Клас: Разлика помеѓу преработките

Се до [[17 век]] во наставата доминирало индивидуалното поучување на ученикот. Иако наставникот пред себе имал поголема група ученици, сепак директно работел со поединци. Останатите во тоа време самостојно учеле според предходно добиените задачи од наставникот. Индивидуалното поучување било условувано од хетерогениот состав на учениците по возраст и пред знаење. При тоа треба да се има на ум дека само некој процент од младото поколение бил опфатен со школувањето.▼

Со економскиот развој на општеството расте потребата за образование на граѓаните а исто така и за повисокиот степен на образование, па школувањето мора да биде помасовно. Но, со преминот на масовно школување на младото поколение се бара поекономична организација на наставата со формирање класови како стални и хомогени социолошки формации на ученици во кои наставникот истовремено работел со сите ученици.▼

Така со воведување на класот и класната настава од индивидуално поучување на поединци се преминува на истовремена работа со стална група на ученици.▼

Од поимот клас треба да се разликува поимот одделение. Тоа е исто така релативно стална група на ученици кои истовремено ги поучува еден наставник или наизменично неколку наставници во иста училница. Значи, поимот одделение вклучува ознака за простор (просторен поим), а поимот клас означува година односно степен на школување (временски поим). ▼

Во училишната пракса можат да постојат различни одности помеѓу класовите и оделенијата. Негде еден клас се совпаѓа со едно одделение, односно едно одделение воедно прави и еден клас. Така, на пример, во основно училиште во кое постои едно одделение од петти, шести, седми и осми клас. Во училиштата со поголем број ученици пред се во централните училишта, постојат повеќе одделенија од истиот клас на пример Va, Vб, Vв итн. Римскиот број го означува класот, а буквите одделението. Тоа се т.н. паралелни одделенија на исти клас. Од двата примера тоа се т.н. чисти одделенија затоа што во секое одделение се ученици од исти клас. ▼

Меѓутоа некаде поради малиот број ученици, пред се во малите основни училишта ( т.н. џуџести училишта) учениците на два или повеќе класа се спојуваат во едно одделение. Тоа се комбинирани одделенија на пример комбинирано одделение I и II, клас III и IV клас и сл.▼

Според тоа, едно основно училиште од осум класа може да има различен број одделенија што зависи од бројот на ученици. Бројот на учениците во едно одделение се регулира според видот и степенот на училиштето и според тоа одделението е чисто или комбинирано. Со оглед на педагошките и хигиенските причини најдобро би одговарало во чистите оддленија во основното училиште да бидат од 30 до 35 ученика, а во средното училиште 25 до 30 ученика. Ако во основното училише има повеќе од 45 ученика на исти клас,а во средното повеќе од 40 класот ќе се дели на две паралелни одделенија. Во комбинираното оддление бројот на учениците се одредува според бројот на споени класови, колку што во одделението има повеќе класови, толку треба да има помалку ученици. ▼

Учениците од исто одделение прават работна и животна заедница која со системтско воспитание и образование се формира во чист колектив. Бидејќи колективот на учениците не е даден готов, туку се формира со педагошки постапки, па формирањето на работниот колектив на ученици е посебен педагошки процес. ▼

Од дидактичко гледиште класовите и класните одделенија треба да се формираат да се создадат поволни услови за единствена работа со сите ученици според пропишаниот наставен план и програма. Тоа ќе биде можно ако класното одделение е стална група на ученици со приближно подеднаква возраст и предзнаење. Константноста на групата е услов да се формира класен колектив а подеднаквата возраст и подеднаквото предзнаење е предуслов со сите истовремено да се изведува наставната работа. Од аспект на тоа секое класно оддеение до некаде е хомогена група ученици, иако хомогеноста никогаш не е потполна и апсолутна. ▼

Во историјата на наставата имало обиди да се формираат потполно хомогени класови според психофизичките особини на учесниците за да со тоа се создадат уште поповолни услови за максимлано развивање на нивните индивидуални способности. Имено, се сметало дека класовите со хетероген состав овозможуваат поволни услови поинтензивен индивидуален напредок на секој ученик, односно дека во класот со хетероген состав најдобро поминуваат т.н. просечни ученици, а надарените се прикратени поради тоа што наставата им е прелесна и поради тоа неинтерсна, додека на слабите им е претешка, не можат да ја следат со останатите ученици и поради тоа заостануваат. Во настојувањето подобро да се искористат индивидуалните разлики на учениците се барале различни мерила за формирање хомогени класни одделнија во кои индивидуалните разлики потполно би ги сменило или барем би се смалиле.▼

Меѓутоа обидот за формирање потполно формирање хомогени класови значел педагошка утопија, затоа што таквите апсолутни еднаквости меѓу учениците не можеле да утврдат, ниту такви еднаквости помеѓу учениците постојат. Секој ученик е индивидуалност за себе во многу работи, па според калсот е грпа на ученици со различни индивидуалност. Поради тоа и настојувањето на формарање потполно хомогени класови впрочен водено кон нивелирање на индивидуалните разлики и инифицирање на наставната работа, што било негативно. Освен тоа, во помалите училишта формирањто на хомогени класови калсично е неспроведливо затоа што во секој клас има ученици само за едно оддление.▼

Кога во одредувањето на поимот клас земеме предвид подеднаква возраст и предзнаење, на ум го имаме општо психофизичкиот развој на учениците на одреден развоен степен како основен предуслов за заедничка наставна работа. Одредената хетерогеност на класот која произлегува од специфичните индивидуални разлики помеѓу учениците не е препрека да се работи по заеднички наставен план и програма и да се формира класен колектив. Индивидуалните разлики на учениците наметнуваат потреба за поголема диференција и индивидуализам на настава, а не со создавање на еднакви индивидуалитети.▼

Поради тоа тенденцијата за формирање класни одделенија по посебен критерим (пол, ментална возраст, коефициент на интелегенција и сл.) е педагошка предрасуда од класното општество. Исклучок во тоа се единствено специјалните класови и специјалните училишта за психички и физички дефектни деца, односно т.н. развојни одделенија во основните училишта за психички ретардирани деца.▼

Иако класот е постојана група, односно социолошка формација на ученици со кои наставникот заеднички работи, сепак работа во наставата може повремено да се дели на помали групи, па се до индивидуални должности. Таква поделба на работата ја диктираат објективни причини според посебните задачи на наставата, како и субјективни причини за индивидуализација на наставата.▼