен се обидувале да ја одржат нивната моќ. Порано од тоа, силата (и финансиите) на Царството главно зависеле од самите земји на Царството, тн ''Reichsgut'', кој секогаш му припаѓал на тогашниот крал и вклучувал многу царски градови. По 13 век, важноста на Рајхсгутот се намалувала, иако некои негови делови останале во рамките на Царството се до неговиот крај во 1806 година. Наместо тоа, Рајхсгутот се продавал на локалните војводи, некогаш за собирање на пари за Царството, но почесто да се награди верноста или како обид да се контролираат војводите. Директното владеење на Рајхсгутот не се совпаѓало со потребите на кралот или оние на војводите.
 
Наместо тоа, кралевите, почнувајќи со [[Рудолф I Хабсбург]], се почесто зависеле на земјите од нивните династии за поддршка на нивната моќ. Во спротивност со Рајхсгутот, кој бил расштркан и тежок за управување, овие територии биле релативно компактни и со тоа биле полесни за контрола. Со ова во 1282 година, Рудолф I им ја изнајмил Австрија и [[Штурија]] ([[Штаерска]]) на неговите синови.
Ред 157:
==== Царска реформа ====
[[Податотека:Imperial_Circles_1512_en.png|thumb|Карта на Царството, поделено на окрузи во 1512 година.]]
“Уставот” на Царството бил главно неодреден во почетокот на 15 век. Иако некои процедури и институции биле фиксни, на пример до Златната Була од 1356 година, правилата за тоа како кралот, електоритеизборните кнезови и другите војводи треба да соработуваат во Царството главно зависел од личноста на кралот. Се покажало штетно кога [[Сигизмунд од Луксембург]] (крал 1410, цар 1433-37) и [[Фридрих III Хабсбург]] (крал 1440, цар 1452-1493) ги заборавиле старите центри и јадра на Царството и престојувале главно во своите земји. Без присуството на кралот, старата институција Хофтаг (''Hoftag''), собранието на водечките луѓе на државата западнало во лоша состојба. [[Собрание на Светото Римско Царство|Царското собрание]] како законодавен орган на Царството не постоел во тоа време. А за да биде и полошо, војводите често не се согласувале меѓусебно и тоа често доведувало до локални војни.
 
Истовремено, Црквата била во кризна состојба истотака, а овој ефект бил далекусежен нз Царството. Конфликтот помеѓу неколку папски претенденти (два [[антипапа|антипапи]] и законскиот [[папа]]) бил решен дури на Соборот во Констанца (1414-18); по 1419 година, многу енергија се трошела во борбата со [[Хусити]]те. Средновековната идеја за обединување на христијанскиот свет во еднинствена политичка единица, во која Црквата и Царството биле главните институции, започнала да опаѓа.
Ред 163:
Со овие драстични промени, постоела голема дискусија за самото Царство во 15 век. Старите правила несоодветно ја опишувале тогашната структура и се побарало засилување од постарите Landfrieden. Во ова време, се појавил концептот на “реформа”, со оригиналното значење на латинскиот глагол re-formare, да се здобие со порана форма која била изгубена.
 
Кога Фридрих III барал од војводите да ја финансираат неговата војна со Унгарија во 1486 година и во исто време успеал во избирањето на неговиот син [[Максимилијан I|Максимилијан]] за крал, него му било претставено заедничкото барање на војводите за нивно учество во Царскиот двор. За прв пат, собранието на електориизборните кнезови и други војводи било наречено Царско собрание (германски ''Reichstag'') (на кое подоцна му се приклучиле и слободните царски градови). Иако Фридрих го одбил ова, неговиот син во знак на помирување го одржал собранието во [[Вормс]] во 1495 година, по смртта на неговиот татко во 1493 година. Тука, кралот и војводите се согласиле на четири нацрт-закони, заедно наречени ''Reichsreform'' (Царска реформа): група на правни акти кои и вратиле дел од структурата на распаѓачкото Царство. Меѓу другите, со овој акт се создале Царските окрузи и Царскиот коморен суд (''Reichskammergericht''); структури кои до одреден степен ќе опстојат до крајот на Царството во 1806 година.
 
Сепак, поминале уште неколку децении додека ова ново правило не било универзално прифатено и новиот суд почнал со работа; дури во 1512 година Царските окрузи биле завршени. Кралот исто така се осигурал дека неговиот двор, ''Reichshofrat'', продолжил да функционира паралелно со ''Reichskammergericht''-от. Во оваа година, Царството добило нова титула (“Свето Римско Царство на германскиот народ”).
Ред 227:
=== Крал на Римјаните ===
[[Податотека:Weltliche Schatzkammer Wien (189)2.JPG|thumb|left|Круната на Светото Римско Царство (втора половина на 10 век), сега сместена во Виена (Schatzkammer).]]
Претстојниот цар прво требало да биде избран за [[крал на Римјаните]] (латински: Rex romanorum; германски: römischer König). Германските кралеви се избирале од 9 век; до тогаш тие биле избирани од водачите на петте најважни племиња ([[Салиски Франки|Салиските Франки]] од [[Лорена]], [[Рипуарски Франки|Рипуарските Франки]] од [[Франконија]], Саксонците, [[Баварија|Баварците]] и Швабијците). Во Светото Римско Царство водечките војводи и бискупи на кралството го избирале кралот на Римјаните. Во 1356 година, [[Карл IV]] ја издал [[Златната Була]], која го ограничила бројот на електоритеизборните кнезови на седум: [[кнезотРајнско-палатинфалечкиот на Рајна]]кнез, [[крал на Бохемија|кралот на Бохемија]], [[војводата на Саксонија]], [[маркгрофот на Бранденбург]] и архибискупите на Келн, Мајнц и Трир. За време на [[Триесетгодишна војна|Триесетгодишната војна]], на [[војводата од Баварија]] му било дозволено да гласа како осми електоризборен кнез. Од кандидатот за избор се очекувало да понуди концесии од земја или пари до електоритеизборните кнезови за да го обезбеди нивниот глас.
 
Откако ќе бил избран, кралот на Римјаните можел теоретски да ја бара титулата “цар” само откако ќе бил крунисан од [[Папа|папата]]. Во многу случаеви, ова траело неколку години бидејќи кралот бил зафатен со други задачи: често тој требало да придуши конфликти во северна Италија или да се расправа со самиот папа. Подоцнежните цареви се целосно се оградиле од папското крунисување и биле задоволни со титулата “''избран за цар''”: последниот цар кој бил крунисан од папата бил [[Карл V]] во 1530 година.
Ред 235:
=== Царско собрание (Рајхстаг) ===
 
Царското собрание (Рајхстаг, ''Reichstag'' или ''Reichsversammlung'') било законодавното тело на Светото Римско Царство и теоретски понадмоќно и од самиот цар. Било поделено на три класи. Првата класа, наречена „[[СоветотСовет на електоритеизборните кнезови]]“, се состоелсостоела од електоритеизборните кнезови, или принцевите кои гласале во изборот на крал на Римјаните. Втората класа, [[Советот на принцевите]], се состоел од останатите принцеви. Советот на принцевите бил поделен на две “клупи”, едната за секуларни, а другата за верските принцеви. Повисоко рангираните принцеви имале индивидуални гласови, додека пониско рангираните принцеви биле групирани во “колеџи”колегиуми според местоположбата на нивните територии. Секој колеџколегиум имал еден глас.
 
Третата класа бил [[Советот на царските градови]], кој бил поделен на два колеџиколегиума: [[Швабија]] и [[Рајна]]. Советот на царските градови не се согласувал секогаш со останатите; не можел да гласа за неколку работи како преземањето на нови територии. Претставувањето на слободните градови на собранието станало често во [[Доцен среден век|Доцниот среден век]]. Сепак, нивното учество било формално признато дури во 1648 година со [[Мирот од Вестфалија]] по крајот на [[Триесетгодишна војна|Триесетгодишната војна]].
 
=== Царски судови ===
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Свето_Римско_Царство“