|
== Систематичност ==
Холандскиот [[правопис]] е познат како особено логичен. Тој е прилично лесен за совладување бидејќи, откога ќе се научи системот, изговорот секогаш може да се изведе од напишаното, со исклучок на извесни лични имиња и туѓи заемки. За холандските деца пак, ова не е толку лесно, бидејќи обратната операција на изведување на пишувањето од изговорот не е така проста: на пример, {{IPAМФА|/k/}} може да се напише со ‹c› или со ‹k› во заемки, додека ‹ou› и ‹au› звучат исто, а во стандардниот дијалект истозвучни се и ‹ij› и ‹ei›. Критичарите приговараат дека иако системот е логичен, тој понекогаш знае да биде архаичен: [[диграмадиграф]]таот ‹oe› се пишува така бидејќи некогаш била [[дифтонг]], но сега е проста самогласка {{IPAМФА|/u/}}; комбинацијата ‹sch› што го претставува гласот {{IPAМФА|/s/}} во наставката -isch е исто така историска и застарена. Меѓутоа сè на сè, може да се заклучи дека холандскиот има натпросечно фонемски правопис.
== Современ правопис ==
=== Основни графеми ===
Ова е листа на основните графеми во холандскиот јазик, со нивната звучност по [[МФА]] и [[македонска транскрипција]] на [[македонскихоландскиот јазик|транскрипција на македонски]]. Во некои случаи истата буква звучи (се изговара) различно кога стои на почетокот и на крајот од [[слог]]от.
| valign="top" |
{| class="wikitable"
|+ [[Холандски јазик|Холандски]] [[согласка|согласки]]
! rowspan="2" | правопис ||colspan="2"| [[МФА]] ||colspan="2"| Македонска[[македонска транскрипција на холандскиот јазик|макед.<br />транскрипцијатраскр.]]
|-
! почетно || финалнозавршно || почетно || финалнозавршно
|-
| '''b'''
| {{IPAМФА|[b]}} || {{IPAМФА|[p]}} || б || п
|-
| '''ch'''
| {{IPAМФА|[x]}}, {{IPAМФА|[ʃ]}} <ref name="ch"> во зборови од латинско потекло</ref> || {{IPAМФА|[x]}} || х, ш || х
|-
| '''d'''
| {{IPAМФА|[d]}} || {{IPAМФА|[t]}} || д || т
|-
| '''f'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[f]}} || ф || ф
|-
| '''g'''
| {{IPAМФА|[ɣ]}}, {{IPAМФА|[x]}} || {{IPAМФА|[x]}} || г || х
|-
| '''h'''
| {{IPAМФА|[ɦ]}} || – || х || –
|-
| '''j'''
| {{IPAМФА|[j]}} || – || ј || –
|-
| '''k'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[k]}} || к || к
|-
| '''l'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[l]}} || л || л
|-
| '''m'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[m]}} || м || м
|-
| '''n'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[n]}} || н || н
|-
| '''ng'''
| – || {{IPAМФА|[ŋ]}} || – || нг
|-
| '''nj''' || {{IPAМФА|[ɲj]}} || – || њ || –
|-
| '''p'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[p]}} || п || п
|-
| '''ph'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[f]}} || ф || ф
|-
| '''qu'''
| {{IPAМФА|[kw]}}<ref name="qu">како и во англискиот, q може да стои само пред u, и оваа комбинација се изговара {{IPAМФА|[kw]}}, а во мал број зборови почесто се изговара со {{IPAМФА|[k]}}</ref> || – || кв || –
|-
| '''r'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ɾ]}}, {{IPAМФА|[r]}}, {{IPAМФА|[ʀ]}}<ref name="silent">r е немо пред g во извесни дијалекти</ref> || р || р
|-
| '''s'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[s]}} || с || с
|-
| '''sch'''
| {{IPAМФА|[sx]}} || {{IPAМФА|[s]}} || сх || с
|-
| '''sj'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ʃ]}} || ш || ш
|-
| '''t'''
| {{IPAМФА|[t]}}, {{IPAМФА|[(t)s]}}<ref name="ti">кога стои пред i, /s/ во јужните дијалекти и кај некои заемки</ref> || {{IPAМФА|[t]}} || т,(т)с || т
|-
| '''tj'''
| {{IPAМФА|[tʲ]}} || – || тј || –
|-
| '''tsj'''
| {{IPAМФА|[tʃ]}} || – || тш || –
|-
| '''v'''
| {{IPAМФА|[v]}} || – || в || –
|-
| '''w'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ʋ]}} || в || в
|-
| '''x'''
| {{IPAМФА|[ks]}}, {{IPAМФА|[ɡz]}}<ref name="x">Во јужните дијалекти x помеѓу самогласки понекогаш се изговара како {{IPAМФА|[ɡz]}}, но ова обично не се случај со северните дијалекти</ref> || {{IPAМФА|[ks]}} || кс, гз || кс
|-
| '''y'''
| {{IPAМФА|[j]}}<ref name="y">y обично е самогласка, или {{IPAМФА|[i]}} или {{IPAМФА|[ɪ]}} кај отворените и затворените слогови, а согласка е само во мал број заемки</ref> || – || ј || –
|-
| '''z'''
| {{IPAМФА|[z]}} || – || з || –
|-
|}
{| class="wikitable"
|+ [[Холандски јазик|Холандски]] [[самогласка|самогласки]] и [[дифтонг|дифтонзи]]
! rowspan="2" | правопис || colspan="2" | [[МФА]] ||colspan="2"| Македонска[[македонска транскрипција на холандскиот јазик|макед.<br />транскрипцијатраскр.]]
|-
! отворена || затворена || отворена || затворена
|-
| '''a''' || а || а
| {{IPAМФА|[ɑ]}} || {{IPAМФА|[aː]}}
|-
| '''aa'''
| {{IPAМФА|[aː]}} || – || а || –
|-
| '''aai'''
| colspan="2" |{{IPAМФА|[aːi̯]}} || ај || ај
|-
| '''au'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ʌu]}}, {{IPAМФА|[ʌː]}}<ref name="Southern Dutch">Во јужните холандски дијалекти овие не се дифтонзи, додека во северните дијалекти истите се дифтонзи.</ref> || ау, а || ау, а
|-
| '''ay'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ai]}} || ај || ај
|-
| '''e'''
| {{IPAМФА|[ɛ]}} || {{IPAМФА|[eː]}}, {{IPAМФА|[ə]}} || е || е
|-
| '''ee'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[eː]}} || е || е
|-
| '''eeuw'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[eːu̝]}} || еу || еу
|-
| '''ei'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ɛi]}}, {{IPAМФА|[ɛː]}}<ref name="Southern Dutch">Во јужните холандски дијалекти овие не се дифтонзи, додека во северните дијалекти истите се дифтонзи.</ref> || еј || е
|-
| '''eu'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[øː]}} || е || е
|-
| '''i'''
| {{IPAМФА|[ɪ]}}, {{IPAМФА|[ə]}} || {{IPAМФА|[i]}} || и, е || е
|-
| '''ie'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[i]}}<ref name="appearance2">иако непа потреба од пишување на ie во отворени слогови, ова сепак често се прави, а на крајот на зборот {{IPAМФА|[i]}} обично се пишува со ie, а само ретко со i</ref> || и || и
|-
| '''ieuw'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[iːu̝]}} || иу || иу
|-
| '''ij'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ɛi]}}, {{IPAМФА|[ɛː]}}, {{IPAМФА|[ə]}}<ref name="Southern Dutch">Во јужните холандски дијалекти овие не се дифтонзи, додека во северните дијалекти истите се дифтонзи.</ref> ||еј, е, е || еј, е, е
|-
| '''o'''
| {{IPAМФА|[ɔ]}} || {{IPAМФА|[oː]}} || о || о
|-
| '''oe'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[u]}} || у || у
|-
| '''oo'''
| {{IPAМФА|[oː]}} || – || о || –
|-
| '''ooi'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[oːi̯]}} || ој || ој
|-
| '''ou'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[ʌu]}}, {{IPAМФА|[ʌː]}}<ref name="Southern Dutch">Во јужните холандски дијалекти овие не се дифтонзи, додека во северните дијалекти истите се дифтонзи.</ref> || ау || а
|-
| '''u'''
| {{IPAМФА|[œ]}} || {{IPAМФА|[y]}} || е || и
|-
| '''ui'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[œy]}}, {{IPAМФА|[œː]}}<ref name="Southern Dutch">Во јужните холандски дијалекти овие не се дифтонзи, додека во северните дијалекти истите се дифтонзи.</ref> || еј || е
|-
| '''uu'''
| {{IPAМФА|[y]}} || – || и || –
|-
| '''uw'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[yːu̯]}} || иу || иу
|-
| '''y'''
| colspan="2" | {{IPAМФА|[i]}}, {{IPAМФА|[ɪ]}}<ref name="y">y обично е самогласка, или {{IPAМФА|[i]}} или {{IPAМФА|[ɪ]}} кај отворените и затворените слогови, а согласка е само во мал број заемки</ref> || и, и || и, и
|}
|}
=== Двојни самогласки и согласки ===
Бидејќи холандскиот има многу повеќе самогласки од [[латиница]]та, тие се бележат по пат на комплексенсложен систем на единечни и двојни самогласки и согласки. Една иста буква се користи за бележење на пар самогласки кои се меѓусебно блиски во самогласниот простор на МФА. Зависно од конкретната фонолошка расправа, членовите на секој пар добиваат разни називи: остра/тапа, јасна/темна, [[врзани и слободни самогласки|слободна/врзана]], [[тензија (фонетика)|напрегната/лабава]], отворена/затворена, долга/кратка. Иако [[должина на самогласките|должината]] на звуците во холандскиот со себе обично ''не носи'' фонемско значење, многу говорници изговараат еден од гласовите од секој пар како малку подолг, па така поимот долга/кратка по традиција се однесува на правописниот систем, иако некои од другите индикациипоказатели можеби се поточни.
<center>
|-
! a
| {{IPAМФА|aː}} ||{{IPAМФА|ɑ}}
|-
! e
| {{IPAМФА|eː}} ||{{IPAМФА|ɛ}}
|-
! i
| {{IPAМФА|iː}} ||{{IPAМФА|ɪ}}
|-
! o
| {{IPAМФА|oː}} ||{{IPAМФА|ɔ}}
|-
! u
| {{IPAМФА|yː}} ||{{IPAМФА|ʏ}}
|}
</center>
== Поврзано ==
== Видете исто така ==
* [[Холандска азбука]]
* [[Историја на холандскиот правопис]]
* [[Фонологија на холандскиот јазик]]
* [[IJ (диграмадиграф)]]
== Надворешни врски ==
| 