Јазици на Индија: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{викифицирање}}
'''Јазиците во Индија''' припаѓаат на неколку [[Language family|јазични групи]], а најголемите од нив се [[Индоевропски јазици|индо-европските јазици]],
Главен [[Официјален јазик|официјален јазик]] на [[Република Индија]] е стандардниот [[Хинду јазик|хинду јазик]], додека пак [[Англискиот јазик|англискиот]] е втор службен јазик. Уставот на Индија вели дека "службен јазик на Унијата ќе биде хинду со писмото [[Деванагари|деванагари]]." Ниту Уставот на Индија ниту индиските закони не одредуваат национален јазик, што е поддржана одлука од страна на високиот суд. Но, јазиците наведени во Осмиот Распоред на индискиот устав се нарекуваат, без правна основа, национални јазици на Индија.
Индивидуалните [[Мајчин јазик|мајчини јазици]] во Индија бројат неколку стотици, според пописот од 1961 се разликуваат 1.652 јазици (според 415 списоци на „Етнолог“). Според пописот на Индија од 2001 година, 29 јазици зборуваат повеќе од еден милион говорители, 122 повеќе од 10.000. Три милениуми на јазичен контакт довеле до значително меѓусебно влијание помеѓу четирите јазични групи во Индија и Јужна Азија. Два контактни јазици одиграле важна улога во историјата на Индија. Тоа се [[Персиски јазик|персискиот]] и [[Англискиот јазик|англискиот]].
Ред 6:
==== Историја ====
Северно-индиските јазици од индоевропската група еволуирале од стариот
Дравидските јазици на јужна Индија имале независна историја од санскритот. Главните дравидски јазици се тамилскиот, телугу, канада и малајалам. Иако дравидски по потекло, над осумдесет проценти од зборовите во малајалам и телугу се чисти санскритски зборови. Писмото телугу може да го репродуцира целиот спектар на санскритската фонетика, без губење од оригиналноста на текстот. Австро-азијатски и тибето-бурманските јазици на североисточна Индија, исто така имаат долгогодишна независна историја.
Ред 16:
Индискиот попис од 1961 година се забележани 1.652 различни јазици во Индија (вклучувајќи ги и јазициците кои не потекнуваат од потконтинент). На пописот во 1991 година се забележани 1.576 класифицирани "мајчини јазици" според Етнолошкиот список има 415 живи "Јазици во Индија" (од 6.912 во светот).
Според пописот во 1991 година, 22 „јазици“' имале повеќе од милион говорници, 50 имале повеќе од 100.000 и 114 имале повеќе од 10.000 говорители. Останатите бројат вкупно 566.000 говорители (од вкупно 838.000.000 Индијци во 1991).
Според најновиот попис од 2001 година, 29 'јазици' имаат повеќе од еден милиони говорители, 60 имаат повеќе од 100.000 и 122 имаат повеќе од 10.000
Владата на Индија им има дадено статус на официјален јазик на 22 јазици на „Осмиот распоред ". Бројот на јазици на кој им е даден овој статус се зголеми низ политички процес. Некои јазици со голем број на говорители се уште го немаат овој статус, најголемиот од нив е бхили со 9,6 милиони говорители (рангиран 14-ти), по кој следи со гонди со 2,7 милиони говорители (рангиран 18-ти) и Khandeshi со 2,1 милиони говорители (рангиран 22-ри). Од друга страна, 2 јазици, со помалку од 2 милиони говорители неодамна беа вклучени во „Осмиот распоред“ од главно политички причини: Манипури со 1,5 милиони говорители (рангиран 25-ти) и Бодо со 1,4 милиони говорители (рангиран 26-ти). Од културно-историски причини санскритот е на официјалната листа, иако само 14 илјади луѓе тврдат дека тоа е нивни јазик, но многу поголем број го учат во училиште како класичен јазик на Индија.
==== Јазични групи ====
Индиските јазици припаѓаат на повеќе јазични групи. Најголема од нив во однос на говорители е индо-европската група, претежно застапена во
Втора најголема јазична група е Дардската, која брои околу 200 милиони говорители, односно 26%. Јазични групи со помал број на говорители се австро-азијатската и бројни мали тибето-бурмански јазици, со околу 10 за првата и 6 милиони говорители за втората група, односно вкупно 5% од населението.
Јазиците онган на јужните Андамански острови ја формираат петтата јазична група; велико-андаманските јазици се изумрени освен еден високо загрозен јазик со значително намален број на говорители. Исто така постои и познатиот изолиран јазик, јазикот нихали. Јазикот или јазиците шомпен е/се слабо докажани и некласифицирани. Сентинелскот јазик е сосема непознат.
Ред 36:
! Јазик !! Група !! Говорители (во 2001, во милиони !! Држави
|-
| Асамски||
|-
| Бенгалски ||
|-
| Бордо || Тибето- Бурманска|| 1,4 || Асам
|-
| Догри ||
|-
| Гуџарати ||
|-
| Стандарден Хинду ||
|-
| Канада ||
|-
| Кашмирски ||
|-
| Конкани ||
|-
| Матхили ||
|-
| Малајам ||
|-
| Манипури || Тибето-
|-
| Марати ||
|-
| Непали ||
|-
| Орија ||
|-
| Панџаби ||
|-
| Санскрит ||
|-
| Сантали || Мунда || 6,5 || Племето Сантал на Чота Нагпур платото (кое се состои од државите Бихар, Чатисигарх, Џарканд, Ориса)
|-
| Синди ||
|-
| Тамил ||
|-
| Телугу ||
|-
| Урду ||
|}
==== Официјални класични јазици ====
Во 2004 година, Владата на Индија прогласи дека јазиците што исполниле одредени услови може да добијат статус на "класични јазици на Индија". Јазици кои досега се прогласени за класични се
Во 2005 година, санскрит, кој веќе имаше посебен статус во член 351 од Уставот на Индија како примарен изворен јазик за развој на официјалниот стандарден хинду јазик, исто така беше прогласен за класичен јазик, тоа беше проследено со слично прогласување за канада и телугу во 2008 година, врз основа на препораките на комисија од јазични експерти составена од Министерството за култура при Владата на Индија.
|