Амстердам: Разлика помеѓу преработките

|official_name = Амстердам

|image_skyline =SightsAmsterdam in Amsterdam2Collage.jpgpng

|imagesize =250px280px

|image_shield =Amsterdam wapen.svg

|nickname =[[Mokum]]„Мокум“, Venice„Венеција ofна the NorthСеверот“

|motto =[[Coat of arms of Amsterdam#Motto|''Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig]]''<br />''<small>(Valiant„смел, Steadfastнепоколеблив, Compassionateмилосрден“)''</small>

|map_caption =LocationМестоположба ofна AmsterdamАмстердам

|subdivision_type=CountryЗемја

|subdivision_name=[[NetherlandsХоландија]]

|subdivision_type1=ProvinceПокраина

|subdivision_name1=[[North HollandХоландија]]

|subdivision_type2=[[Област (COROP]])

|subdivision_name2=AmsterdamАмстердам

|parts_type =[[Stadsdeel|Boroughs]]Реони

|leader_title =[[List of mayors of Amsterdam|MayorГрадоначалник]]

|leader_name =[[EberhardЕберхард vanван derдер Laan]]Лан

|leader_title1 =[[Alderman|Aldermen]]Советници

|leader_title2 =SecretaryСекретар

|leader_name2 =HenkХенк deде JongЈонг

|area_footnotes =<ref>{{cite webцмс

|date=1 Januaryјануари 2006

|accessdate=4 Aprilаприл 2007}} {{nl}}</ref><ref name="rca">{{cite webцмс

|date=1 Januaryјануари 2006

|accessdate=13 Augustавгуст 2008}} {{en}}</ref>

|population_as_of=6 Mayмај 2012

|population_total=790820,654

|population_blank1_title=[[RandstadРандстад]]

|population_blank1_title=[[Demonym]]

|population_blank1=Amsterdammer (♂), Amsterdamse (♀)

[[Centralсредноевропско European Timeвреме|CET]] ([[UTC+01]])

[[Centralсредноевропско Europeanлетно Summer Timeвреме|CEST]] ([[UTC+02]])

|postal_code_type=[[ListПоштенски of postal codes in the Netherlandsброј|PostalПошт. codesбр.]]

'''Амстердам''' ({{IPAc-en|ˈ|æ|m|s|t|ər|d|æ|m}}; Dutch {{IPAlang-nl|ˌɑms.tər.ˈdɑm||Nl-Amsterdam.ogg}}) е главен и воедно најголем град во [[Холандија]]. Статусот на градот како главен град на нацијата е одреден со уставот. Градот Амстердам има население од 790 654 жители, урбана население од 1 209 419 жители, додека на територијата на областа Амстердам живеат 2 289762 жители<ref>{{cite web|url=http://www.iamsterdam.com/en/visiting/touristinformation/aboutamsterdam/factsandfigures |title=Facts and Figures |publisher=I amsterdam |accessdate=1 June 2011}}</ref>. Градот се наоѓа во областа North Holland која се наоѓа во западна Холандија. Тој го опфаќа северниот дел од Рандстанд – една од најголемите општини (кантони) во Европа која има население од околу 7 милиони жители.

Берзата на Амстердам, која е воедно најстарата берза во Светот се наоѓа во центарот на градот. Главните знаменитости и атракции на Амстердам како што се : историските канали, [[Државен музеј (Амстердам)|Државниот музеј]] (Rijksmuseum), [[Ван музејот Stedelijk,Гогов музеј|музејот на Ван Гог]], куќата на [[Ана Франк]], музејот за културно наследство , музејот Амстердам, red-light districtподрачје, , како и бројните кафетерии каде се консумира [[канабис]], годишно привлекуваат повеќе од 3,66 милиони туристи. Сепак, новиот закон би можел да ја намали познатата толерантна граница за дрога и со тоа да го намали бројот на странци кои доаѓаат да купат марихуана. Градоначалникот Eberhard van der Laan се надева дека ќе се постигне компромис со владата и со тоа туризмот нема да претрпи посериозни последици.

Системот на канали во Амстердам е резултат на совесно урбано планирање. Во почетокот на 17-от век, кога имиграцијата ја достигнала својата кулминација бил усвоен сеопфатен план, кој се базирал на 4 канали во форма на концентрични полукругови чии краеви се поврзувале кај заливот IJ. Познати како Грахтенгордел, 3 од каналите служеле за општа употреба и развој, Херенграхт- Канал на лордовите, Каизерсграхт- Канал на кралот, Принцесграхт- канал на принцот. Четвртиот канал познат како Зингелсграхт не е споменат на повеќето од мапите, бидејки тоа име е име кое се употребува за сите надворешни канали. Зингелсграхт не треба да се помеша со најстариот канал кој се наоѓа во центарот на градот –Зингел. Каналите се употребувале за одбрана, транспорт и управување со водата). Одбраната се одвивала на тој начин што каналите имале форма на ровови и имало мостови на премините преку каналите, но немало поголеми градежни објекти. Изворните планови се изгубени , па историчарите како Ед Таверне мораат да шпекулираат за првобитните намери- ,,Се смета дека нивната цел била практична, а не украсна,,

Во почетокот на 20-от век архитектот на ,,Амстердамската Школа’’, Филип Вигбонс проектирал прекрасни куќи за трговците. Најпознатата градба во барокен стил во Амстердам, како што е [[Кралска палата (Амстердам)|Кралската палата]] која се наоѓа на главниот плоштад Дам. Во текот на 18-от век, Амстердам бил под силно влијание на француската култура, што е отсликано во архитектурата од тој период. Околу 1815 година, архитектите престанале да го практикуваат барокниот стил и почнале да проектираат градби од нов тип. Повеќето градби од тој период се со готска архитектура, па затоа се зборува дека тие се градени во нов-готски стил. На крајот на 19-от век познат станал Новиот стил или Art Noveau, па токму затоа голем број градби биле изградени токму во овој стил. Бидејки градот се ширел многу брзо за време на овој период , новите градби во центарот на градот биле градени во истиот стил. Новите куќи во близина на Плоштадот на музеите во Oud-Zuidстариот јужен дел претставуваат примери за Новиот Стил. Арт Деко бил стил кој бил познат во градбите во Амстердам пред појавата на стилот на новата ера. Амстердам имал своја верзија на овој стил во архитектурата кој бил позната како Amsterdamse School. Биле градени цели области во овој стил. Таква област е Rivierenbuurt. Забележлива карактеристика на градбите од Амстердамската Школа е дека нивните фасади имале многу раскошни декорации и врати и прозорци со чудна форма.

Продавниците во Амстердам варираат од огромни стоковни куќи како Де Бијенкорф (1870 година) и Мејсон де Боннетерие , стоковна куќа во париски стил изградена 1889 година, па се до мали специјализирани продавници. Хај енд продавниците во Амстердам се сместени на улиците Pieter Cornelisz Hooftstraat и Cornelis Schuytstraat, кои се наоѓаат во близина на ВонделпаркВонделовиот парк. Една од најпрометните улици во Амстердам е тесната средновековна улица – Kalverstraat која се наоѓа во срцето на градот. Други области за купување се Negen Straatjes , Haarlemmerdijk и Haarlemmerstraat. Negen Straatjes се девет тесни улици во рамките на Grachtengordel, концентричниот систем на канали во Амстердам. Negen Straatjes се разликуваат од другите области за шопинг по тоа што имаат голем број на приватни продавници. Haarlemmerstraat и Haarlemmerdijk беа прогласени за најдобри шопинг улици во Холандија во 2011 година. На овие улици исто така има голем број приватни продавници. Но, додека на 'Negen Straatjes доминираат модните продавници, на Haarlemmerstraat и Haarlemmerdijk може да се видат секаков вид на продавници- продавници за слатки и друг тип на храна, долна облека, патики, облека за венчавки и свечености, продавници за мебел, книжарници, продавници за велосипеди, скејт опрема и тн.

Во Амстердам има десет станици на Холандската Железницажелезница. Пет од нив се меѓуградски- Sloterdijk, Zuid, Amstel, Bijlmer ArenA и Amsterdam Centraal. Станици за локални линии се Lelylaan, RAI, Holendrecht,Muiderpoort and Science Park како и Amsterdam Centraal. Од централната станица има линии за Австрија, Белорусија, Белгија, Чешка, Данска, Франција, Германија, Унгарија, Полска , Русија, и Швајцарија. Освен овие линии има и меѓународни линии на Холандската железница ( Амстердам-Брисел-Париз_Келн) , CityNightLine, и InterCityExpress.